Η κυβέρνηση του Ισραήλ ανακοίνωσε τη Δευτέρα την πρόθεσή της να αναλάβει πλήρως τον έλεγχο ολόκληρης της Λωρίδας της Γάζας, σηματοδοτώντας μια νέα φάση στην πολύμηνη στρατιωτική της επιχείρηση. Την ίδια στιγμή, δεκάδες Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν από νέους βομβαρδισμούς σε διάφορες περιοχές του παλαιστινιακού θύλακα, ενώ η διεθνής κοινότητα εκφράζει αυξανόμενη ανησυχία για τη ραγδαία επιδείνωση της ανθρωπιστικής κρίσης.
Παρά την κλιμάκωση των εχθροπραξιών, μόλις μερικά φορτηγά με ανθρωπιστική βοήθεια κατάφεραν να περάσουν τα σύνορα και να εισέλθουν στη Γάζα, για πρώτη φορά μετά από περισσότερους από δύο μήνες πλήρους αποκλεισμού. Η εξέλιξη αυτή ήρθε ως αμυδρή ανάσα για τον δοκιμαζόμενο άμαχο πληθυσμό, που βρίσκεται αντιμέτωπος με έλλειψη βασικών αγαθών, φαρμάκων και καθαρού νερού. Οι δηλώσεις περί πλήρους στρατιωτικού και διοικητικού ελέγχου προκαλούν φόβους για περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης και αναζωπύρωση των εντάσεων στην ευρύτερη περιοχή.
Πέντε φορτηγά του ΟΗΕ με τρόφιμα, κυρίως βρεφικές τροφές, πέρασαν τη Δευτέρα στη Λωρίδα της Γάζας για πρώτη φορά μετά από πάνω από δύο μήνες πλήρους αποκλεισμού. Η συμβολική αυτή παράδοση, την οποία οι ισραηλινές αρχές επιβεβαίωσαν, έγινε δεκτή με πικρή ειρωνεία από τον επικεφαλής των ανθρωπιστικών επιχειρήσεων του ΟΗΕ Τομ Φλέτσερ, ο οποίος τη χαρακτήρισε «σταγόνα στον ωκεανό». Ο πληθυσμός του παλαιστινιακού θύλακα βρίσκεται σε οριακή κατάσταση, αντιμέτωπος με μαζική καταστροφή υποδομών και άμεσο κίνδυνο λιμού, όπως τονίζουν επανειλημμένα διεθνείς οργανισμοί και ΜΚΟ.
Η είσοδος της περιορισμένης βοήθειας έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία το Ισραήλ, μετά την επανέναρξη των στρατιωτικών επιχειρήσεων στις 18 Μαρτίου, κλιμακώνει επιθετικά τόσο τις αεροπορικές όσο και τις χερσαίες επιχειρήσεις στη Γάζα. Από τις 2 Μαρτίου, οι ισραηλινές αρχές είχαν επιβάλει απόλυτη απαγόρευση στην είσοδο οποιασδήποτε βοήθειας. Σύμφωνα με την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, στόχος της στρατιωτικής εκστρατείας είναι η απελευθέρωση των ομήρων που κρατά η Χαμάς και η πλήρης εξάρθρωση του ισλαμιστικού κινήματος.
Οι όμηροι είχαν απαχθεί κατά την αιφνιδιαστική και χωρίς προηγούμενο επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ στις 7 Μαρτίου 2023, με αφετηρία τη Λωρίδα της Γάζας. Σε απάντηση, το Ισραήλ εξαπέλυσε εκτεταμένες στρατιωτικές επιχειρήσεις που μέχρι σήμερα έχουν προκαλέσει δεκάδες χιλιάδες θανάτους και τεράστια καταστροφή σε έναν ήδη πολιορκημένο και εξαντλημένο πληθυσμό. Το σχέδιο της κυβέρνησης να αναλάβει τον πλήρη έλεγχο του θύλακα προκαλεί διεθνείς αντιδράσεις, καθώς αυξάνονται οι φόβοι για γενικευμένη ανθρωπιστική κατάρρευση και απώλεια κάθε ελπίδας για σταθερότητα στην περιοχή.
Κλιμακώνονται οι διεθνείς αντιδράσεις απέναντι στη συνεχιζόμενη ισραηλινή επίθεση στη Λωρίδα της Γάζας, με τους ηγέτες της Γαλλίας, της Βρετανίας και του Καναδά να στέλνουν κοινό και ηχηρό μήνυμα προς τον Μπενιαμίν Νετανιάχου. Σε κοινή ανακοίνωση, ο Εμανουέλ Μακρόν, ο Κιρ Στάρμερ και ο Μαρκ Κάρνι εξέφρασαν την αγανάκτησή τους για τις «σκανδαλώδεις ενέργειες» του Ισραήλ και ξεκαθάρισαν πως δεν προτίθενται να παραμείνουν αδρανείς μπροστά στην κλιμάκωση της καταστροφής στη Γάζα.
