Την περασμένη Τρίτη βγήκε μια δικαστική απόφαση που ξηλώνει τον νόμο περί πλαφόν στο περιθώριο κέρδους των σούπερ μάρκετ, μέτρο που υποτίθεται ότι αντιμετώπιζε την ακρίβεια. Το διοικητικό δικαστήριο αποδέχτηκε την προσφυγή της ΑΒ Βασιλόπουλος κατά του προστίμου ύψους 319.900 ευρώ που της είχε επιβληθεί για παραβίαση της νομοθεσίας περί αισχροκέρδειας τον Φεβρουάριο του 2023. Ανάλογες προσφυγές που είχαν καταθέσει κι άλλες αλυσίδες (Lidl, Γαλαξίας, ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός) εκκρεμούν ακόμη.
Οι αλυσίδες είχαν καταγγείλει από τότε ως προβληματική και διάτρητη τη μεθοδολογία βάσει της οποίας τους επέβαλαν τα πρόστιμα οι ελεγκτές της Διυπηρεσιακής Μονάδας Ελέγχου Αγοράς (ΔΙΜΕΑ) οι οποίοι μεταξύ άλλων είχαν κάνει το εξής: για όποια προϊόντα δεν είχαν στοιχεία για το περιθώριο κέρδους του προηγούμενου έτους λάμβαναν αυθαίρετα ως βάση το μέσο περιθώριο κέρδους του συνολικού τζίρου της εταιρείας το αμέσως προηγούμενο φορολογικό έτος.
Για τον λόγο αυτό οι αλυσίδες όχι μόνο είχαν προσφύγει κατά του νόμου αλλά και δεν είχαν πληρώσει τα πρόστιμα. Τελικά το δικαστήριο τις δικαίωσε απορρίπτοντας τον νόμο ως ασαφή, επ’ αυτού όμως τήρησαν σιγή ιχθύος τόσο ο Αδωνης Γεωργιάδης, που όντας τότε στο υπουργείο Ανάπτυξης απέρριπτε τις αιτιάσεις των ιδιοκτητών κι έβγαινε στα κανάλια διακηρύσσοντας ψέματα του τύπου «όσα πρόστιμα έχουν επιβληθεί σε σουπερμάρκετ έχουν εισπραχθεί», όσο και ο νυν υπουργός Τάκης Θεοδωρικάκος.
Αρχή του τέλους
Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, η δικαστική απόφαση ουσιαστικά σηματοδοτεί την αρχή του τέλους ενός νόμου την κατάργηση του οποίου ζητούσαν οι αλυσίδες εδώ και ενάμιση χρόνο λόγω του τεράστιου γραφειοκρατικού και διοικητικού κόστους που συνεπάγεται. Τους τελευταίους μήνες οι αλυσίδες είχαν γίνει πολύ πιο πιεστικές, με τον επικεφαλής της Ενωσης Σουπερμάρκετ Ελλάδος Αριστοτέλη Παντελιάδη να υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει πια λόγος να υπάρχει αυτό το μέτρο, αφού ο πληθωρισμός στα σουπερμάρκετ έχει γίνει αρνητικός, δηλαδή οι τιμές μειώνονται. «Τα μέτρα πρέπει κάποια στιγμή να αρθούν. Μειώνεται η ακρίβεια, αφού υπάρχει αποπληθωρισμός στα τρόφιμα» ανέφερε και ο γενικός διευθυντής της ΑΒ Βασιλόπουλος Νίκος Λαβίδας σχολιάζοντας τη δικαστική απόφαση.
Η κυβέρνηση, παρότι για καιρό αρνούνταν την άρση του νόμου περί αισχροκέρδειας, έσπευσε τους τελευταίους μήνες να υιοθετήσει τη διαπίστωση των σουπερμαρκετάδων ότι τάχα οι τιμές μειώνονται και υπάρχει αποπληθωρισμός. Το ίδιο πράγμα είπε κι ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη ΔΕΘ.
Δεν είναι όμως έτσι. Πράγματι, κάτι έχει αλλάξει αφού τα στοιχεία της εταιρείας μετρήσεων αγοράς Circana δείχνουν ότι στο οκτάμηνο Ιανουαρίου – Αυγούστου 2024 καταγράφηκε αύξηση των πωλήσεων κατά 3% σε αξία (πληρώσαμε στο σουπερμάρκετ 3% περισσότερα χρήματα, αλλά αυτό δεν σημαίνει τίποτε όταν έχεις πληθωρισμό…) αλλά και αύξηση των πωλήσεων κατά 3,3% σε όγκο (αγοράσαμε περισσότερα τεμάχια). Αυτό παρατηρείται πρώτη φορά φέτος έπειτα από δύο χρόνια υποχώρησης των πωλήσεων.
Η μείωση τιμών που καταγράφει ωστόσο η Circana στα βασικά καταναλωτικά αγαθά που διαθέτουν τα σουπερμάρκετ είναι μόλις -0,1% και οι τιμές υποχωρούν μόνο στα προϊόντα ατομικής περιποίησης και υγιεινής (-3,5%) και φροντίδας σπιτιού (-2%), όχι στα τρόφιμα όπου συνεχίζουν να αυξάνονται (0,7%).
Ο,τι μετρά όμως η Circana στα σουπερμάρκετ δεν συμπίπτει με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον πληθωρισμό του Αυγούστου. Κατά την ΕΛΣΤΑΤ, ο δείκτης τιμών καταναλωτή στην Ελλάδα κατέγραψε τον Αύγουστο αύξηση 3%, έναντι 1,8% στην ευρωζώνη, επειδή συνεχίζουν να αυξάνονται οι τιμές σε τρόφιμα (2,8%), ηλεκτρικό ρεύμα (9,7%), φάρμακα (5,1%) και σε μια σειρά από υπηρεσίες, από τα ασφάλιστρα (5,6% για τα αυτοκίνητα, 14% για την υγεία) ως τα δίδακτρα (4%). Ιδιαίτερα υψηλές μάλιστα είναι οι ανατιμήσεις που καταγράφονται ακόμη στο ελαιόλαδο (49,1%), στα δημητριακά πρωινού (11,2%), στην κατηγορία μεταλλικό νερό – αναψυκτικά – χυμοί (6,9%), στα κρέατα (1,4%), τα φρέσκα ψάρια (11,3%), τα φρέσκα λαχανικά (3,1%) και στις σοκολάτες (4,8%).