Η ακύρωση των ακροάσεων στη δίκη του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, με επίκληση απόρρητων διπλωματικών και θεμάτων εθνικής ασφάλειας, δεν αποτελεί ένα απλό επεισόδιο στο πλαίσιο μιας μακράς δικαστικής διαδικασίας. Αντιθέτως, φέρνει στην επιφάνεια το περίπλοκο γεωστρατηγικό παίγνιο που διεξάγεται σιωπηλά, μα αδιάκοπα, ανάμεσα στις κυβερνήσεις του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών.
Οι δηλώσεις του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος χαρακτήρισε «παράνοια» τη δίωξη κατά του Νετανιάχου και κάλεσε την Ουάσινγκτον να τη σταματήσει, λειτουργούν αποκαλυπτικά για τη φύση της σχέσης των δύο χωρών. Μια σχέση που, για πολλούς, δεν κινείται απλώς στο πλαίσιο της στρατηγικής συμμαχίας, αλλά αγγίζει πλέον τα όρια της αμοιβαίας εξάρτησης και, ίσως, της υποταγής.
Η υπόθεση Νετανιάχου, η οποία ξεκίνησε το 2019 με κατηγορίες για δωροδοκία, απάτη και κατάχρηση εξουσίας, έχει διχάσει βαθιά την ισραηλινή κοινωνία. Ο ίδιος παρουσιάζει τη δίωξή του ως μια πολιτική συνωμοσία εκ μέρους της εσωτερικής αντιπολίτευσης και των «αριστερών ελίτ» που επιδιώκουν να τον ανατρέψουν.
Εν μέσω έντονων αντιδράσεων και κοινωνικής έντασης, η αναστολή της δίκης λόγω «απόρρητων στοιχείων» και «διπλωματικών εμπλοκών» συνδέεται με πληροφορίες για μυστικές επαφές του με το Ιράν και τη Χαμάς. Αυτή η αναστολή δεν μπορεί να ιδωθεί απλώς ως νομική τεχνική. Αντιθέτως, αποκαλύπτει την εμπλοκή του γεωστρατηγικού παράγοντα στη δικαστική διαδικασία και την αναγκαιότητα της προστασίας κρατικών μυστικών ακόμα κι αν αυτό σημαίνει παραβίαση της διαφάνειας.
Η σχέση Ηνωμένων Πολιτειών και Ισραήλ βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο της διεθνούς προσοχής. Για δεκαετίες, το αφήγημα της Δύσης ήθελε τις ΗΠΑ να κατευθύνουν το Ισραήλ μέσα από τη στρατιωτική και οικονομική υπεροχή τους.
Ωστόσο, το βάθος των ισραηλινών επιρροών στην Ουάσινγκτον και η πολιτική δυναμική που διαμορφώνεται στις ΗΠΑ με βάση ισραηλινές στρατηγικές, γεννά νέα ερωτήματα: ελέγχει η Αμερική το Ισραήλ ή το Ισραήλ διαμορφώνει, μέσα από τα δίκτυά του, την αμερικανική πολιτική ατζέντα; Η παρέμβαση Τραμπ, ένας πρόεδρος που ουδέποτε έκρυψε τις φιλοισραηλινές του τάσεις, ενισχύει το σενάριο μιας επιρροής που ξεπερνά τα όρια της διπλωματίας και εισέρχεται στα πεδία της βαθύτερης εξάρτησης.
Η υπόθεση αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία αν ιδωθεί μέσα από το ευρύτερο πρίσμα της δημοκρατίας. Οι φωνές που έρχονται από αναλυτές, δημοσιογράφους και απλούς πολίτες μιλούν για μια εικονική δημοκρατία που καλύπτει τις πραγματικές σχέσεις εξουσίας. Η πολιτική ζωή τόσο στο Ισραήλ όσο και στις ΗΠΑ περιγράφεται όλο και συχνότερα ως θεατρική παράσταση, με δύο «αντίπαλα» κόμματα να παίζουν τους ρόλους που τους έχουν ανατεθεί από τα συμφέροντα που δεν φαίνονται.
Η αριστοκρατία των πλουσίων, όπως την ονομάζουν, διαχειρίζεται κράτη, θεσμούς, νόμους και πολίτες όπως ένας επιχειρηματίας διαχειρίζεται μια επένδυση. Όχι με βάση τις αξίες, αλλά με βάση το συμφέρον και την κυριαρχία. Ο γεωπολιτικός αναλυτής Έρικ Ζους χαρακτηρίζει το φαινόμενο ως «ολιγαρχική διαχείριση μέσω δημοκρατικών μηχανισμών» — μια αυταπάτη ελέγχου από τον λαό που στην ουσία συγκαλύπτει την πλήρη απουσία λογοδοσίας.
Η γεωπολιτική διάσταση της υπόθεσης είναι εξίσου σημαντική. Η επιμονή του Νετανιάχου στην εξουσία διασφαλίζει τη συνέχιση της σκληρής στάσης του Ισραήλ απέναντι στο Ιράν και στις παλαιστινιακές οργανώσεις, με στρατιωτικές επιχειρήσεις που προκαλούν διεθνείς αντιδράσεις αλλά και ενίσχυση της συμμαχίας με τις ΗΠΑ.
Η σταθερότητα της ισραηλινής ηγεσίας ερμηνεύεται από ορισμένους ως κρίσιμος παράγοντας για την ευρύτερη δυτική στρατηγική στη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, η έντονη κοινωνική αντίδραση, ο διχασμός στο εσωτερικό του Ισραήλ και η αμφισημία των αμερικανικών παρεμβάσεων αποδεικνύουν ότι αυτή η σταθερότητα είναι επίπλαστη και μπορεί να καταρρεύσει απότομα.
Η ματαίωση της δίκης δεν είναι ένα τεχνικό επεισόδιο ή μια διαδικαστική λεπτομέρεια. Είναι ένα παράθυρο στον τρόπο με τον οποίο η δικαιοσύνη και η πολιτική συγχωνεύονται όταν διακυβεύονται συμφέροντα πολύ μεγαλύτερα από αυτά που φαίνονται στις αίθουσες των δικαστηρίων. Είναι, επίσης, μια αντανάκλαση του τρόπου με τον οποίο ο σύγχρονος κόσμος διαχειρίζεται την εξουσία: όχι με θεσμούς και αρχές, αλλά με σχέσεις, συμφωνίες και σιωπηρές παραχωρήσεις.
Είτε ελέγχει το Ισραήλ τις ΗΠΑ είτε οι ΗΠΑ το Ισραήλ, το βέβαιο είναι πως οι λαοί και των δύο χωρών παρακολουθούν ένα παιχνίδι στο οποίο δεν έχουν λόγο. Μόνο συνέπειες.