Η αντίδραση του Νετανιάχου ήταν άμεση και αιχμηρή. Σε ανακοίνωση που εξέδωσε το βράδυ της Κυριακής, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός κατηγόρησε τους δυτικούς ηγέτες ότι, με τη στάση τους, προσφέρουν «τεράστιο βραβείο» στη Χαμάς και «ενθαρρύνουν νέες φρικαλεότητες» όπως την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου 2023. Ο ίδιος επανέλαβε τη δέσμευσή του για πλήρη στρατιωτική κυριαρχία στον παλαιστινιακό θύλακα, τονίζοντας πως οι μάχες είναι «εντατικές» και ότι το Ισραήλ «προχωράει» προς τον απόλυτο έλεγχο της Γάζας.
Η ανακοίνωση του ισραηλινού στρατού περί «χερσαίων επιχειρήσεων μεγάλης κλίμακας» επιβεβαιώνει τη ραγδαία επιδείνωση των συγκρούσεων και εντείνει τη διεθνή ανησυχία για τις συνέπειες που μπορεί να έχει μια τέτοια στρατιωτική επιχείρηση για τον άμαχο πληθυσμό, καθώς και για τη σταθερότητα σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.
Υπό ασφυκτική πολιορκία που διαρκεί πλέον πάνω από 19 μήνες, η Λωρίδα της Γάζας μετρά ακόμη 91 νεκρούς μέσα σε ένα μόνο 24ωρο, σύμφωνα με την ανακοίνωση της πολιτικής προστασίας το βράδυ της Κυριακής. Οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις συνεχίζουν να βομβαρδίζουν εκτεταμένα, υποστηρίζοντας πως στοχεύουν «τρομοκρατικούς στόχους». Παράλληλα, κάλεσαν σε εσπευσμένη απομάκρυνση των αμάχων από περιοχές της νότιας Γάζας, συμπεριλαμβανομένης της Χαν Γιούνις, προειδοποιώντας για «επίθεση άνευ προηγουμένου».
Ο Μοχάμεντ Σαρχάν, κάτοικος της Χαν Γιούνις, μετέφερε εικόνες απόλυτου χάους και καταστροφής, περιγράφοντας «πυρά από παντού, ζώνες φωτιάς», με μαχητικά και ελικόπτερα να σφυροκοπούν αδιάκοπα την πόλη. Εκατοντάδες οικογένειες εγκατέλειψαν τα σπίτια τους με όποιο μέσο είχαν στη διάθεσή τους — με τα πόδια, με ποδήλατα, με κάρα που έσερναν γαϊδούρια. Άνθρωποι όλων των ηλικιών, με πρόσωπα γεμάτα φόβο και απόγνωση, κουβαλούσαν δοχεία νερού, κουβέρτες και μερικά σκεύη – τα ελάχιστα που πρόλαβαν να πάρουν.
Υπό αυξανόμενη διεθνή πίεση και επικαλούμενος «διπλωματικούς λόγους», ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου ανακοίνωσε πως το Ισραήλ θα επιτρέψει την είσοδο «βασικής ποσότητας τροφίμων» στη Γάζα. Παραδέχτηκε ότι «φίλες χώρες» τον προειδοποίησαν πως δεν μπορούν να συνεχίσουν να υποστηρίζουν την ισραηλινή εκστρατεία αν κυκλοφορήσουν παγκοσμίως εικόνες που θα δείχνουν μαζικό λιμό. Την ίδια στιγμή, το Ισραήλ εντείνει τις πολεμικές επιχειρήσεις με στόχο την οριστική στρατιωτική επικράτηση, ενώ οι εικόνες από τη Γάζα φέρνουν στο φως μια ανθρωπιστική τραγωδία που βαθαίνει ώρα με την ώρα.
Παρά την εξαγγελία των ισραηλινών αρχών ότι «δεκάδες φορτηγά με βοήθεια» θα επιτραπεί να εισέλθουν στη Γάζα «τις επόμενες ημέρες», η διεθνής κοινότητα και οι ανθρωπιστικές οργανώσεις καταγγέλλουν ότι η κατάσταση παραμένει δραματική και πως οι κυβερνητικές δηλώσεις δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Η κυβέρνηση Νετανιάχου, η οποία μέχρι πρόσφατα αρνείτο πως υπάρχει ανθρωπιστική κρίση στη Λωρίδα της Γάζας, δέχεται πλέον έντονες πιέσεις καθώς οι εικόνες από τον αποκλεισμένο θύλακα προκαλούν σοκ.
Η Κλερ Νικολέ, εκπρόσωπος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, χαρακτήρισε την ανακοίνωση του Ισραήλ «σκόνη στα μάτια», λέγοντας πως πρόκειται για μια συμβολική κίνηση με σκοπό να δημιουργήσει την εντύπωση ότι η κατάσταση βελτιώνεται. «Δύο εκατομμύρια άνθρωποι λιμοκτονούν», τονίζει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, επισημαίνοντας πως τόνοι τροφίμων βρίσκονται εγκλωβισμένοι στα σύνορα, χωρίς άδεια εισόδου.
