των Ελένης Κωνσταντάτου και Ολγας Κλώντζα 

Οι οικονομικές επιπτώσεις των νέων «mini lockdown» που έχουν επιβληθεί σε 22 μέχρι στιγμής περιοχές της επικράτειας έχουν αρχίσει να φαίνονται. Το μεγαλύτερο πλήγμα δέχονται οι επιχειρήσεις εστίασης και διασκέδασης, με παράγοντες του κλάδου να κάνουν λόγο για κίνδυνο αλυσιδωτών πτωχεύσεων.

«Η επαναλειτουργία δεν έφερε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Ο κλάδος έχει υποστεί μια μείωση της τάξεως του 50% στον κύκλο εργασιών του και ιδιαίτερα στον υποκλάδο της αμιγούς εστίασης (εστιατόρια, ταβέρνες, πιτσαρίες κ.λπ.) η μείωση φτάνει και το 80%. Επηρεάστηκε καταλυτικά από την εφαρμογή των νέων περιοριστικών μέτρων που ουσιαστικά για το ένα κομμάτι του κλάδου, που αφορά bar, club και κέντρα διασκέδασης, μιλάμε για ουσιαστικό lockdown» εξηγεί μιλώντας στο «Βήμα» ο κ. Γιώργος Καββαθάς, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ).

Σύμφωνα με τον κ. Καββαθά μέχρι στιγμής δεν έχει ληφθεί κανένα εξειδικευμένο μέτρο για έναν κλάδο που αφορά 80.000 επιχειρήσεις και απασχολεί 330.000 εργαζομένους, ενώ τα μέχρι στιγμής λουκέτα ανέρχονται σε 3.000 – 4.000 επιχειρήσεις σε όλη τη χώρα. «Αυτό που παρατηρούμε είναι ότι κλείνουν ξαφνικά. Το ένα βράδυ λειτουργούν και το επόμενο δεν υπάρχουν. Είναι ακαριαία τα χτυπήματα. Κλείνουν επιχειρήσεις που ήταν παραδοσιακά στον χώρο της εστίασης, με 20-30 χρόνια παρουσίας, και ξαφνικά, με τα βάρη που είχαν από τη 10ετή κρίση, ήρθε και το πρόβλημα της πανδημίας που ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι» καταλήγει.

Στο 90% η πτώση τζίρου στον Πόρο

Το νησί του Αργοσαρωνικού έλαβε το βάπτισμα του πυρός με τα νέα περιοριστικά μέτρα να εφαρμόζονται από τις 7 Αυγούστου. Υποχρεωτική χρήση μάσκας και στους εξωτερικούς χώρους, κλείσιμο των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος από τις 23.00, περιορισμός στον αριθμό των καθημένων στα εστιατόρια είναι μόνο μερικά από τα μέτρα που εφαρμόστηκαν επί 17 ημέρες στον Πόρο. Μετά τις ανακοινώσεις του υφυπουργού Πολιτικής Προστασίας, κ. Νίκου Χαρδαλιά, οι επισκέπτες άρχισαν να εγκαταλείπουν το νησί και όσοι παρέμειναν μαζί με τους ντόπιους κλείστηκαν στα σπίτια τους. 

Σύμφωνα με τον δήμαρχο του Πόρου, κ. Γιάννη Δημητριάδη, ο τζίρος της τοπικής κοινωνίας του νησιού έχει δεχθεί μια κάθετη πτώση της τάξεως του 90%. Αν και από τα τέλη Ιουνίου υπήρξε μια αυξημένη ζήτηση, για τα δεδομένα της εποχής, ιδίως τα Σαββατοκύριακα, η επιβολή του μίνι lockdown φαίνεται ότι «ισοπέδωσε» το νησί. 

