Κάποια μέρα, οι άνθρωποι θα κοιτάξουν πίσω στο 2020 και θα το δουν ως μια χρονιά κατά την οποία η τυραννία επισκίασε ολόκληρο τον πλανήτη.
Του Donald J. Boudreaux
Απόδοση στα Ελληνικά: Νίκος Μαρής
Πώς αναδύεται και πώς μακροημερεύει μια τυραννία;
Μια εφηβικού τύπου απάντηση είναι ότι κάποια διαβολικά άτομα καταλαμβάνουν με κάποιον τρόπο τους αρμούς της εξουσίας, ενώ οι λαοί συνεχίζουν ανυποψίαστοι τις δουλειές τους. Χαμογελώντας μακάβρια, και στριφογυρίζοντας τις άκρες από τα μουστάκια τους με μοχθηρία, οι τύραννοι επιβάλλουν μονομερώς τα εγκληματικά τους σχέδια στον λαό.
Ο Λαός συνειδητοποιεί σύντομα ότι οι δικτάτορες τους είναι αργυρώνητοι και αχρείοι, αλλά υπάρχουν πια ελάχιστα πράγματα που μπορεί να κάνει, πέρα από το να υποταχθεί σιωπηλά. Ο Λαός είναι πλέον σκλαβωμένος. Η μόνη ελπίδα του για χειραφέτηση είναι η επέμβαση ενός υπερήρωα – ενός θαρραλέου χωρικού, ίσως, που θα ηγηθεί μιας επανάστασης, ή μιας ευγενούς ξένης κυβέρνησης που θα αναπτύξει τον στρατό της παγκοσμίως για να προστατεύσει την ανθρωπότητα από τα κακοποιά στοιχεία.
Περιγράφω αυτήν την απάντηση ως «εφηβική» γιατί τέτοια είναι. Ωστόσο, αυτή η απάντηση απηχεί το μεγαλύτερο μέρος της νοοτροπίας πολλών ενηλίκων. Σύμφωνα με αυτήν τη νοοτροπία, η τυραννία είναι κατάφωρη, καθαρή και προφανής σε όλους – σχεδόν μια καρικατούρα – και ως εκ τούτου δεν γίνεται ποτέ αποδεκτή εθελοντικά. Η τυραννία είναι μια αμιγής κακότητα, που επιβάλλεται με ανελέητη βία στις ατυχείς μάζες.
Στο μυαλό μας, των διαφωτισμένων πολιτών των δημοκρατιών του 20ου αιώνα, η τυραννία είναι το Κράτος του Τρόμου στην επαναστατική Γαλλία. Είναι οι Ναζί και οι Φασιστές πριν από 80 χρόνια. Είναι ο Στάλιν, ο Μάο και ο Σαντάμ Χουσεΐν. Είναι ο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο Σι Τζίνπινγκ της Κίνας, ο Κιμ Γιονγκ-Ουν της Β. Κορέας και οι Ταλιμπάν σήμερα.
Για εμάς που διεξάγουμε πραγματικές και τακτικές εκλογές, η τυραννία φαίνεται να περιορίζεται σε τέτοια καθεστώτα – καθεστώτα που βρίσκονται γεωγραφικά ή χρονικά μακριά, ως εκ τούτου, πολιτιστικά απομακρυσμένα από εμάς.
Οι τύραννοι γίνονται πάντα πιστευτοί
Όλα αυτά τα αλλοτινά και μακρινά καθεστώτα είναι πράγματι τυραννικά. Ωστόσο, η συνήθης στάση απέναντί τους είναι επικίνδυνα ανώριμη. Κάθε τύραννος πείθει ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων υπό την εξουσία του ότι χρησιμοποιεί αυτή την εξουσία αποκλειστικά για το «κοινό καλό». Οι επίδοξοι τύραννοι που δεν καταφέρνουν να πείσουν τους ανθρώπους για τους ευγενείς σκοπούς τους δεν κατακτούν ποτέ την εξουσία που λαχταρούν. Ένα ελάχιστο μόνο μέρος του Λαού υποτάσσεται έτσι.
Κάθε πραγματικός τύραννος δείχνει με το δάχτυλο κάποιο πρόβλημα – ίσως πραγματικό, ίσως κατασκευασμένο, αλλά πάντοτε διογκωμένο – που η συνέχισή του θα προκαλέσει μια άνευ προηγουμένου βλάβη στον αγαπημένο του Λαό. Πείθει τον Λαό να τον υπακούσει καθώς αυτοπαρουσιάζεται σαν ένας θαρραλέος και στοργικός οραματιστής, που δεν φοβάται να χρησιμοποιήσει όποιες εξουσίες χρειαστούν για να σώσει το Λαό του από τους τρομερούς κινδύνους που τον περιμένουν σε διαφορετική περίπτωση. Και επιμένει ότι η άσκηση της εξουσίας του πρέπει να είναι εκτεταμένη και τολμηρή, ανεξέλεγκτη από νομικές ή ηθικές λεπτομέρειες, που θα τον εμπόδιζαν να σώσει το ποίμνιό του.
