breaking newsNEA TAΞΗ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝκοινωνία

Τα δικτατορικά συμπλέγματα των οπαδών της καραντίνας

Κάποιοι «φιλελεύθεροι» θαυμαστές της καραντίνας, αντικαθιστούν τις αξίες των άλλων με τις δικές τους αξίες και με τα συμπλέγματα τους, καθώς πιστεύουν στην ελευθερία μόνο στα λόγια.

 

Πρώτη δημοσίευση: 3/11/2020

Του Joakim Book

Απόδοση στα Ελληνικά: Νίκος Μαρής

Κατά τα πολλά χρόνια διαλέξεών του στο Πανεπιστήμιο Mises, ο Δικαστής Andrew Napolitano έδινε το ίδιο – τρομακτικό – τέλος στην εισαγωγική του ομιλία. Μέχρι τη φρίκη του τρέχοντος έτους, δεν είχα σκεφτεί ότι ίσως η στάση του να είχε τη βάση της στην πραγματικότητα.

Ο αγαπητός δικαστής ανέφερε συχνά, σχεδόν σαν αστεϊσμό, τη libido dominandi – την επιθυμία για κυριαρχία, ή για εξουσία, ξεκινώντας από τα προαιώνια γραπτά του Αυγουστίνου. Βρίσκουμε παρόμοιες ιδέες στο κεφάλαιο Γιατί τα χειρότερα άτομα ανέρχονται στην κορυφή στο The Road to Serfdom του Χάγιεκ, και σίγουρα στα, ανατριχιαστικά επίκαιρα, γραπτά του Robert Higgs .

Η αξιομνημόνευτη κατακλείδα στη διάλεξη του Andrew Napolitano είναι η εξής:

«Περιμένω ότι θα πεθάνω, πιστός στις βασικές μου αρχές… στο κρεβάτι μου, περιτριγυρισμένος από ανθρώπους που με αγαπούν. Και κάποιοι από εσάς μπορεί να πεθάνουν, πιστοί στις βασικές σας αρχές, σε μια κρατική φυλακή. Και μερικοί από εσάς μπορεί να πεθάνετε, πιστοί στις βασικές σας αρχές, σε μια κρατική πλατεία υπό τους ήχους μιας κρατικής τρομπέτας.»

Τις λίγες φορές που ήμουν αρκετά τυχερός να τον ακούσω να λέει αυτά τα λόγια ζωντανά, πάντα μου ακούγονταν λίγο υπερβολικά. Παρ’ όλο που η αίθουσα βυθιζόταν σε μια νεκρική ησυχία, ένιωθα μια αναγούλα και μια ανατριχίλα σε όλο μου το δέρμα. Δεν θα μπορούσα να νιώσω χειρότερα, έτσι;

Η παράνοια του 2020 με έκανε να επανεξετάσω .

Ο Έλεγχος στις Ζωές Των Άλλων

Το να θέλεις να εξουσιάζεις τους άλλους είναι, ως ένα βαθμό, κάτι έμφυτο. Ίσως να προκύπτει από μια εκτός τόπου αίσθηση ανωτερότητας (π.χ., το φαινόμενο της λίμνης Wobegon) ή από μια αλαζονική αυταπάτη περί γνώσης, ή ίσως από την ανικανότητα κάποιων να δουν το πλήρες εύρος της συνεισφοράς που παρέχουν στον κόσμο οι γύρω τους: «Εγώ ξέρω καλύτερα πώς πρέπει να γίνονται τα πράγματα. Αν εγώ ήμουν υπεύθυνος, ο κόσμος θα ήταν καλύτερος».

Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι πως κατά το έτος 2020, η αέναη επιθυμία για κυριαρχία γνώρισε μια απόλυτα βολική καταιγίδα – μια καταιγίδα που επέτρεψε σε κάποιους να εξαπολύσουν τους ασφυκτικούς ελέγχους τους, να μας υψώσουν το δάχτυλο και να μας τραβολογήσουν από εδώ κι απο’ κει, να σχεδιάσουν κεντρικά μια υγειονομική εκστρατεία, και να κατευθύνουν τους πάντες ως προς το τι τους επιτρέπεται να κάνουν

. Αυτό που είναι τόσο τρομακτικό στην όλη υπόθεση, δεν είναι ότι η επιθυμία να εξουσιάσουν τους άλλους υπάρχει – υπήρχε πάντα – αλλά ότι οι δυνάμεις που συνήθως κρατούν αυτό το ενδεχόμενο μακριά, για κάποιο λόγο μας εγκατέλειψαν.

Στις πρώτες μέρες της πανδημίας, όσοι από εμάς κερδίζουμε τα προς το ζην γράφοντας λέξεις τσακωνόμασταν για το τι εστί φιλελευθερισμός: «Δεν υπάρχουν φιλελεύθεροι σε μια πανδημία», μας έλεγαν. Ίσως, απαντούσαμε ευγενικά, λιγάκι φοβισμένοι όπως όλοι, για κάτι που δεν ξέραμε τότε τι ακριβώς ήταν. Αλλά σίγουρα, δεν υπάρχουν και κρατιστές. Ανυψώθηκαν «επωφελείς» κανονισμοί που δυσχέραιναν την παραγωγή και τη διανομή αγαθών που ξαφνικά απέκτησαν υψηλή ζήτηση , ο κεντρικός έλεγχος όμως μπλόκαρε τα πράγματα δεξιά κι αριστερά. Με μια εμφανή αποτυχία αυτού του μεγέθους, δεν θα υπήρχε περίπτωση να θέλουμε η κυβέρνηση να μας διατάζει και να ρυθμίζει τις προσωπικές μας υποθέσεις, σωστά;

Εκ των υστέρων, αυτή η διαφωνία φαίνεται περίεργη – και λησμονήσαμε την ουσία της. Τώρα, άνθρωποι από τον Paul Krugman έως τον Tyler Cowen φαίνεται να πιστεύουν ότι οι φιλελεύθεροι κυβερνούν τον κόσμο και πως για ό,τι πήγε στραβά φταίνε εκείνοι. Στην αγωνία να σχεδιάζουμε κεντρικά τα πάντα, από τις αποφάσεις περί παραγωγής μέχρι το ποιος θα βγαίνει από το σπίτι του φορώντας τι, κάθε άλλη ανησυχία – εκτός, φυσικά, από το Black Lives Matter – ρίχτηκε στον Καιάδα.

Ο φιλελευθερισμός δεν είναι μια ιδεολογία για το ποιο είναι το καλύτερο αποτέλεσμα των πράξεών μας, όπως κι αν το ορίσουμε αυτό. Δεν πρόκειται για το πώς να «επιλύουμε» ένα ιατρικό πρόβλημα, ή για το πώς να μετριάζουμε καλύτερα καταστροφές σαν τις πανδημίες.

 Δεν πρόκειται καν για το πώς να να διανείμουμε το εντυπωσιακό πλεόνασμα που δημιουργούν οι εξαιρετικά παραγωγικές οικονομίες μας. Πρόκειται για το ποιος παίρνει τις αποφάσεις σχετικά με το τι. Δεν πρόκειται για το πώς ελαχιστοποιούμε τις πανδημικές απειλές, ούτε για το πώς βελτιστοποιούμε κάποια υποθετική λειτουργία ιδιωτικής ή κρατικής πρόνοιας, ούτε για το πώς διασφαλίζουμε καλύτερα μια μακρόχρονη και υγιή ζωή.

