Από την ανακοίνωση των νέων ανταποδοτικών δασμών του Ντόναλντ Τραμπ, οι διεθνείς αγορές βυθίστηκαν σε ένα ράλι καθόδου, με την αμερικανική χρηματιστηριακή αγορά να χάνει 6 τρισεκατομμύρια δολάρια σε μόλις 48 ώρες, ενώ οι ευρωπαϊκές και ασιατικές αγορές ακολούθησαν την ίδια κατρακύλα.
Οι νέοι δασμοί, οι οποίοι τίθενται σε εφαρμογή από την 5η Απριλίου, αφορούν σε μια σειρά προϊόντων εισαγωγής με έναν επιπλέον φόρο 10%, ενώ εξαιρούνται κρίσιμα αγαθά όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, ο χρυσός, ο χαλκός, το ασήμι, το παλλάδιο, η ξυλεία για κατασκευές, οι ημιαγωγοί, τα φαρμακευτικά προϊόντα και τα ορυκτά που δεν υπάρχουν στις ΗΠΑ.
Η πτώση των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου αποτέλεσε επακόλουθο της αναταραχής στις αγορές, με θετική όμως επίδραση για την ελληνική οικονομία, καθώς αναμένεται να μειώσει το συνολικό κόστος ενέργειας. Αυτή η εξέλιξη αναμένεται να προσφέρει ανακούφιση για τη χώρα, καθώς το κόστος ενέργειας αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην οικονομία της.
Οι νέοι δασμοί προστίθενται στους ήδη υπάρχοντες και πλήττουν το παγκόσμιο εμπόριο, ενώ οι επιπτώσεις τους είναι ιδιαίτερα σοβαρές για τις διεθνείς εμπορικές σχέσεις. Συγκεκριμένα, οι νέοι δασμοί του Τραμπ δεν αφορούν τα προϊόντα όπως ο χάλυβας, το αλουμίνιο και τα εισαγόμενα αυτοκίνητα, για τα οποία ήδη ισχύουν δασμοί 25%. Ο Αμερικανός πρόεδρος εξασφάλισε για τη χώρα του επιπλέον έσοδα της τάξης των 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως, με την προοπτική να ακολουθήσουν και άλλες αυξήσεις στο μέλλον, επιβαρύνοντας περαιτέρω το παγκόσμιο εμπόριο και τις διεθνείς αγορές.
Οι νέοι δασμοί που ανακοινώθηκαν από τον Ντόναλντ Τραμπ στις 9 Απριλίου αναμένεται να πλήξουν ακόμη περισσότερο τις χώρες που εξάγουν περισσότερα προϊόντα στις Ηνωμένες Πολιτείες από όσα εισάγουν. Για παράδειγμα, οι δασμοί για τις εισαγωγές από την Κίνα αναμένεται να φτάσουν το 54%, από την Ευρωπαϊκή Ένωση το 20%, από το Βιετνάμ το 46% και από την Ιαπωνία το 24%. Αυτοί οι νέοι αμοιβαίοι δασμοί θα επηρεάσουν περίπου 80 χώρες και περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των 27 κρατών μελών της ΕΕ, εντείνοντας την αναστάτωση στο παγκόσμιο εμπόριο.
Η αντίδραση της Κίνας ήταν άμεση, με την κινεζική κυβέρνηση να καλεί τον Ντόναλντ Τραμπ σε διαβουλεύσεις με ίσους όρους. Επιπλέον, το Πεκίνο προειδοποίησε ότι οι αυξήσεις των δασμών θα εντείνουν τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με αναφορές του ΑΠΕ-ΜΠΕ, κινεζικές εμπορικές ενώσεις, όπως αυτές από κλάδους της υφαντουργίας, της φαρμακοβιομηχανίας και των ηλεκτρονικών ειδών, κάλεσαν σε ενότητα και συνεργασία για να αναζητήσουν εναλλακτικές αγορές πέρα από τις ΗΠΑ.
Ο εκπρόσωπος του κινεζικού Υπουργείου Εξωτερικών, Γκούο Ζιακούν, σχολίασε τις αρνητικές επιπτώσεις στους χρηματιστηριακούς δείκτες αναρτώντας φωτογραφία της πτώσης του αμερικανικού χρηματιστηρίου, επισημαίνοντας πως ο εμπορικός πόλεμος που ξεκίνησαν οι ΗΠΑ είναι απρόκλητος και αδικαιολόγητος. Κάλεσε την αμερικανική πλευρά να σταματήσει τις λανθασμένες ενέργειες και να επιλύσει τις διαφορές μέσω διαπραγματεύσεων με τους εμπορικούς εταίρους.