Τρέμοντας από φόβο για αυτούς τους τρομερούς κινδύνους, και γεμάτος ελπίδα για τη σωτηρία που του υποσχέθηκαν, ο Λαός υποτάσσεται. Σαν πρόβατο.
Πολλοί άνθρωποι, βέβαια, αναγνωρίζουν και μάλιστα δυσανασχετούν από την αυθαιρεσία του δικτάτορα και τη σκληρότητα των διαταγμάτων του. Αλλά πιστεύοντας ότι αυτά τα διατάγματα είναι απαραίτητα για το κοινό καλό, οι περισσότεροι ακόμη κι από αυτούς τους ανθρώπους, συμμορφώνονται με ταπεινοφροσύνη. «Το τελικό αποτέλεσμα αύριο θα αξίζει τον πόνο, τα βάσανα και την αναξιοπρέπεια του σήμερα. Δεν έχουμε άλλη καλή επιλογή από το να υπακούμε στον ηγέτη μας» – αυτή είναι η νοοτροπία.
Έτσι αναδύεται και μακροημερεύει στην πράξη η τυραννία. Αναδύεται και μακροημερεύει πάντα χάρη στην αποδοχή – και συχνά επίσης χάρη στην ενθουσιώδη έγκριση – μεγάλου αριθμού των θυμάτων της. Έτσι, αυτά τα θύματα δεν αισθάνονται ότι ζουν υπό καθεστώς τυραννίας. Η τυραννία είναι αυτό που συμβαίνει σε άλλους ανθρώπους – σε ανθρώπους λιγότερο διαφωτισμένους ή πολύ λιγότερο τυχερούς από εμάς – σε άτομα των οποίων οι καταπιεστές, σε αντίθεση με τους οικείους ηγέτες μας, εκφωνούν αλλόφρονες στομφώδεις λόγους σε ακατάληπτες για εμάς γλώσσες, συχνά ντυμένοι με στρατιωτικές στολές.
Πιστεύεται ότι η τυραννία δεν συμβαίνει σε εμάς , γιατί δεν είναι πραγματικά τυραννία αν ο δηλωμένος στόχος της είναι η σωτηρία μας – εάν υπόσχεται να μας προστατεύσει από τους κινδύνους που μας έχουν διαβεβαιώσει ότι είναι πραγματικοί, σοβαροί και απειλητικοί. Και εκείνοι οι λίγοι ιδεολογικά παράδοξοι, που επιμένουν απερίσκεπτα να αποκαλούν τους σωτήρες μας «τυράννους» δεν μπορούν να εκτιμήσουν την ανάγκη για γρήγορη και αποφασιστική δράση από τη μεριά της ηγεσίας. Αυτοί οι παράδοξοι τύποι θα πρέπει να αγνοηθούν, και ίσως ακόμη και να φιμωθούν δια της βίας.
Η τυραννία, για μια ακόμα φορά, δεν συμβαίνει σε εμάς . Εμείς, στο κάτω κάτω, συμμορφωνόμαστε εθελοντικά με τις εντολές των ηγετών μας, γνωρίζοντας ότι αποσκοπούν στο δικό μας καλό. Αν είχαμε υποστεί την καταπίεση των τυράννων, θα είχαμε αντισταθεί. Είμαστε, μην το ξεχνάτε, περήφανοι άνθρωποι. Είμαστε διαφωτισμένοι, δημοκρατικοί και ελεύθεροι. Και έτσι, αφού η συντριπτική πλειοψηφία μας δεν αντιστέκεται στην ηγεσία των σημερινών ηγετών μας, αυτή η ηγεσία δεν γίνεται να είναι τυραννική. Το θέμα θεωρείται λήξαν.
Οι ηγέτες μας, εν συντομία, δεν είναι τύραννοι. Είναι υπηρέτες του δημοσίου συμφέροντος, που πρέπει να εμπιστευόμαστε εάν θέλουμε τη σωτηρία μας.
Ή, έστω, αυτό συμπεραίνουν όλοι όσοι υφίστανται μια τυραννία.
