Η κυβερνητική αντίδραση στο πόρισμα Καρώνη για την τραγωδία των Τεμπών δεν αποτελεί απλώς μια προσπάθεια αποποίησης ευθυνών – είναι μια καλοσχεδιασμένη επικοινωνιακή επιχείρηση με στόχο να «κλείσει» πολιτικά μια υπόθεση που δεν έχει κλείσει ούτε ηθικά, ούτε κοινωνικά, ούτε ποινικά.
Το πόρισμα του καθηγητή Καρώνη εμφανίζεται βασισμένο σε βίντεο που «ανακαλύφθηκαν» με αξιοσημείωτη χρονική καθυστέρηση, σχεδόν δύο χρόνια μετά το δυστύχημα. Βίντεο που, κατά δήλωση, δεν δείχνουν υδρογονάνθρακες — άρα, δεν υπήρξαν. Η λογική αυτή, ωστόσο, γεννά περισσότερα ερωτήματα απ’ όσα απαντά. Από πότε η απουσία εικόνας ισοδυναμεί με απουσία γεγονότος; Και ποιος αποφασίζει τι είναι αποδεικτικό και τι όχι, αν όχι η Δικαιοσύνη και η επιστημονική κοινότητα στο σύνολό της;
Η κυβέρνηση πανηγυρίζει. Υπουργοί μιλούν για θεωρίες συνωμοσίας που καταρρέουν, για ψέματα που αποκαλύφθηκαν, για «προσπάθειες αποσταθεροποίησης». Με τον γνωστό πλέον μηχανισμό προπαγάνδας, επιχειρείται να παρουσιαστούν οι συγγενείς των θυμάτων και όσοι ζητούν αλήθεια και λογοδοσία, ως θύματα πλάνης — ή, ακόμα χειρότερα, ως υποκινούμενοι προβοκάτορες. Είναι ένα επικίνδυνο και πολιτικά κυνικό αφήγημα.
Για ακόμη μία φορά, βλέπουμε να επαναλαμβάνεται η ίδια στρατηγική που η κυβέρνηση έχει εφαρμόσει σε όλα τα μεγάλα σκάνδαλα: να εμφανίζεται ως θύμα, ενώ είναι υπόλογη. Από τη Novartis μέχρι τις υποκλοπές, κι από την πανδημία μέχρι τα Τέμπη, το μοτίβο είναι ίδιο: όποιος ασκεί κριτική, είναι «ψεύτης», «λαϊκιστής», ή «όργανο σκοτεινών δυνάμεων». Αντί να απαντήσουν με στοιχεία και λογοδοσία, απαντούν με συκοφαντίες, μηνύσεις και διχαστικό λόγο.
Όμως το έγκλημα στα Τέμπη δεν είναι απλώς άλλο ένα σκάνδαλο. Είναι ένα εθνικό τραύμα. Δεν θα ξεχαστεί, δεν θα ξεθυμάνει, και σίγουρα δεν θα ξεπλυθεί με πορίσματα που ευθυγραμμίζονται περισσότερο με κυβερνητικές ανάγκες παρά με την ανάγκη για Δικαιοσύνη.
Η κοινωνία έχει ωριμάσει. Οι συγγενείς των θυμάτων δεν τρομοκρατούνται, ούτε χειραγωγούνται. Και όσο κι αν προσπαθούν κάποιοι να πείσουν πως η ευθύνη πέφτει σε «συνωμοσίες» ή «υστερίες», η πραγματικότητα θα τους διαψεύδει ξανά και ξανά.
Γιατί το κόλπο πια είναι παλιό. Και δεν πιάνει.
Το αληθινό έγκλημα είναι αυταπόδεικτο
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη επενδύει ξανά σε μια γνώριμη τακτική: το «ξέπλυμα» της πολιτικής ευθύνης μέσω πορισμάτων που, αντί να αποκαλύπτουν την αλήθεια, δημιουργούν σύγχυση. Αυτήν τη φορά, το εργαλείο ονομάζεται Καρώνης — ο καθηγητής του ΕΜΠ, το πόρισμα του οποίου φέρεται να αναγνωρίζει «υψηλό ενδεχόμενο» η φονική πυρόσφαιρα στα Τέμπη να προκλήθηκε από έλαια σιλικόνης.
Η κυβέρνηση έσπευσε να πανηγυρίσει. Σαν να λέει: «Αν η φωτιά οφείλεται σε σιλικόνη, τότε δεν φταίμε». Το πρόβλημα είναι ότι κανείς δεν αναζητούσε τη χημική σύσταση της φλόγας για να αποφασίσει ποιος ευθύνεται. Το πραγματικό, τραγικά απλό γεγονός είναι ότι δύο τρένα βρέθηκαν στην ίδια γραμμή, το ένα καρφώθηκε στο άλλο, και 57 άνθρωποι πέθαναν — πολλοί από αυτούς μέσα στη φωτιά.
Η υποδομή ήταν ανύπαρκτη. Η τηλεδιοίκηση στα χαρτιά. Ο σταθμάρχης της Λάρισας, διορισμένος χωρίς επαρκή κατάρτιση, μετακλητός σε άλλη υπηρεσία μέχρι να βρεθεί στη θέση που τον ξεπέρασε. Όλα αυτά είναι γνωστά, καταγεγραμμένα, αυταπόδεικτα. Δεν σβήνονται με επιστημονικές υποθέσεις ή νέες θεωρίες για τα υλικά καύσης.
Το έγκλημα δεν είναι υποθετικό. Είναι πραγματικό, ανθρώπινο και πολιτικό. Και συνεχίζεται, μέσα από τη μεθόδευση συγκάλυψης. Θυμόμαστε τον τότε υφυπουργό Παρά τω Πρωθυπουργώ, Χρήστο Τριαντόπουλο, να σπεύδει στο σημείο του δυστυχήματος όχι για να αποδώσει δικαιοσύνη, αλλά για να «συντονίσει» — μια λέξη που πονάει — το μπάζωμα της περιοχής. Σήμερα, είναι κατηγορούμενος.
Η κυβερνητική επιτροπή στη Βουλή κατέληξε σε φιάσκο. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός παραδέχτηκε ότι «δεν είναι υπερήφανος» για το πόρισμά της. Ποιος είναι, τελικά; Ποιος μπορεί να είναι;
Τα βίντεο ασφαλείας που σβήστηκαν, η χειραγώγηση της ενημέρωσης, η πίεση στη Δικαιοσύνη, όλα συνθέτουν ένα σκηνικό απόγνωσης. Η αλήθεια, όμως, δεν χάνεται σε φράσεις όπως «υψηλό ενδεχόμενο» και σε προβλέψεις ειδικών που καλούνται, δύο χρόνια μετά, να απαντήσουν σε ό,τι δεν τόλμησε η Πολιτεία.
Ο κόσμος θυμάται. Οι οικογένειες των θυμάτων περιμένουν. Και όσο κι αν προσπαθούν κάποιοι να χτίσουν μια νέα αφήγηση πάνω στις στάχτες του εγκλήματος, η ιστορία έχει γράψει ήδη τους τίτλους της. Κι όταν έρθει η ώρα της Δικαιοσύνης, δεν θα σώσουν κανέναν ούτε τα πορίσματα, ούτε τα προσχηματικά επιχειρήματα.
Για τα Τέμπη, θα υπάρξει τιμωρία. Όχι επειδή το ζητάει η αντιπολίτευση, αλλά γιατί το απαιτεί μια ολόκληρη κοινωνία
newsprime.