Το 20% περίπου της ελληνικής αγοράς κατέχει η Siemens Gamesa Energy, της οποίας οι χερσαίες ανεμογεννήτριες εμφανίζουν σοβαρά τεχνικά προβλήματα, η έκταση των οποίων παρέμενε εν κρυπτώ για καιρό, με αποτέλεσμα η μετοχή της να καταβαραθρωθεί το τελευταίο διάστημα.

Εν ολίγοις, οι ανεμογεννήτριές της βρίσκονται διάσπαρτες σε πολλά σημεία της ελληνικής περιφέρειας. Εξάλλου, η Siemens Gamesa (σ.σ.: η Siemens Energy αγόρασε και ενσωμάτωσε το 2022 την ισπανική εταιρία Gamesa αντί περίπου 4 δισ. ευρώ) προμηθεύει ανεμογεννήτριες σε αναρίθμητες εταιρίες ενέργειας, τόσο στη χώρα μας όσο και παγκοσμίως.

Η εξέλιξη ανάγκασε, μάλιστα, τη γερμανική κυβέρνηση να δώσει ένα γιγάντιο πακέτο διάσωσης, ύψους 11 δισ. ευρώ, όπως ανακοίνωσε το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters, προκειμένου να συγκρατήσει την κατάρρευση της εταιρίας. Κι αυτό παρότι οι κυβερνήσεις της Γερμανίας έχουν κατά καιρούς εκφράσει τη δυσαρέσκειά τους για ανάλογα πακέτα διάσωσης… σε άλλες χώρες βέβαια, όπως η δική μας. Η μητρική εταιρία Siemens (η ίδια εταιρία που παραδέχτηκε ότι ασκούσε διεφθαρμένες τακτικές στη χώρα μας, αλλά δεν πλήρωσε ποτέ) κατέχει το 25% των μετοχών της Siemens Gamesa Energy και θα υποστεί ανάλογη ζημία.

Συνολικά η Siemens Energy θα λάβει δάνεια ύψους 11 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 7,5 δισ. ευρώ θα καλυφθούν από κρατικές εγγυήσεις, ενώ κοινοπραξία τραπεζών θα καλύψει τις υπόλοιπες εγγυήσεις, ύψους 3,5 δισ. ευρώ. Επίσης, η γερμανική κυβέρνηση δήλωσε πως επιπλέον 3 δισ. ευρώ θα εξασφαλιστούν από «άλλους ενδιαφερομένους», δηλαδή άλλες χώρες της Ε.Ε., όπου η Siemens Energy απασχολεί σημαντικό αριθμό εργαζομένων (!). Εν ολίγοις, θα πληρώσει και η υπόλοιπη Ευρώπη.

«Είναι γνωστό ότι η Siemens Energy έχει πρόβλημα» δήλωνε στις 14 Νοεμβρίου ο Ρόμπερτ Χάμπεκ, υπουργός Οικονομίας και Ενέργειας. Η εταιρία, την οποία ο ίδιος περιέγραψε ως «υγιή», έχει πέσει σε χαμηλά επίπεδα, συμπλήρωσε, λόγω της εξαγοράς της ισπανικής εταιρίας Gamesa και των ελαττωματικών πτερυγίων των αεροστροβίλων της. Λίγο νωρίτερα, και ενώ η συμφωνία βρισκόταν στο στάδιο των διαπραγματεύσεων, ο ίδιος ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς δήλωνε ότι πρόκειται για μια «σημαντική εταιρία, αναμφίβολα».

«Δεν είχαν δοκιμαστεί»

Όπως κατέγραψε το εξειδικευμένο αμερικανικό σάιτ σε θέματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας Electrek, τα προβλήματα των ανεμογεννητριών της Siemens Gamesa Renewable Energy αφορούν ρυτίδες στα πτερύγια του ρότορα, του περιστρεφόμενου δηλαδή τμήματος, και σε σωματίδια στο τμήμα των ρουλεμάν στις 4.X και 5.X χερσαίες ανεμογεννήτριες της εταιρίας, που αποτελούν τα πιο πρόσφατα μοντέλα της.

«Ένα κύριο κομμάτι στο πλαίσιο μιας ανεμογεννήτριας μπορεί να μετακινηθεί ή να στρίψει με την πάροδο του χρόνου, προκαλώντας ενδεχομένως ζημιά σε άλλα κρίσιμα εξαρτήματα» μετέδωσε το Bloomberg, κάνοντας προφανές ότι πρόκειται για κατασκευαστικό πρόβλημα. Ο ίδιος ο διευθύνων σύμβουλος της Siemens Gamesa Renewable Energy, Jochen Eickholt, προέβη στην προκλητική δήλωση ότι η εταιρία «πούλησε ανεμογεννήτριες που δεν είχαν δοκιμαστεί επαρκώς». Ενώ ο διευθύνων σύμβουλος της Siemens Energy, Christian Bruch, δήλωσε πως «πάρα πολλά είχαν κρυφτεί κάτω από το χαλί» στη Siemens Gamesa και συμπλήρωσε ότι τα προβλήματα ήταν πιο σοβαρά απ’ όσο και ο ίδιος θεωρούσε.