«Η αιτία δεν ήταν τόσο τα μέτρα. Από μόνα τους προκαλούσαν μια δυσκολία στον κόσμο, αλλά το πρόβλημα ήταν το μήνυμα και το σύνθημα που δόθηκε ότι στο νησί υπάρχει πρόβλημα με τον κορωνοϊό. Προφανώς αυτό αξιολογούν οι επισκέπτες και οι ταξιδιώτες» σημειώνει ο δήμαρχος Πόρου, υπογραμμίζοντας ότι «είναι μεγάλη ανακούφιση για εμάς εδώ ότι βγαίνει το συμπέρασμα πως τα μέτρα λειτούργησαν σε επίπεδο δημόσιας υγείας και για αυτό έχει γίνει η άρση τους».

Ο κ. Παναγιώτης Σαμπάνης είναι ιδιοκτήτης ενός από τα πλέον δημοφιλή μπαρ του νησιού. Συνήθως η σεζόν ξεκινούσε το Πάσχα και ολοκληρωνόταν περί τα μέσα Σεπτεμβρίου. Εφέτος, λόγω της κατάστασης μπόρεσε να λειτουργήσει το μαγαζί του μόνο για τρία σαββατόβραδα, με τον τζίρο να είναι μειωμένος κατά 50% σε σχέση με πέρυσι, ενώ είναι αβέβαιο το εάν θα ανοίξει άλλο μέχρι το τέλος της σεζόν αφού ισχύει ακόμα το υποχρεωτικό κλείσιμο τα μεσάνυχτα. 

«Τα μπαρ ήταν δεδομένο ότι θα καταστραφούν, αφού δεν μπορούσαν να ανοίξουν για 2-3 ώρες. Οταν ανακοινώθηκε το lockdown ο κόσμος δεν έβγαινε ούτε για φαγητό. Αρχές Αυγούστου και ήταν όλα έρημα» σχολιάζει ο κ. Σαμπάνης. Και σημειώνει: «Δύσκολα νομίζω θα ανοίξω και πάλι το μαγαζί. Θα το σκεφτώ. Ούτε τα έξοδα δεν θα βγουν. Δεν έχει και πολύ χώρο για να πεις ότι έρχεται αρκετός κόσμος στο μαγαζί. Πέντε τραπέζια έμειναν έξω».

Χαμένες επενδύσεις στη Χαλκιδική

Ο οδικός τουρισμός στον οποίο η Βόρεια Ελλάδα επένδυσε για την επανεκκίνηση της δύσκολης τουριστικής σεζόν στάθηκε και ο καθοριστικός παράγοντας που την έβαλε από νωρίς στο μικροσκόπιο των επιστημόνων. Το επιδημιολογικό αποτύπωμα των αφίξεων από τις γειτονικές χώρες, αλλά και η εσωτερική χαλάρωση δημιούργησαν μια κατάσταση εκρηκτική, που σταδιακά οδήγησε σε έκτακτα περιοριστικά μέτρα από τις 21 Αυγούστου.

«Από τη στιγμή που χτύπησε την περασμένη Τετάρτη στα κινητά τηλέφωνα το μήνυμα του «112» το καλοκαίρι στη Χαλκιδική έριξε αυλαία» λέει χαρακτηριστικά μιλώντας στο «Βήμα» ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Χαλκιδικής κ. Γιάννης Κουφίδης. «Εκτός από τις οδικές αφίξεις, εφέτος επενδύσαμε πολύ στα προγράμματα εσωτερικού τουρισμού, όμως τώρα ποιος θέλει να έρθει και να φοράει μάσκα ακόμα και στην παραλία;» σημειώνει ο κ. Κουφίδης. Μέσα σε μία ημέρα από την ανακοίνωση των μέτρων, σύμφωνα με φορείς του κλάδου, ακυρώθηκε περίπου το 50% των κρατήσεων σε μικρά καταλύματα και ενοικιαζόμενα δωμάτια.

Το εφετινό καλοκαίρι ξεκίνησε με το 40% των καταλυμάτων στη Χαλκιδική να μην έχει ανοίξει καν τις πόρτες του, αλλά και με μια μεγάλη τρύπα για τους επαγγελματίες. Οι προ Covid μεγάλες προσδοκίες για την εφετινή σεζόν οδήγησαν πολλούς σε ανακαινίσεις και επενδύσεις, αλλά τελικά διαψεύσθηκαν. Οι εκτιμήσεις φέρνουν τα μισά από τα καταλύματα που άνοιξαν να βάζουν λουκέτο τον Σεπτέμβριο, ενώ τα μηνύματα για το επόμενο καλοκαίρι δείχνουν ότι η κανονικότητα αργεί.

