Στις 14 Φεβρουαρίου στην Ουάσιγκτον σήμανε συναγερμός. Αιτία: Τα νέα για ένα μυστηριώδες διαστημικό όπλο στα χέρια της Ρωσίας. Ο Μάικ Τέρνερ, πρόεδρος της Επιτροπής Πληροφοριών της Βουλής των Αντιπροσώπων, αποκάλυψε την είδηση, καλώντας τον Λευκό Οίκο να αποχαρακτηρίσει πληροφορίες σχετικά με μια «σοβαρή απειλή για την εθνική ασφάλεια».
Αμερικανικά και διεθνή μέσα μετέδωσαν με έκτακτα δελτία την είδηση κάνοντας λόγο για ένα ρωσικό πυρηνικό σύστημα που σχετίζεται με το Διάστημα. Δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί, αλλά θα μπορούσε να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο αμερικανικούς και συμμαχικούς δορυφόρους. Τι θα μπορούσε λοιπόν να είναι αυτό;
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Economist μεγάλο μέρος των αρχικών αναφορών είναι αντιφατικές.
Υπάρχουν ουσιαστικά τρεις επιλογές:
- ένα «αναδυόμενο» πυρηνικό όπλο σχεδιασμένο να καταστρέφει δορυφόρους, το οποίο θα τοποθετείται στο έδαφος και θα εκτοξεύεται μόνο όταν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί
- ένα πυρηνικό όπλο που θα εισέρχεται σε τροχιά
- ή ένας πυρηνικός δορυφόρος που δεν θα είναι ο ίδιος βόμβα, αλλά αντίθετα θα χρησιμοποιεί πυρηνική ενέργεια για να τροφοδοτήσει κάποιο άλλο είδος συσκευής.
Εάν η Ρωσία σχεδιάζει να αναπτύξει ένα πυρηνικό όπλο σε πλήρη τροχιά —και όχι ένα «κλασματικό» στο οποίο δεν κυκλώνει πλήρως τη Γη— θα παραβίαζε τη Συνθήκη για το Διάστημα του 1967. Οι πυρηνικές εκρήξεις στο διάστημα απαγορεύονται επίσης βάσει του 1963 Συνθήκη Μερικής Απαγόρευσης Δοκιμών, την οποία έχει υπογράψει η Ρωσία. Πέρα από το γεγονός ότι θα παραβίαζε τη νομιμότητα, θα ήταν ένα απολύτως καταστροφικό όπλο, που θα σκότωνε αδιακρίτως.
Τι συμβαίνει με τις πυρηνικές εκρήξεις στο Διάστημα
Στη Γη η έντονη ακτινοβολία από την πυρηνική έκρηξη όχι μόνο βλάπτει την ίδια αλλά δημιουργεί επίσης ένα τεράστιο κύμα έκρηξης, προκαλεί πυρκαγιές και δημιουργεί κρούσεις. Στο κενό του διαστήματος, η ακτινοβολία είναι όλο το παιχνίδι, εξηγεί ο Economist. Ο ηλεκτρομαγνητικός παλμός που δημιουργείται από μια τροχιακή έκρηξη θα μπορούσε να βλάψει τα ηλεκτρονικά συστήματα των δορυφόρων σε μεγάλο μέρος του ουρανού.
Όταν η Αμερική διεξήγαγε μια πυρηνική δοκιμή σε μεγάλο υψόμετρο το 1962, γνωστή ως Starfish Prime, όχι μόνο κατέστρεψε τους δορυφόρους στην οπτική γωνία αλλά και αυτούς στην άλλη πλευρά της Γης επειδή η ακτινοβολία διοχετεύτηκε από το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη. Η αυξημένη ακτινοβολία τελικά κατέστρεψε περίπου το 1/3 όλων των δορυφόρων που βρίσκονταν τότε σε χαμηλή τροχιά.
Ποιους θα έπληττε μία ρωσική διαστημική επίθεση
Εάν η Ρωσία πραγματοποιούσε μια παρόμοια έκρηξη σήμερα, με περίπου 8.300 ενεργούς δορυφόρους σε χαμηλή τροχιά, θα επηρέαζε όχι μόνο τους αμερικανικούς δορυφόρους αλλά και τους δικούς της, της Κίνας και άλλων χωρών. Θα μπορούσε επίσης να επηρεάσει τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, ο οποίος έχει επί του παρόντος τρεις Ρώσους κοσμοναύτες, και τον κινεζικό, τον Τιανγκόνγκ, ο οποίος έχει επί του παρόντος τριμελές πλήρωμα. Οι δορυφόροι του αμερικανικού στρατού και πληροφοριών, ιδιαίτερα εκείνοι που χρησιμοποιούνται για πυρηνική διοίκηση και έλεγχο, τείνουν να έχουν ανθεκτικά ηλεκτρονικά συστήματα. Οι εμπορικοί δορυφόροι, όχι. «Εν ολίγοις, μια επίθεση αυτού του είδους φαίνεται πιο κατάλληλη για απελπισμένα κράτη όπως η Βόρεια Κορέα και το Ιράν, τα οποία έχουν λίγες δικές τους διαστημικές δυνατότητες για προστασία και, σε μια κρίση, μπορεί να αισθάνονται ότι δεν έχουν τίποτα να χάσουν» σχολιάζει ο Economist.
Το σενάριο του ηλεκτρονικού πολέμου
Μια δεύτερη θεωρία για το τι μπορεί να είναι το όπλο, που αναφέρεται από το pbs NewsHour, είναι ότι η Ρωσία σκοπεύει να αναπτύξει έναν πυρηνικό δορυφόρο με δυνατότητα ηλεκτρονικού πολέμου (ew). Ο σκοπός μιας ηλεκτρονικής επίθεσης είναι να μπλοκάρει ή να παραποιήσει τα σήματα που αποστέλλονται ή λαμβάνονται από τον δορυφόρο – στόχο. Οι περισσότερες τέτοιες επιθέσεις είναι προσωρινές και αναστρέψιμες. Πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Αμερικής και της Ρωσίας, διαθέτουν επίγειες πλατφόρμες ηλεκτρονικού πολέμου που μπορούν να στοχεύουν δορυφόρους. Το να το κάνεις από το διάστημα είναι πιο δύσκολο, αλλά μπορεί να επιτρέψει πιο εστιασμένες και επίμονες επιθέσεις, ειδικά εάν το όπλο μπορεί να τοποθετηθεί κοντά στον στόχο.
Η Ρωσία είναι γνωστό ότι έχει εξερευνήσει τέτοια συστήματα. Μια έκθεση για τις παγκόσμιες αντιδορυφορικές ικανότητες που δημοσιεύθηκε πέρυσι από το Secure World Foundation, μια μη κυβερνητική οργάνωση, σημείωσε: «Νέα στοιχεία δείχνουν ότι η Ρωσία μπορεί να αναπτύσσει διαστημικές πλατφόρμες EW υψηλής ισχύος για να ενισχύσει τις υπάρχουσες επίγειες πλατφόρμες της». Μια εργασία του 2019 στο Space Review, ένα εξειδικευμένο περιοδικό, περιέγραψε έναν πυρηνικό δορυφόρο που σχεδιάστηκε για αυτόν τον σκοπό και είναι γνωστός ως Ekipazh.
To πυρηνικό διαστημικό ρυμουλκό Δίας
Ο Ντμίτρι Στεφάνοβιτς της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών επισημαίνει επίσης ένα ξεχωριστό ρωσικό project γνωστό ως Zeus (Δίας), ένα πυρηνικό «διαστημικό ρυμουλκό» που σχεδιάστηκε για περίπου το 2030 και θα μπορούσε να φιλοξενήσει μια σειρά δυνατοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της εμπλοκής.
Γιατί να χρησιμοποιήσετε έναν πυρηνικό αντιδραστήρα για να το τροφοδοτήσετε; Αυτή η ιδέα, επίσης, είναι παλιά: η Αμερική έβαλε για πρώτη φορά έναν πυρηνικό αντιδραστήρα σε τροχιά το 1965 και η Σοβιετική Ένωση έστειλε περισσότερους από 40 τέτοιους δορυφόρους. Το πλεονέκτημά τους είναι ότι μπορούν να παράγουν άφθονη ενέργεια. Αυτό επέτρεψε στους σοβιετικούς δορυφόρους να μεταφέρουν ισχυρότερα ραντάρ. Σήμερα θα επέτρεπε στα ρωσικά να μεταφέρουν πιο ισχυρούς παρεμβολείς.
Το Space Review περιγράφει ρωσικά έγγραφα που εξηγούν ότι οι πυρηνικοί αντιδραστήρες σε δορυφόρους επέτρεπαν την εγκατάσταση «εμβολών που λειτουργούν σε ένα ευρύ φάσμα συχνοτήτων». Εάν τοποθετηθεί σε άκρως ελλειπτικές ή γεωσύγχρονες τροχιές – αυτές που κρατούν έναν δορυφόρο πάνω από το ίδιο σημείο στη Γη για μεγαλύτερες περιόδους – θα επιτρέψει την «αδιάλειπτη καταστολή ηλεκτρονικών συστημάτων σε μεγάλες περιοχές».
Ο James Acton, ειδικός στο Carnegie Endowment, ένα think-tank στην Ουάσιγκτον, προτείνει έναν λόγο για τον οποίο μπορεί να είναι ελκυστικό για τη Ρωσία. Τα τελευταία χρόνια, σημειώνει, οι ένοπλες δυνάμεις της Αμερικής ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο για «πολλαπλασιασμένους» αστερισμούς όπως οι δορυφόροι Starlink της SpaceX, οι οποίοι έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως από την Ουκρανία και τις ένοπλες δυνάμεις της. Τέτοιοι αστερισμοί, που περιλαμβάνουν χιλιάδες δορυφόρους, θα ήταν αδύνατο να εξαφανιστούν φυσικά, ένας προς έναν. Μια ηλεκτρονική επίθεση ευρείας περιοχής είναι διαφορετικό θέμα.