Όποιος κατέχει κάτι, αυτός αποφασίζει. Εάν εσείς – ο ιδιοκτήτης και διαχειριστής του σώματός σας – θέλετε να βάλετε επιβλαβή φάρμακα σε αυτό το σώμα, ελεύθερα.Δεν μου πέφτει λόγος. Εάν θέλετε να έχετε πάνω σας κρυστάλλους που σας προστατεύουν από το κακό ή από τους ροζ ελέφαντες που κρύβονται στο σκοτάδι, μετά χαράς. Αν θέλετε να ντυθείτε με μια φανταχτερή στολή που διώχνει τα αόρατα μικρόβια, χαρείτε το.

Αλλά δεν έχετε το δικαίωμα να δώσετε εντολή στους άλλους να σας ακολουθήσουν. Δεν έχετε, όπως έκανε πρόσφατα ο Cowen ,το ηθικό υπόβαθρο για να δηλώσετε ότι «στην πραγματικότητα, [η ελευθερία] δεν αξίζει τον κόπο». Ο Cowen, με τα λόγια του David Henderson που τον επέπληξε για αυτό, «αντικαθιστά τις αξίες των άλλων με τις δικές του» – το βασικό σφάλμα που κάνει κάποιος που πιστεύει στην ελευθερία μόνο στα λόγια.

Και δεν ήταν ο μόνος. Υποκύπτοντας στον πειρασμό να καθοδηγούν τους άλλους, οι δήθεν «φιλελεύθεροι», τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική, άρχισαν να επικαλούνται τα δημόσια αγαθά και τις οικονομικές εξωτερικότητες (externalities) για να δικαιολογήσουν την μια κατάφωρα άδικη κι επεμβατική πολιτική μετά την άλλη. O Sam Bowman, ένας αυτο-προσδιοριζόμενος ως νεοφιλελεύθερος και πρώην μέλος στο Ινστιτούτο Adam Smith, είναι, όπως ο Cowen, το πιο εύγλωττο από τα κρούσματα αυτής της στάσης.

Ωστόσο, η δημόσια υγεία δεν είναι δημόσιο αγαθό, όπως περιέγραψε πρόσφατα ο Michel Accad σε απάντηση στη Διακήρυξη του Great Barrington. Ούτε αφορά κανέναν άλλον:

«Η ζωή και η υγεία ενός ατόμου είναι συγκεκριμένα αγαθά, όχι δημόσια. Είναι μια προφανής αλήθεια ότι η υγεία μου και η ζωή μου μπορούν να είναι μόνο δικές μου, και δεν τις μοιράζομαι από κοινού με κανέναν, και σίγουρα όχι με την ευρύτερη πολιτική κοινότητα. Στην ουσία της, η «δημόσια υγεία» είναι ένα οξύμωρο σχήμα, καθώς «το δημόσιο», ως ένα αφαιρετικό σχήμα, δεν έχει καμία υγεία εξ ορισμού. Μόνο τα άτομα μπορούν να είναι είτε υγιή, είτε όχι.»

Οι μαζικοί εγκλεισμοί ως πολιτική καταπολέμησης της πανδημίας αποτελούν αυτή την τέλεια στρατηγική κυριαρχίας: εάν τα ποσοστά εξάπλωσης μειωθούν, τότε θεωρούνται επιτυχείς. Έχετε κερδίσει, και μπορείτε να επικαλεστείτε την ίδια πολιτική ελέγχου και την επόμενη φορά που θα επίκειται κάποια υποτιθέμενη καταστροφή.

 Εάν τα ποσοστά εξάπλωσης παραμένουν τα ίδια, ή αυξάνονται, αυξάνετε την αυστηρότητα των μέτρων – πετύχατε  ξανά. Πώς θα έπρεπε να μοιάζει ο κόσμος για να το παραδεχτείτε; Τι θα έπρεπε να συμβεί για να πείτε «στην πραγματικότητα, η κατάργηση των ελευθεριών και της αξιοπρέπειας του πληθυσμού μας δεν φαίνεται να μας βοηθά στη μείωση των λοιμώξεων»;