Μεικτή εικόνα στις Κυκλάδες

Στις Κυκλάδες, που περιλαμβάνουν κάποιες από τις κορυφαίες επιλογές προορισμών για έλληνες και ξένους επισκέπτες, η εικόνα του Αυγούστου είναι ανάμεικτη. Τα κοντινά στην Αθήνα νησιά, όπως Κέα, Κύθνος, Σέριφος, πηγαίνουν καλύτερα από τις προβλέψεις λόγω του εσωτερικού τουρισμού. Την έκπληξη έκαναν εφέτος η Κίμωλος και οι Μικρές Κυκλάδες, ενώ νησιά όπου καθυστέρησε η ανακοίνωση των ακτοπλοϊκών δρομολογίων, όπως η Φολέγανδρος και η Σίκινος, έμειναν πίσω.

Πρωταθλήτρια στέφθηκε η Πάρος, που είδε πληρότητες την εβδομάδα του Δεκαπενταύγουστου πάνω από 80%. Το πρώτο mini lockdown των Κυκλάδων σε Πάρο και Αντίπαρο, αν και έφερε ανησυχία, τελικά αντιμετωπίστηκε με ψυχραιμία από τους επισκέπτες, χωρίς μαζικές ακυρώσεις. «Μεγάλη ζημιά έχουν πάθει οι επιχειρηματίες σε Πάρο-Αντίπαρο και τελευταία στη Μύκονο, όπου επειδή οι προοπτικές έδειχναν πολύ ελπιδοφόρες ως το τέλος Αυγούστου, προχώρησαν σε μεγάλες προμήθειες, αλλά ο περιορισμός στο ωράριο ανέτρεψε τα δεδομένα» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Κυκλάδων κ. Γιάννης Ρούσσος. 

«Ολοι οι επαγγελματίες στον τουρισμό και την εστίαση θα ξεκινήσουν την επόμενη σεζόν από το «μηδέν». Δεν συμμερίζομαι την εύκολη κριτική για τους επιχειρηματίες στη Μύκονο ή τη Σαντορίνη γιατί όλοι στα δικά τους μέτρα έχουν κάνει επενδύσεις, έχουν προσωπικό, πληρώνουν δάνεια» τονίζει ο κ. Ρούσσος.

Οι ανεξέλεγκτοι και τα λουκέτα

Τα έκτακτα περιοριστικά μέτρα δεν έφεραν την επιθυμητή πειθαρχία στους νέους, με τα φαινόμενα συναθροίσεων σε παραλίες, σοκάκια, πλατείες και ιδιωτικούς χώρους να είναι συνεχή. Τη στιγμή δε που εξελίσσονται τέτοια ανεξέλεγκτα φαινόμενα, όπως επισημαίνουν οι επαγγελματίες, εκείνοι βάζουν λουκέτο στις 12.00.

Συνολικά, η πτώση στον κλάδο της εστίασης και της διασκέδασης εκτιμάται πρόχειρα ότι στις Κυκλάδες θα κυμανθεί άνω του 60%. Και δεν οφείλεται αυτό μόνο στα «μίνι lockdown», αλλά και στο γεγονός ότι οι Ελληνες, που ταξίδεψαν πολύ και με τον κοινωνικό τουρισμό, ήταν πολύ συγκρατημένοι στα έξοδα για φαγητό και διασκέδαση. Ενώ οι κρατήσεις για τον Σεπτέμβριο είναι ελάχιστες.