Ο υγειονομικός σοσιαλισμός αποτελεί τυραννία
Επειδή η τυραννία απολαμβάνει πάντα την ευρεία υποστήριξη των θυμάτων της, οι περισσότεροι άνθρωποι που ζουν υπό το καθεστώς της, δεν έχουν επίγνωση της φρικτής μοίρας τους. Και το ίδιο συμβαίνει με τη σημερινή τυραννία του υγειονομικού σοσιαλισμού. Πιστεύοντας ότι οι εντολές για κλείδωμα των πάντων λόγω Covid-19, οι εντολές χρήσης μάσκας και κλεισίματος των σχολείων είναι απαραίτητες για να αποφευχθεί κάποια ανείπωτη απώλεια ανθρώπινων ζωών, οι πολίτες υπακούν. Δεν είναι καιρός να επιτρέψουμε στην φιλολογία περί κράτους δικαίου ή σε ανησυχίες για θέματα πέραν του Covid, να εμποδίσουν τις γενναίες προσπάθειες των ηγετών μας να μας σώσουν!
Ωστόσο, όπως συμβαίνει με κάθε τυραννία, η αλήθεια τελικά θα βγει στην επιφάνεια. Στο μέλλον, τα μάτια των ανθρώπων θα ανοίξουν και θα δουν τις υπερβολές, τις μισές αλήθειες, τις διαστρεβλώσεις και τα εξόφθαλμα ψέματα που χρησιμοποιήθηκαν για να δικαιολογήσουν τη σημερινή τυραννία. Κάποια μέρα, οι άνθρωποι θα κοιτάξουν πίσω στο 2020 και θα το δουν ως μια χρονιά κατά την οποία η τυραννία επισκίασε ολόκληρο τον πλανήτη.
Τα παιδιά και τα εγγόνια μας θα κουνούν με απορία το κεφάλι τους μαθαίνοντας ότι οι ενήλικες – οι «ενήλικες» – του 2020 υπήρξαν τόσο εύπιστοι, που πίστεψαν τις υστερικές υπερεκτιμήσεις και την εξαπάτηση και τη διγλωσσία, που χρησιμοποιήθηκαν για να δικαιολογήσουν αυτήν την τυραννία. Θα μείνουν έκπληκτοι με το γεγονός ότι το 2020 τόσο πολλοί δημοσιογράφοι, ειδικοί και πολιτικοί κατάπιαν ολόκληρες δίχως καμία αμφισβήτηση τις εξωφρενικές προβλέψεις παρανοϊκών επιστημόνων όπως ο Neil Ferguson και οι συνεργάτες του στο Imperial College.
Οι απόγονοί μας θα μείνουν με το στόμα ανοιχτό, όταν αναλογιστούν την στυγερά ελλιπή και μεροληπτική «κάλυψη» του ζητήματος του covid-19 από τα μέσα ενημέρωσης . Και οι απόγονοί μας απλά θα παραιτηθούν, επειδή δεν θα μπορούν να καταλάβουν πώς και γιατί επιτρέψαμε στον εαυτό μας να μας καπελώσει μια τέτοια τυραννία.
Και τότε τα παιδιά και τα εγγόνια μας θα χτυπήσουν ο ένας τον άλλον στην πλάτη, με την ανακουφιστική αυτοπεποίθηση της επίγνωσης ότι εκείνοι δεν θα υπάρξουν ποτέ τόσο ευκολόπιστοι όσο υπήρξαν κάποιοι από εμάς το 2020.
***
Ο Donald J. Boudreaux είναι senior fellow στο Αμερικανικό Ινστιτούτο Οικονομικής Έρευνας και στο Πρόγραμμα FA Hayek για τις Εξελιγμένες Σπουδές στη Φιλοσοφία, την Πολιτική και τα Οικονομικά στο Κέντρο Mercatus στο Πανεπιστήμιο George Mason. Είναι επίσης μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Mercatus Center · και καθηγητής οικονομικών και πρώην πρόεδρος του τμήματος οικονομικών στο Πανεπιστήμιο George Mason. Είναι ο συγγραφέας των βιβλίων The Essential Hayek, Globalization , Hypocrites and Half-Wits , και τα άρθρα του εμφανίζονται σε έντυπα όπως η Wall Street Journal, οι New York Times , το US News & World Report, καθώς και σε πολλά επιστημονικά περιοδικά. Γράφει σε ένα blog που ονομάζεται Cafe Hayek και σε μια τακτική στήλη για τα οικονομικά, για την Pittsburgh Tribune-Review. Ο Boudreaux απέκτησε διδακτορικό στα οικονομικά από το Πανεπιστήμιο Auburn και πτυχίο νομικής από το Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του Αμερικάνικου Ινστιτούτου Οικονομικής Έρευνας (AIER) και αποδόθηκε στα Ελληνικά για την Ελεύθερη Αγορά από τον Νίκο Μαρή
eleytheriagora