Εξάλλου, τα προβλήματα είχαν αρχίσει να ακούγονται από τον περασμένο Ιανουάριο, χωρίς ωστόσο ακόμη τα στελέχη να παραδέχονται την έκτασή τους, την οποία άρχισαν σταδιακά να επικοινωνούν το περασμένο καλοκαίρι. Ο Christian Bruch έκανε λόγο για δονήσεις στις ανεμογεννήτριες, που σημειώθηκαν από τους υπευθύνους των αιολικών πάρκων και εκκίνησαν την έρευνα.

Kαθηγητές Τμημάτων Μηχανολογίας από πανεπιστήμια της Ελλάδας, σημείωσαν πως οποιοδήποτε πρόβλημα στα πτερύγια, τα οποία κατασκευάζονται από συνθετικά υλικά, είναι εξαιρετικά σοβαρό, καθώς αποτελεί το πλέον ευαίσθητο κομμάτι κάθε ανεμογεννήτριας και ταυτόχρονα το πιο σημαντικό. Σε αυτό το τμήμα, εξάλλου, πραγματοποιείται η απορρόφηση της ενέργειας. Εν ολίγοις, και όπως είναι προφανές, εάν τα πτερύγια έχουν πρόβλημα, οι ανεμογεννήτριες καθίστανται ακόμα και προβληματικά αναποτελεσματικές.

Αξίζει να σημειωθεί πως σήμερα χρησιμοποιούνται περίπου 2.100 μοντέλα 4.X και 800 μοντέλα 5.X σε όλο τον κόσμο, ενώ η εταιρία αναφέρει ότι το 15%-30% από αυτά είναι προβληματικά. Κανείς φυσικά δεν εγγυάται πως το ποσοστό που δίνει η εταιρία δεν θα αυξηθεί. Εξάλλου, η ίδια η Siemens Gamesa έχει προειδοποιήσει ότι υπάρχει το ενδεχόμενο να πάρει χρόνια για να λυθούν τα προβλήματα.

Ο χάρτης με τα αιολικά της Siemens Gamiseta

Όπως υπολόγιζαν ειδικοί του κλάδου, μόλις τον περασμένο Φεβρουάριο στην Ελλάδα παράγονται περίπου 663 MW ενέργειας από ανεμογεννήτριες κατασκευασμένες από τη Siemens Gamesa, η οποία διατηρεί από το 2000 και θυγατρική στη χώρα μας υπό τον τίτλο SIEMENS GAMESA ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Μ.Α.Ε. με διευθύνοντα σύμβουλο τον Σπύρο Ρόζη.

Εν ολίγοις, είναι ο τρίτος μεγαλύτερος προμηθευτής ανεμογεννητριών στην Ελλάδα. Εκτός από την προμήθεια ανεμογεννητριών, η Siemens Gamesa δραστηριοποιούνταν και στην ανάπτυξη αιολικών πάρκων στη χώρα μας μέχρι την άνοιξη του 2022, οπότε και πούλησε αυτή τη δραστηριότητα της νότιας Ευρώπης συνολικά, κι ως εκ τούτου και της Ελλάδας, στη βρετανική SSE Renewables, αντί 580.000.000 ευρώ.

Με βάση τη συμφωνία, ωστόσο, η Siemens Gamesa διατήρησε τη δυνατότητα να παρέχει ανεμογεννήτριες και υπηρεσίες συντήρησης στην SSE Renewables, οπότε η τεχνολογική της παρουσία στη χώρα μας, και μέσω της βρετανικής εταιρίας, συνεχίζεται κανονικά. Η Siemens δικαιολόγησε την απόφασή της να πουλήσει τη δραστηριότητα στις κακές επιδόσεις του τομέα λόγω των προβλημάτων στην αλυσίδα ανεφοδιασμού και της αύξησης κόστους.

Μέχρι τη στιγμή της συμφωνίας, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας είχε βεβαιώσει τα τελευταία χρόνια άδειες για αιολικούς σταθμούς στη Siemens Gamesa και στις εξής περιοχές της Ελλάδας:

Τα προβληματικά μοντέλα και στη χώρα μας;

Το καλοκαίρι του 2020, εν μέσω της κρίσης του κορωνοϊού, δηλαδή πάνω από τρία χρόνια πριν, ο διευθύνων σύμβουλος της ελληνικής θυγατρικής Siemens Gamesa Σπύρος Ρόζης έδωσε συνέντευξη στο οικονομικό ειδησεογραφικό σάιτ Capital.gr. Στις ανακοινώσεις που έκανε, ήδη από τότε, προωθούσε φυσικά τις πλατφόρμες 4.Χ και 5.Χ, των οποίων όπως ξέρουμε σήμερα βασικά εξαρτήματα παρουσιάζουν πρόβλημα, και εξηγούσε πως «στήνονται» και στην Ελλάδα.

