Με 325 ψήφους υπέρ, 18 λιγότερες από την απόλυτη πλειοψηφία του κυβερνητικού συνασπισμού, ο Φρίντριχ Μερτς εξελέγη Καγκελάριος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Η ψηφοφορία στη Μπούντεσταγκ δεν άφησε περιθώρια για αμφιβολίες: πρόκειται για μια πύρρεια νίκη, περισσότερο αποτέλεσμα κομματικής πειθαρχίας και λιγότερο εθνικής συναίνεσης. Μια νίκη που ήδη μοιάζει επιβαρυμένη με το βάρος της πιθανής μελλοντικής της ματαιότητας.
Η απώλεια 18 ψήφων δεν αποτελεί θεσμικό πρόβλημα — το αξίωμα του καγκελαρίου αντέχει από το 1949, όταν θεσπίστηκε με τις εγγυήσεις του Συντάγματος (Grundgesetz), που κατάρτισαν οι Αμερικανοί ως φραγμό στον αυταρχισμό του μεσοπολέμου. Όμως για τον Φρίντριχ Μερτς, κάθε απόκλιση, κάθε απόχρωση αμφιβολίας στο κοινοβουλευτικό του στήριγμα, συνιστά υπενθύμιση: μην προκαλείς την Ουάσινγκτον.
Διμέτωπο λάθος
Ο Μερτς υπέπεσε σε δύο στρατηγικά σφάλματα καθ’ οδόν προς την Καγκελαρία — σφάλματα που πιθανώς θα στοιχειώσουν την πολιτική του επιβίωση:
- Καταφέρθηκε κατά της AfD (Εναλλακτική για τη Γερμανία), χαρακτηρίζοντάς την παράνομη και ακροδεξιά, παρά το γεγονός ότι αναδεικνύεται πρώτη σε αρκετές δημοσκοπήσεις, ιδίως στην Ανατολική Γερμανία.
- Συγκρούστηκε με τον Ντόναλντ Τραμπ, σε μια στιγμή που ο Αμερικανός πρώην πρόεδρος κερδίζει ξανά έδαφος και πιθανότατα ετοιμάζεται για δεύτερη θητεία στον Λευκό Οίκο.
Η γερμανική Δικαιοσύνη θα αποφανθεί για τη νομιμότητα της AfD. Όμως η αντιπαράθεση με τον Τραμπ συνιστά γεωπολιτικό ρίσκο πρώτου μεγέθους. Δεν είναι απλώς θέμα προσβασιμότητας στον Λευκό Οίκο ή εθιμοτυπικής υποδοχής – είναι ζήτημα βιομηχανικής και οικονομικής επιβίωσης.
Οι δασμοί και η τεχνολογική εξάρτηση
Η ΕΕ –και πρωτίστως η Γερμανία– έχει ήδη υποστεί τις συνέπειες της έντασης με την Ουάσινγκτον. Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που προέβη σε δηλώσεις κατά του Τραμπ, δεν προσκλήθηκε ποτέ στον Λευκό Οίκο. Το ίδιο ενδέχεται να συμβεί και με τον νέο καγκελάριο. Την ίδια ώρα, η γερμανική οικονομία παραμένει σε φάση στασιμότητας, με αυξανόμενους κινδύνους ύφεσης και ανεργίας.
Χωρίς πρόσβαση στις τεχνολογίες αιχμής που προσφέρουν οι ΗΠΑ – από την Τεχνητή Νοημοσύνη έως τους Κβαντικούς Υπολογιστές – η Γερμανία κινδυνεύει να παραμείνει τεχνολογικά ουραγός, παρά τις επιστημονικές της παρακαταθήκες. Άλλωστε, η κβαντική θεωρία γεννήθηκε στη Γερμανία με τον Χάιζενμπεργκ, αλλά ποτέ δεν αξιοποιήθηκε στρατηγικά — με καταστροφικές συνέπειες για το Τρίτο Ράιχ.
Πολιτική μνήμη και γεωπολιτική επιβίωση
Η σύγκριση του Μερτς με τον Πύρρο της Ηπείρου, που αν και νίκησε στη μάχη της Ηράκλειας (280 π.Χ.) δεν κατάφερε ποτέ να κυριαρχήσει επί της Ρώμης, δεν είναι υπερβολική. Η νίκη του στις κάλπες δεν του προσφέρει μακροπρόθεσμη σταθερότητα. Αντιθέτως, ίσως σημάνει την απαρχή μιας θητείας με περιορισμένη διαπραγματευτική ισχύ, εντός και εκτός συνόρων.
Ο Φρίντριχ Μερτς βρίσκεται πλέον αντιμέτωπος με το ίδιο δίλημμα που συνόδευσε κάθε μεταπολεμικό ηγέτη της Γερμανίας: με ποιους συμμάχους πορεύεσαι και ποιους αντιπάλους αντέχεις να δημιουργήσεις; Η απάντηση δεν είναι θεωρητική. Κρίνεται σε φόρουμ, εργοστάσια, συμβούλια και αγορές.
Για την ώρα, η εικόνα του νέου καγκελάριου παραμένει σκιασμένη από αβεβαιότητα και εσωτερικές ρωγμές. Και όπως η Ιστορία μας διδάσκει, η Γερμανία δεν αντέχει άλλες “Πύρρειες” νίκες.