Την τραγική καθημερινότητα περιγράφει η Αμπίρ Χουντχούντ, κάτοικος της πόλης της Γάζας: «Πού είναι η βοήθεια; Πού είναι η τροφή και το νερό; Πεθαίνουμε. Τα παιδιά μου κι εγώ υποφέρουμε κάθε μέρα». Το μήνυμά της είναι μια σπαρακτική μαρτυρία της απόγνωσης που επικρατεί στον βόρειο τομέα του θύλακα, όπου οι βασικές ανάγκες έχουν γίνει πολυτέλεια.
Σε μια σπάνια κοινή πρωτοβουλία, 22 χώρες, μεταξύ αυτών η Γαλλία, η Γερμανία, η Βρετανία και ο Καναδάς, απηύθυναν σαφή έκκληση προς το Ισραήλ να επιτρέψει «αμέσως» και «πλήρως» τη διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας. Στην κοινή ανακοίνωση αναφέρουν πως ο πληθυσμός της Γάζας βρίσκεται «αντιμέτωπος με λιμό» και προειδοποιούν πως κάθε καθυστέρηση κοστίζει ανθρώπινες ζωές.
Η δήθεν χαλάρωση του αποκλεισμού, την ώρα που εκατομμύρια αμάχων βρίσκονται σε απελπισία, αντιμετωπίζεται ως επικοινωνιακό τέχνασμα και όχι ως πραγματική στροφή πολιτικής. Το χάσμα ανάμεσα στις κυβερνητικές διακηρύξεις και την πραγματικότητα στο έδαφος μεγαλώνει, εντείνοντας τη διεθνή κατακραυγή και φέρνοντας σε δύσκολη θέση το Ισραήλ στη διεθνή σκηνή.
Παρά την κλιμάκωση των στρατιωτικών επιχειρήσεων και τις δηλώσεις περί πλήρους ελέγχου της Λωρίδας της Γάζας, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο συμφωνίας για τον τερματισμό του πολέμου, υπό αυστηρές προϋποθέσεις: την εξορία της Χαμάς και τον πλήρη αφοπλισμό του θύλακου. Οι δηλώσεις του Ισραηλινού πρωθυπουργού ήρθαν την Κυριακή, ενώ ο ίδιος τονίζει την πρόθεσή του να συνεχίσει τις επιχειρήσεις, εντείνοντας την πίεση στον παλαιστινιακό πληθυσμό και επιδιώκοντας στρατιωτική κυριαρχία.
Η Χαμάς, από την πλευρά της, ανακοίνωσε πως διεξάγει έμμεσες διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ στη Ντόχα, απορρίπτοντας ωστόσο για πολλοστή φορά τις ισραηλινές απαιτήσεις. Το παλαιστινιακό κίνημα αξιώνει ως βασικό όρο για την απελευθέρωση των ομήρων τον πλήρη τερματισμό του πολέμου και την αποχώρηση όλων των ισραηλινών στρατευμάτων από τη Λωρίδα της Γάζας.
Η σύγκρουση πυροδοτήθηκε από τη φονική επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, η οποία στοίχισε τη ζωή σε 1.218 ανθρώπους – κυρίως αμάχους – σύμφωνα με επίσημα στοιχεία που επεξεργάστηκε το Γαλλικό Πρακτορείο. Από τους 251 ομήρους που απήχθησαν τότε, 57 παραμένουν αιχμάλωτοι, εκ των οποίων οι 34 έχουν ήδη κηρυχθεί νεκροί από τον ισραηλινό στρατό.
Από την έναρξη των ισραηλινών αντιποίνων, οι επιθέσεις έχουν προκαλέσει τουλάχιστον 53.486 θανάτους στη Γάζα, στην πλειονότητά τους άμαχοι, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του υπουργείου Υγείας της Χαμάς – αριθμοί που ο ΟΗΕ θεωρεί αξιόπιστους. Ο ισολογισμός καταγράφει μια τραγωδία τεράστιων διαστάσεων που εξακολουθεί να εξελίσσεται χωρίς ορατή διέξοδο.
Το Ισραήλ είχε αποσυρθεί μονομερώς από τη Γάζα το 2005, έπειτα από 38 χρόνια κατοχής. Δύο χρόνια αργότερα, όταν η Χαμάς ανέλαβε τον έλεγχο του θύλακου, επέβαλε αυστηρό αποκλεισμό που συνεχίζεται μέχρι σήμερα – και πλέον έχει εξελιχθεί σε έναν πόλεμο φθοράς, με εκατέρωθεν αδιαλλαξία και το κόστος να βαραίνει κυρίως τον άμαχο πληθυσμό.