«Και οι δύο ανεμογεννήτριες λειτουργούν καλά σε όλες τις αγορές, καθώς έχουν σχεδιαστεί ως παγκόσμια προϊόντα. Αυτό ισχύει και για την ελληνική αγορά, όπου έχουμε ήδη το πρώτο project που χρησιμοποιεί την ανεμογεννήτρια 4.Χ και βρίσκεται στη φάση της κατασκευής. Και τα δύο προϊόντα μάς κάνουν πολύ ανταγωνιστικούς στην ελληνική αγορά και πιστεύουμε ότι θα µας δώσουν την ευκαιρία να ενισχύσουμε σημαντικά την παρουσία µας» σημείωνε ο κ. Ρόζης και συμπλήρωνε: «Σε ό,τι αφορά το τελευταίο µμοντέλο µας, το 5.Χ, είναι το πιο ισχυρό στην αγορά και διαθέτει τον μεγαλύτερο ρότορα. Προσαρμόζεται εύκολα στις συνθήκες και µπορεί να δουλέψει µε χαμηλό, μεσαίο, αλλά και υψηλό αιολικό δυναμικό».

Λίγους μήνες αργότερα η εταιρία ανακοίνωνε πως πρόσθεσε μια νέα τουρμπίνα στo προϊόν της 4.X, την SG 4.7-155, η οποία είναι ιδανική για την Ελλάδα και πως η πλατφόρμα θα ενισχυθεί με έναν από τους δύο ρότορες που αναπτύχθηκαν για την ισχυρότερη πλατφόρμα Siemens Gamesa 5.X.

Στην ίδια συνέντευξη πάντως ο κ. Ρόζης ανέφερε ακόμη πως πράγματι έως εκείνη τη στιγμή η Siemens Gamesa είχε 20% μερίδιο της ελληνικής αγοράς. «Είμαστε βέβαιοι ότι τα επόµενα χρόνια το µερίδιό µας θα αυξηθεί, καθώς τα νέα μοντέλα θα µας βοηθήσουν να έχουμε επιτυχία στις επόμενες δημοπρασίες ισχύος. Εχουμε ήδη υπογράψει το πρώτο συμβόλαιο για έργο που θα είναι εξοπλισμένο µε τη νέα ανεμογεννήτρια SG 5.0-145, για συνολικά 33 MW. Είμαι βέβαιος ότι αυτό είναι το πρώτο συμβόλαιο από τα πολλά που θα ακολουθήσουν το επόμενο διάστημα» έλεγε χαρακτηριστικά.

Η θυγατρική ελληνική εταιρία δεν έχει ανακοινώσει ακόμη κάτι σχετικά με το θέμα του προβλήματος. Σε ανακοίνωσή της πάντως, τον περασμένο Ιούλιο, στην οποία διαφήμιζε τις δραστηριότητές της, ανέφερε ότι έχει εγκαταστήσει στη χώρα μας ανεμογεννήτριες συνολικής ισχύος πλέον των 130GW, εκ των οποίων 108GW χερσαίες.

Η αξιοπιστία της συγκεκριμένης τεχνολογίας

Μετά την ανακοίνωση των προβλημάτων των ανεμογεννητριών της Siemens Gamesa άνοιξε μία γενικευμένη κουβέντα για την αξιοπιστία της τεχνολογίας. Ο Nicholas Green της AllianceBernstein, επικεφαλής του τομέα κεφαλαιουχικών αγαθών και βιομηχανικής τεχνολογίας της Ε.Ε., είπε στο αμερικανικό δίκτυο CNBC ότι ο τομέας θα μπορούσε να αντιμετωπίσει εγγενείς κινδύνους αυτού του είδους, κυρίως επειδή πολλά εξαρτήματα των μεγαλύτερων ανεμογεννητριών είναι σχετικά νέα στον τομέα.

«Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η απελευθέρωση ολοκαίνουργιων μηχανημάτων -είτε πρόκειται για χερσαία είτε για υπεράκτια μηχανήματα- και ο ρυθμός των αλλαγών σε αυτά τα μηχανήματα μας έχουν βάλει σε ελαφρώς αχαρτογράφητο έδαφος», δήλωσε. «Αυτό πιθανόν να είναι πραγματικά ένα ζήτημα που αφορά όλο τον κλάδο», λόγω της έλλειψης βιομηχανικής εμπειρίας με ορισμένα συνήθη πρωτόκολλα και λειτουργικά δεδομένα, όπως συμπλήρωσε.

Ο Christoph Zipf, όμως, της WindEurope, δήλωσε επίσης στο CNBC ότι τα προβλήματα στη Siemens Gamesa περιορίζονται σε αυτούς: «Φυσικά, κάθε νέο μοντέλο ανεμογεννήτριας συνοδεύεται από νέες προκλήσεις, απαιτεί αυστηρές δοκιμές και πιστοποίηση. Αλλά η ευρωπαϊκή αιολική βιομηχανία ξεπέρασε όλες αυτές τις προκλήσεις και διατήρησε την ισχυρή φήμη της».

Πηγές ειδικές με το θέμα, συμφώνησαν με τη δεύτερη άποψη, αναφέροντας πως η γενίκευση μπορεί και να είναι εκ του πονηρού και πως τα προβλήματα της Siemens δεν είναι γενικευμένα και δεν είναι δυνατόν να αφορούν όλο τον κλάδο.