Με την είσοδο στη Μεγάλη Εβδομάδα, όλα γύρω μας αλλάζουν ρυθμό. Η καθημερινότητα μοιάζει να επιβραδύνει, η δημόσια σφαίρα να βυθίζεται σε μια πρόσκαιρη σιωπή.
Η χώρα φοράει τα γιορτινά της, τα χωριά ετοιμάζονται να υποδεχθούν τους «επισκέπτες της επιστροφής», οι μεγαλουπόλεις να ησυχάσουν. Και η επικαιρότητα, όπως συμβαίνει παραδοσιακά τέτοιες ημέρες, επιβραδύνει τις στροφές της.
Όμως κάτω από αυτό το επιφανειακό πάγωμα, η κοινωνική θερμοκρασία δεν παύει να ανεβαίνει. Το πολιτικό σύστημα, ταλανιζόμενο από αντιφάσεις, σκάνδαλα, αστοχίες και φθορά, μοιάζει να διανύει το δικό του μονοπάτι των Παθών. Οι διεργασίες στο παρασκήνιο είναι πολλές και υπόγειες. Οι ανακατατάξεις προετοιμάζονται. Και η υποφώσκουσα κοινωνική ενέργεια έχει αρχίσει να αποκτά χαρακτηριστικά κινηματικά, υπερβαίνοντας ιδεολογίες, κόμματα και παραδοσιακές ταξινομήσεις.
Από την κοινωνική κόπωση στην πολιτική αμηχανία
Η φετινή εορταστική περίοδος συμπίπτει με μια γενικευμένη κοινωνική κόπωση. Η ελληνική κοινωνία δεν είναι απλώς κουρασμένη. Είναι βαθιά απογοητευμένη. Οι άνθρωποι ζουν μέσα σε ένα μίγμα θυμού, φόβου, αβεβαιότητας και υπαρξιακού στρες. Από την ακρίβεια και την εργασιακή επισφάλεια μέχρι την υπονόμευση θεμελιωδών δημοκρατικών αξιών, ο μέσος πολίτης νιώθει πως ζυγώνει καθημερινά τον δικό του προσωπικό Γολγοθά.
Η κυβέρνηση, ύστερα από ένα πρώτο τρίμηνο που σημαδεύτηκε από πολιτικές γκάφες, αναποτελεσματικότητα, επικοινωνιακά βατερλό και αποσπασματικές παρεμβάσεις, επιδιώκει αυτή τη στιγμή μια μικρή «ανάπαυλα». Ελπίζει, όπως κάθε εξουσία σε κρίση, πως ο εορταστικός παλμός θα προσφέρει μια ευκαιρία αποσυμπίεσης. Αντίστοιχα, τα κόμματα της αντιπολίτευσης ψάχνουν στον καθρέφτη τα δικά τους λάθη, με την κρίση αντιπροσώπευσης να βαθαίνει και να αγγίζει ολόκληρο το πολιτικό σύστημα.
Οι παλιές κανονικότητες έχουν τελειώσει
Η επιστροφή στην «κανονικότητα» – όπως την είχαμε συνηθίσει μέχρι πριν από λίγα χρόνια – είναι πλέον μια ψευδαίσθηση. Ο κόσμος άλλαξε. Οικονομικά, γεωπολιτικά, τεχνολογικά, πολιτισμικά. Όσοι επιμένουν να αντιλαμβάνονται το σήμερα με τα εργαλεία του χθες μοιάζουν εγκλωβισμένοι σ’ ένα τοπίο που έχει προ πολλού παραμεριστεί από την Ιστορία.
Το πολιτικό προσωπικό, ωστόσο, δείχνει να παλεύει με τους δικούς του δαίμονες. Επιμένει στη λογική της αυταρέσκειας, των αμυντικών αντανακλαστικών, της διαχείρισης και όχι της αλλαγής. Όμως ο κόσμος γύρω του βράζει. Οι δείκτες κοινωνικής δυσαρέσκειας, απονομιμοποίησης των θεσμών και απώλειας εμπιστοσύνης σε κάθε μορφή εξουσίας έχουν ξεπεράσει κάθε ιστορικό προηγούμενο στη μεταπολιτευτική περίοδο.
Ένα νέο κοινωνικό υποκείμενο γεννιέται;
Μέσα από αυτό το ηφαιστειώδες τοπίο, αναδύεται μια νέα κοινωνική δυναμική. Δεν είναι ούτε εύκολα προσδιορίσιμη ούτε ακόμη πολιτικά εκφράσιμη. Όμως υπάρχει. Και αποτυπώνεται σε διάχυτα κοινωνικά ρεύματα που αρνούνται πεισματικά να συμβιβαστούν με τη φθορά, τη διαπλοκή και την αδράνεια.
Ίσως γι’ αυτό – γιατί η ελπίδα αρχίζει να αχνοφαίνεται – πολλοί θα επιχειρήσουν να τη διαβάλουν, να την καταστείλουν, να τη διαστρεβλώσουν. Οι προβοκάτσιες, οι τεχνητές εντάσεις, τα σενάρια φόβου, οι «τυχαίες» καταστολές είναι πιθανόν να ενταθούν μετά το Πάσχα, καθώς η πολιτική θερμοκρασία θα αρχίσει να ανεβαίνει επικίνδυνα. Ο φόβος της αλλαγής γεννά πάντοτε αντιδράσεις – ιδιαίτερα όταν το παλιό δεν μπορεί να πεθάνει και το νέο δεν έχει ακόμη γεννηθεί.
Από τη θεία Σταύρωση στην κοσμική Ανάσταση
Η Μεγάλη Εβδομάδα, με το συμβολικό της βάθος, προσφέρει ένα ισχυρό εργαλείο αυτογνωσίας. Όχι μόνο προσωπικής – αλλά και συλλογικής. Από τη Σταύρωση μέχρι την Ανάσταση του Χριστού μεσολάβησαν σύμφωνα με το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο τρεις ημέρες. Για να τελειώσει ο Γολγοθάς και να έρθει ένα μήνυμα χαράς και αισιοδοξίας στον σύγχρονο κόσμο σίγουρα ο δρόμος είναι πιο μακρύς…
Αυτή η σιωπή είναι ίσως η μεγαλύτερη πολιτική και υπαρξιακή πράξη που μπορούμε να κάνουμε σήμερα. Γιατί μέσα από τη σιωπή μπορούμε να «ακούσουμε» ξανά – τον εαυτό μας, τον Άλλο, τον κόσμο, την ανάγκη για αλλαγή. Μπορούμε να δούμε πιο καθαρά τη φθορά, να αναγνωρίσουμε τα αδιέξοδα και να διακρίνουμε τα νέα μονοπάτια.
Η Μεγάλη Εβδομάδα της ελληνικής κοινωνίας δεν έχει ακόμη τελειώσει. Ο δικός μας Γολγοθάς είναι πολυετής. Αλλά η προσδοκία της Ανάστασης – ηθικής, πολιτικής, κοινωνικής – παραμένει ζωντανή. Και το πρώτο βήμα για να φτάσουμε εκεί είναι η αποδοχή της αλήθειας. Μιας αλήθειας σκληρής, αλλά απελευθερωτικής.
primenews