Η μακροχρόνια εμπορική ένταση ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα φαίνεται να εισέρχεται σε μια νέα φάση, και η Ευρώπη βρίσκεται, περισσότερο από ποτέ, στο επίκεντρο των συνεπειών. Ο εμπορικός πόλεμος που έχει αναζωπυρωθεί υπό την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ, με την επιβολή νέων δασμών σε κινεζικά αγαθά, αναγκάζει το Πεκίνο να αναζητήσει εναλλακτικές αγορές – και η Ευρωπαϊκή Ένωση φαντάζει ως ο κύριος προορισμός.
Απειλή για την ευρωπαϊκή παραγωγή
Η Κίνα έχει κατακτήσει την παγκόσμια αγορά προσφέροντας μεγάλη ποσότητα προϊόντων σε χαμηλό κόστος, όπως ηλεκτρικά οχήματα με κρατικές επιδοτήσεις, χάλυβα, ηλεκτρονικά, παιχνίδια και άλλα. Μέχρι πρόσφατα, μεγάλο μέρος αυτής της παραγωγής κατευθυνόταν στην αμερικανική αγορά.
Τώρα, με τους νέους δασμούς να φράζουν την αμερικανική διέξοδο, ο φόβος είναι ότι αυτά τα προϊόντα θα «πλημμυρίσουν» την Ευρώπη, πλήττοντας τη βιομηχανική βάση χωρών όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντέδρασε άμεσα, με την πρόεδρο Ursula von der Leyen να προειδοποιεί:
«Δεν μπορούμε να απορροφήσουμε την παγκόσμια πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα ούτε θα δεχτούμε ντάμπινγκ στην αγορά μας».
Μια ειδική ομάδα παρακολούθησης των εισαγωγών έχει ήδη συσταθεί για να εντοπίζει πρακτικές ντάμπινγκ, ενώ η Ε.Ε. εξετάζει αντίμετρα.
Διχασμός στην ευρωπαϊκή στρατηγική
Παρότι η von der Leyen προσπαθεί να κρατήσει μια συνεκτική γραμμή, η στάση των κρατών-μελών αποκαλύπτει ρωγμές. Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Pedro Sánchez επισκέφθηκε πρόσφατα το Πεκίνο, ζητώντας μεγαλύτερη οικονομική δέσμευση με την Κίνα, ελπίζοντας να ενισχύσει τις επενδύσεις στη χώρα του. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Keir Starmer εκφράζει παρόμοιες φιλοδοξίες, παρότι η Βρετανία δεν είναι πλέον στην Ε.Ε.
Η Γερμανία, από την άλλη, έχει δείξει επιφυλακτικότητα στην επιβολή υψηλών δασμών στα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα, φοβούμενη αντίποινα από το Πεκίνο που θα έπλητταν τη δική της ισχυρή αυτοκινητοβιομηχανία.
Η διευθύντρια του Κέντρου REA στις Βρυξέλλες, Theresa Fallon, επισημαίνει:
«Η Ισπανία βλέπει τα πράγματα πολύ διαφορετικά από την Πολωνία. Υπάρχει μια συνεχής συζήτηση στην Ευρώπη σχετικά με τη στάση τους απέναντι στην Κίνα».
Ένα ανισόρροπο εμπορικό ισοζύγιο
Η Ε.Ε. έχει εδώ και χρόνια ένα τεράστιο εμπορικό έλλειμμα με την Κίνα – που έφτασε τα 332 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023 – ενώ παράλληλα παραπονιέται για έλλειψη πρόσβασης στην κινεζική αγορά λόγω κρατικών ενισχύσεων και κανονιστικών περιορισμών.
Η Κίνα, από την πλευρά της, εμφανίζεται πρόθυμη να ενισχύσει τις σχέσεις με την Ευρώπη, παρουσιάζοντας τον εαυτό της ως «στρατηγικό εταίρο», ειδικά καθώς εντείνεται η ένταση με την Ουάσιγκτον. Η κινεζική διπλωματία – τόσο σε δημόσιες τοποθετήσεις όσο και σε μέσα όπως το Euractiv – επιχειρεί να καλλιεργήσει εικόνα συνεργασίας.
Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι διατηρούν αποστάσεις. Όπως δήλωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μετά από πρόσφατες συνομιλίες στο Πεκίνο:
«Οι τρέχουσες εμπορικές σχέσεις ΕΕ-Κίνας παραμένουν ανισόρροπες».
Καλοκαίρι κρίσιμων εξελίξεων
Η Ευρώπη προσπαθεί να πλοηγηθεί σε έναν ολοένα πιο επικίνδυνο γεωοικονομικό χάρτη. Η σύνοδος κορυφής Ε.Ε.-Κίνας που αναμένεται το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου ίσως αποτελέσει κομβικό σημείο.
«Νομίζω ότι βασικά η Ευρώπη ελπίζει απλά να περάσει το καλοκαίρι της με τα πάντα άθικτα, λίγο-πολύ, και να μην καταρρεύσει η οικονομία», δήλωσε η Liana Fix, από το Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων.