Το βιβλίο του Τζον Λε Καρέ «Ο επίμονος κηπουρός» και η ομώνυμη ταινία με το Όσκαρ, είναι εμπνευσμένα από μια πραγματική, δραματική ιστορία. Το 1996 στη Νιγηρία, η Pfizer πραγματοποίησε μια πειραματική έρευνα για ένα νέο αντιβιοτικό που ετοίμαζε, στη διάρκεια επιδημίας μηνιγγίτιδας σε μία περιοχή της χώρας. Στη διάρκεια της μελέτης πέθαναν 11 παιδιά, στα οποία χορηγήθηκε το αντιβιοτικό της εταιρείας….
Τα θύματα και οι κάτοικοι της περιοχής δεν είχαν ενημερωθεί, όπως αποδείχτηκε, για τον πειραματικό χαρακτήρα της θεραπείας, ούτε για την ύπαρξη ενός άμεσα διαθέσιμου αντιβιοτικού που χορηγούσαν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα λίγα μέτρα πιο πέρα, μέσα στις ίδιες εγκαταστάσεις. Στην ταινία, η γυναίκα του πρωταγωνιστή, που είναι Βρετανός διπλωμάτης, και η οποία συνεργάζεται με την Διεθνή Αμνηστία, δολοφονείται μαζί με έναν τοπικό γιατρό.
Στην πραγματική τώρα ζωή, η Pfizer βρέθηκε στα δικαστήρια για χρόνια με την κυβέρνηση της Νιγηρίας, που ζητούσε αποζημίωση, υποστηρίζοντας ότι η εταιρία είχε παραβιάσει τους νόμους της χώρας, τη σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού και τη διακήρυξη του Ελσίνκι. Το 2010, τα τόσο πολύτιμα Wikileaks του Τζούλιαν Ασάνζ, αποκάλυψαν ένα διπλωματικό έγγραφο για τη συνάντηση που είχε, την εποχή της δικαστικής διαμάχης, ο διευθυντής της Pfizer με Αμερικανούς αξιωματούχους στην πρεσβεία των ΗΠΑ στην Νιγηρία, όπου συζητείται το σχέδιο σπίλωσης του ονόματος ενός Νιγηριανού υπουργού που υποστήριζε την αγωγή της χώρας του.
Σύμφωνα με τον διευθυντή της, η εταιρεία είχε αναθέσει σε ντετέκτιβ να βρουν στοιχεία που να αποδεικνύουν διαφθορά του ομοσπονδιακού υπουργού Δικαιοσύνης της Νιγηρίας, ώστε να τον εκθέσουν και να τον αναγκάσουν να αποσύρει τις αγωγές. Ο διευθυντής της Pfizer ενημέρωσε επίσης τους Αμερικανούς διπλωμάτες ότι οι ντετέκτιβ έδιναν τα στοιχεία σε τοπικά Μέσα Ενημέρωσης και πράγματι εκείνη την εποχή δημοσιεύτηκαν μια σειρά από συκοφαντικά άρθρα για φημολογούμενη εμπλοκή του υπουργού σε υπόθεση διαφθοράς. Ούτε η φαντασία του Τζον Λε Καρέ δεν είχε συλλάβει κάτι τέτοιο!
Ας μην μιλήσουμε όμως μόνο για την Pfizer που έχει βγάλει και θαυμάσια φάρμακα, χώρια το Viagra (που όμως μπορεί να προκαλέσει οριστική απώλεια όρασης). Το θέμα μας εδώ είναι οι φαρμακευτικές εταιρίες, οι λεγόμενες Big Pharma, είναι αδίστακτες και άπληστες. Αυτός είναι ο μοναδικός λόγος για τον οποίο αντιτίθενται σήμερα στην άρση της πατέντας των εμβολίων covid.
Ας σημειωθεί εδώ ότι διεθνείς συμβάσεις, όπως η διακήρυξη της Ντόχα το 2001, επιτρέπουν σε μια κυβέρνηση να κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης υγειονομικής ανάγκης και να αρχίζει να παρασκευάζει πατενταρισμένα φάρμακα. Χρήση αυτών των «υποχρεωτικών αδειών» έκαναν οι ΗΠΑ μετά τις επιθέσεις της 11ης του Σεπτέμβρη, για να εξασφαλίσουν μεγάλες ποσότητες φαρμάκου-αντίδοτου κατά του άνθρακα, καθώς υπήρχαν απειλές ότι θα σταλούν σπόροι άνθρακα σε πολιτικούς. Αλλά οι ΗΠΑ είναι ισχυρό κράτος.
Ας δούμε τώρα τι έγινε έξη χρόνια μετά, το 2007 στην Ταϊλάνδη, όπου πάνω από μισό εκατομμύριο άνθρωποι φέρουν τον ιό ΗΙV (κάτι που σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στους Eυρωπαίους που επισκέπτονται τη χώρα για σεξοτουρισμό) και 100.000 έχουν Aids. Μια άλλη μεγάλη φαρμακευτική εταιρεία, η Abbott, χρέωνε στην Ταϊλάνδη το φάρμακο της για το Aids 2200 $ το χρόνο ανά ασθενή, ποσό που αντιστοιχούσε στο ετήσιο ακαθάριστο κατά κεφαλή εισόδημα. Δηλαδή οι φτωχοί ήταν καταδικασμένοι να πεθάνουν.
Η κυβέρνηση της Ταϊλάνδης ανακοίνωσε ότι θα αντέγραφε το φάρμακο της Abbott για να χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά και μόνο από τους φτωχούς ασθενείς. Η εταιρεία απάντησε αποσύροντας τη νέα εκδοχή του φαρμάκου της από την αγορά της Ταϊλάνδης καθώς και άλλα έξι καινούργια φάρμακα. Και δεν θα τα επανέφερε στην αγορά, παρά μόνο αν η κυβέρνηση δεσμευόταν ότι δεν θα ζητούσε ποτέ ξανά υποχρεωτική άδεια για φάρμακα της εταιρείας(*)
Χάρις στην προνομιακή θέση που βρέθηκαν όταν ξέσπασε η πανδημία, με τα κέρδη τους ανέρχονται σε δεκάδες δις, δεν πρόκειται καθόλου να θιγεί «η επιχειρηματικότητα και η καινοτομία», αν οι παρασκευαστές εμβολίων covid παραχωρήσουν την πατέντα στις φτωχότερες χώρες, που δεν έχουν καν τα χρήματα για να αγοράσουν τα εμβόλια, ιδίως στις τιμές που σήμερα πωλούνται.
Στον «επίμονο κηπουρό», ο σύζυγος της δολοφονημένης ακτιβίστριας θα ανακαλύψει ότι η γυναίκα του είχε μάθει για τις θανατηφόρες παρενέργειες του αντιβιοτικού. Ο ίδιος απειλείται ότι αν δεν σταματήσει τις έρευνές του θα έχει τη μοίρα της συζύγου του και πράγματι δέχεται επίθεση από πράκτορες της εταιρείας. Στους τίτλους τέλους της ταινίας, υπάρχει σημείωμα του Τζον Λε Καρέ, που αφού γράφει ότι τα πρόσωπα της ταινίας δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα και τα γνωστά, καταλήγει:
«αλλά μπορώ να σας πω, καθώς το ταξίδι μου μέσα από τη φαρμακευτική ζούγκλα προχώρησε, συνειδητοποίησα ότι, σε σύγκριση με την πραγματικότητα, η ιστορία μου ήταν τόσο εξημερωμένη όσο μια καρτ ποστάλ διακοπών».