«Τα μέτρα στήριξης να συνεχιστούν ως τον Απρίλιο του 2021»

Εναν πρωτόγνωρο χειμώνα ετοιμάζονται να ζήσουν τα Χανιά, που μετά από μια δεκαετία τουριστικής εκτόξευσης είδαν εφέτος τη σεζόν να συρρικνώνεται από τον Ιούλιο ως και τον μισό Αύγουστο. «Τα περιοριστικά μέτρα ήρθαν ακριβώς στις δύο εβδομάδες της σεζόν που περιμέναμε ότι θα μας δώσουν μια ανάσα. Ουσιαστικά χάσαμε τις δυο πιο παραγωγικές εβδομάδες του χρόνου» αναφέρει μιλώντας στο «Βήμα» ο πρόεδρος του Σωματείου Επιχειρηματιών Εστίασης Χανίων, κ. Βασίλης Οικονομάκος.  Οπως επισημαίνει, σε μια αμιγώς τουριστική περιοχή που οι επισκέπτες μένουν ως τις 7-8 το βράδυ στην παραλία, το κλείσιμο της εστίασης και της διασκέδασης τα μεσάνυχτα «φλερτάρει με τα όρια της σοβαρότητας», ειδικά όταν στη συνέχεια δρόμοι και πλατείες μοιάζουν με σταθμούς μετρό σε ώρες αιχμής. «Αυτό που συζητάμε μεταξύ μας είναι ότι δεν μας κλείνουν για να μη μας επιδοτήσουν. Ουσιαστικά μας λένε «κλείστε μόνοι σας»».

Οσο για τους εργαζομένους, με την κουτσουρεμένη σεζόν πολλοί κινδυνεύουν να μη μαζέψουν ούτε τα ένσημα για το ταμείο ανεργίας. Με τον περασμένο χειμώνα να μην έχει πάει καλά ούτε για την παραγωγή ελαιολάδου στον νομό, πολλοί εποχικοί εργαζόμενοι που τον χειμώνα είχαν ένα επιπλέον εισόδημα, εφέτος έχουν φτάσει στα όριά τους. «Χρειαζόμαστε δίκαιη στήριξη. Πρέπει να αναθεωρηθεί η φορολόγηση στον κλάδο της εστίασης, ενώ τα μέτρα ελάφρυνσης, όπως η μείωση του ενοικίου, που κατά κοινή ομολογία βοηθούν, θα πρέπει να συνεχιστούν ως τον Απρίλιο του 2021» λέει ο κ. Οικονομάκος.

Οι τουρίστες αποφεύγουν να αφήσουν τα ξενοδοχεία

Το αυξημένο επιδημιολογικό φορτίο οδήγησε και την Κέρκυρα στη λίστα με τις περιοχές όπου ισχύει η απαγόρευση λειτουργίας των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος από τα μεσάνυχτα. Και σε αυτή την περιοχή το μεγαλύτερο πλήγμα το δέχθηκαν τα μαγαζιά διασκέδασης.

Σύμφωνα με τον κ. Βασίλη Βασιλάκη, εστιάτορα στο κέντρο του νησιού και μέλος του ΔΣ της ΠΟΕΣΕ, ο τζίρος τον καταστημάτων εστίασης φτάνει μόλις το 30% συγκριτικά με πέρυσι, με το 25% των παραθαλάσσιων εστιατορίων στο νησί να έχουν βάλει λουκέτο, ενώ ο κλάδος της νυχτερινής διασκέδασης έχει πληγεί ανεπανόρθωτα.

Τα μεγαλύτερα προβλήματα παρατηρούνται στην παλιά πόλη της Κέρκυρας, η οποία δούλευε κυρίως με την κρουαζιέρα, τομέας ο οποίος δεν λειτούργησε εφέτος.

Οπως σημειώνει ο κ. Μπάμπης Βούλγαρης, πρόεδρος των ξενοδόχων του νησιού, «οι τουρίστες αποφεύγουν να κυκλοφορήσουν έξω από τα ξενοδοχεία στα οποία διαμένουν. Τα μέτρα επηρέασαν την εστίαση, όχι όμως τα ξενοδοχεία, στον ίδιο βαθμό τουλάχιστον. Εχουμε ακυρώσεις, αλλά νομίζω ότι οφείλονται αφενός στην επιδημιολογική κατάσταση σε Ελλάδα και εξωτερικό, αλλά και στο γεγονός ότι κάποιες χώρες επιβάλλουν καραντίνα σε όσους επιστρέψουν από τις διακοπές τους στη χώρα μας».