Από την πλευρά του, ο Τραμπ ανακοίνωσε την επιβολή επιπλέον δασμών 34% στα κινεζικά προϊόντα, φτάνοντας συνολικά το 54% από την αρχή του έτους. Παράλληλα, ακύρωσε ένα παραθυράκι που επέτρεπε την αφορολόγητη εισαγωγή χαμηλού κόστους κινεζικών προϊόντων στις ΗΠΑ.
Η Κίνα αντέτεινε, ανακοινώνοντας επίσης 34% δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα και περιορισμούς στις εξαγωγές σπάνιων γαιών, μια κίνηση που κλιμάκωσε τον εμπορικό πόλεμο. Οι αντιδράσεις των αγορών ήταν άμεσες, με τα χρηματιστήρια παγκοσμίως να καταποντίζονται και την πτώση των χρηματιστηριακών δεικτών να συνεχίζεται. Ο δείκτης S&P κατέγραψε συνολική πτώση 9% την προηγούμενη εβδομάδα.
Η Κινεζική Ένωση Εμπόρων Τροφίμων ζήτησε από τη βιομηχανία τροφίμων και γεωργικών προϊόντων να ενισχύσει τη συνεργασία και να αναζητήσει νέες αγορές, ενώ η Ένωση Εμπόρων Μετάλλων και Χημικών προειδοποίησε ότι οι δασμοί θα αυξήσουν το κόστος για τους Αμερικανούς εισαγωγείς και καταναλωτές, εντείνοντας τον πληθωρισμό και ενδυναμώνοντας τις πιθανότητες ύφεσης στις ΗΠΑ.
Η Ρεμπέκα Γκρίνσπαν, γενική γραμματέας της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (CNUCED), προειδοποίησε ότι η αύξηση των τελωνειακών δασμών σε παγκόσμιο επίπεδο θα πλήξει ιδιαίτερα τους πιο ευάλωτους και φτωχούς πληθυσμούς. Σύμφωνα με την ίδια, είναι απαραίτητο να επιτευχθεί συνεργασία και να αποφευχθεί η κλιμάκωση των εμπορικών εντάσεων, υπογραμμίζοντας ότι οι κανόνες του παγκόσμιου εμπορίου πρέπει να εξελιχθούν για να ανταποκριθούν στις σύγχρονες προκλήσεις, με στόχο την προβλεψιμότητα και την ανάπτυξη. Αυτή η προσέγγιση είναι κρίσιμη για την προστασία των πιο ευάλωτων.
Η CNUCED ανέφερε επίσης ότι από τους σχεδόν 200 εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, περίπου δέκα αντιστοιχούν στο 90% του εμπορικού ελλείμματος της χώρας. Ωστόσο, οι χώρες με χαμηλότερο οικονομικό επίπεδο και οι μικρές νησιωτικές χώρες, που αποτελούν ένα μικρό ποσοστό αυτού του ελλείμματος, είναι αυτές που πλήττονται περισσότερο από τους δασμούς που ανακοίνωσε ο Ντόναλντ Τραμπ στις 2 Απριλίου. Η εφαρμογή αυτών των δασμών σε μεγάλο αριθμό χωρών, με μεθόδους υπολογισμού που έχουν προκαλέσει απορίες στους οικονομολόγους, αναμένεται να έχει σφοδρές συνέπειες.
Η CNUCED επισήμανε ότι οι φτωχές χώρες δεν θα συμβάλλουν στην εξισορρόπηση του αμερικανικού εμπορικού ελλείμματος ούτε θα αποφέρουν σημαντικά έσοδα, ενώ οι οικονομίες αυτών των χωρών αντιμετωπίζουν μια «τέλεια καταιγίδα», καθώς είναι αντιμέτωπες με δυσμενείς εξωτερικές συνθήκες, μη βιώσιμα χρέη και επιβράδυνση της ανάπτυξης.
Περίπου η ίδια ανησυχία εκφράστηκε και για τις παγκόσμιες συνέπειες: σε μια οικονομία με χαμηλή ανάπτυξη και υψηλό χρέος, η αύξηση των δασμών αυξάνει τον κίνδυνο μείωσης των επενδύσεων και των εμπορικών ροών, προσθέτοντας αβεβαιότητα σε ένα ήδη εύθραυστο οικονομικό περιβάλλον. Αυτό ενδέχεται να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη στις αγορές, να επιβραδύνει τις επενδύσεις και να θέσει σε κίνδυνο την ανάπτυξη, κυρίως στις πιο ευάλωτες χώρες.
Από την πλευρά του, ο Ντόναλντ Τραμπ ανήρτησε στο Truth Social, επιμένοντας ότι η εφαρμογή αυτών των μέτρων συνιστά «οικονομική επανάσταση» και ότι η χώρα του θα βγει νικήτρια από αυτή τη διαδικασία. Κάλεσε τους Αμερικανούς πολίτες να παραμείνουν σταθεροί και να αντέξουν, διαβεβαιώνοντας τους ότι το τελικό αποτέλεσμα θα είναι «ιστορικό».