 Δεν υπάρχει καμία περίπτωση στην οποία να αποδέχονται οι οπαδοί της καραντίνας ότι η πολιτική τους κατά της πανδημίας δεν λειτουργεί, ή το πιο σημαντικό, ότι αντιβαίνει στην ελευθερία και τη στοιχειώδη ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Ο Krugman και ο Αληθινός Φιλελευθερισμός

Παραδόξως, ο [σ.σ. κρατιστής] Κrugman σχεδόν το κατάλαβε. Επικρίνοντας τους φιλελεύθερους για οτιδήποτε πηγαίνει στραβά στην πανδημία – ναι, είναι ακριβώς τόσο απίστευτο όσο ακούγεται – γράφει:

«Πολλά πράγματα πρέπει να είναι θέματα ατομικής επιλογής. Το κράτος δεν έχει καμία δουλειά να υπαγορεύει τις πολιτιστικές σας προτιμήσεις, την θρησκευτική σας πίστη, ή το τι αποφασίσετε να κάνετε μαζί με άλλους συναινούντες ενήλικες.»

Κάποτε θεωρούσαμε ότι οι liberals ήθελαν να απελευθερώσουν τον λαό από τα δεσμά τους κράτους, μια θεμελιώδης προσέγγιση τύπου «κάτω τα χέρια». Οι Αμερικανοί αυτοαποκαλούμενοι «liberals» έχουν λησμονήσει εδώ και πολύ καιρό αυτήν την αντίληψη: δεν ενδιαφέρονται πλέον να αφήσουν τους ανθρώπους στην ησυχία τους, αλλά να διορθώσουν τα «εγκλήματα σκέψης» τους πριν καν εκδηλωθούν στον πραγματικό κόσμο. 

Και πάλι, οι liberals της σημερινής εποχής υποστηρίζουν στα λόγια μόνο την ιδέα της ελευθερίας, προτού περιστραφούν 180 μοίρες – και αρχίσουν να απαριθμούν τις δραστηριότητες που είναι τώρα δουλειά της κυβέρνησης να αποφασίσει: τι θα φοράτε δημοσίως, που θα πηγαίνετε, τι θα σκέφτεστε, τι θα εμπορεύεστε, με ποιον και πού, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι δεν θα μεταδίδετε εν αγνοία σας μικρόβια.

Η πανδημία έβγαλε τον χειρότερο εαυτό των ανθρώπων στην επιφάνεια και αποκάλυψε ξεκάθαρα τι ήταν αυτό που σιγόβραζε πάντα από κάτω: μια έμφυτη επιθυμία να εξουσιάζουν τους άλλους. Να τους βάζουν στη θέση τους, να τους τρίβουν στα μούτρα ανόητες ιδέες, πασαλειμμένες με τιποτένιες αποδείξεις, να γελοιοποιούν και να επιτίθενται σε εκείνους που παρεκκλίνουν από την Μία και Αληθή Πίστη στο Κράτος.

 Η πανδημία έδειξε ποιος πραγματικά υποστήριξε και σεβάστηκε τις αξίες που τυχαίνει να ενστερνίζονται οι άλλοι γύρω του – και ποιος θα προτιμούσε να ενδώσει στον πειρασμό της εξουσίας, ποιος θα ποδοπατούσε με τις εσφαλμένες του ενέργειες τους αδιαφώτιστους πληβείους.

«Η ελευθερία βρίσκεται στην ανθρώπινη καρδιά», έλεγε ο Δικαστής Napolitano, «αλλά πρέπει να κάνει κάτι περισσότερο από το απλά να βρίσκεται εκεί.» Θυμηθείτε το αυτό, όταν θα σας αφαιρούνται οι ελευθερίες σας στο όνομα της ευημερίας όλων των άλλων.

***

O Joakim Book είναι πτυχιούχος οικονομικών του Πανεπιστημίου της Γλασκόβης και επί του παρόντος είναι μεταπτυχιακός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Γράφει τακτικά στο  Life of an Econ Student .

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Ludwig von Mises

eleytheriagora

Back to top button