Ο περιφερειακός διευθυντής Ευρώπης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας αποτίει «φόρο τιμής στους Έλληνες που βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή και στους πυροσβέστες που διακινδύνευσαν τη ζωή τους για να προστατεύσουν τους ανθρώπους από τις πυρκαγιές.
«Είναι αγωνιώδης και επείγουσα η ανάγκη για τοπική και παγκόσμια δράση για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κλιματική κρίσης, η οποία συνιστά υπαρξιακή απειλή για την ανθρώπινη φυλή», τονίζει ο Περιφερειακός Διευθυντής Ευρώπης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) Δρ. Χανς Κλούγκε (Hans Kluge). Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, στο πλαίσιο της προγραμματισμένης επίσκεψης του στην Ελλάδα, που αναβλήθηκε εξαιτίας των καταστροφικών πλημμυρών που έπληξαν τη χώρα, αποτίει «φόρο τιμής στους Έλληνες που βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή και στους πυροσβέστες που διακινδύνευσαν τη ζωή τους για να προστατεύσουν τους ανθρώπους από τις πυρκαγιές και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα», επισημαίνοντας ότι «η κλιματική κρίση είναι μία κρίση υγείας και οι πολιτικοί ηγέτες οφείλουν να το αναγνωρίσουν».
«Η δράση για την Κλιματική Αλλαγή δεν μπορεί να στηρίζεται σε μία συγκεκριμένη κυβέρνηση ή κόμμα και χρειάζεται πραγματικά να αποτελεί ένα μη κομματικό ζήτημα, έχοντας την υποστήριξη ολόκληρου του πολιτικού φάσματος, από τα αριστερά έως τα δεξιά», υπογραμμίζει ο κ. Κλούγκε, ο οποίος επρόκειτο να επισκεφθεί την Ελλάδα, για να εγκαινιάσει το νέο Συνεργαζόμενο Κέντρο του ΠΟΥ, για την Ποιότητα Ζωής και Ευεξία, που ξεκινά να λειτουργεί αυτή την εβδομάδα εντός του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ενώ επρόκειτο να αναγορευτεί σε επίτιμο διδάκτορα Ιατρικής του ΑΠΘ και να έχει επαφές με την ελληνική πολιτική και πολιτειακή ηγεσία. Τόσο τα εγκαίνια του Κέντρου και η επιτιμοποίηση του κ. Κλούγκε, όσο και οι επαφές που αναβλήθηκαν, πρόκειται να επαναπρογραμματιστούν στο επόμενο διάστημα.
«Ορόσημο για τον ΠΟΥ και το ΑΠΘ η ίδρυση του Κέντρου για την Ποιότητα Ζωής και Ευεξία»
Ο Περιφερειακός Διευθυντής Ευρώπης του ΠΟΥ χαρακτηρίζει «σημαντικό ορόσημο και επίτευγμα, τόσο για τον ΠΟΥ, όσο και για το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης το νέο Συνεργαζόμενο Κέντρο του ΠΟΥ, για την Ποιότητα Ζωής και Ευεξία, που συμπεριλαμβάνει τους τομείς της Ψυχικής Υγείας και της Διατροφής», αναμένοντας ότι «ο ΠΟΥ θα επωφεληθεί από την προηγμένη εξειδίκευση και έρευνα που διεξάγεται στην Ιατρική Σχολή του ΑΠΘ», καθώς «το νέο Κέντρο θα βοηθήσει το περιφερειακό γραφείο Ευρώπης του ΠΟΥ να παρέχει τεχνική βοήθεια και υποστήριξη στις χώρες, για τη διασφάλιση της ποιότητας των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, ενώ θα υποστηρίξει τον ΠΟΥ στην προώθηση των δεικτών ποιότητας ζωής για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων ψυχικής υγείας» και συνολικά «τόσο η Ελλάδα και ο λαός της, όσο και άλλες χώρες θα αποκομίσουν τελικά σημαντικά οφέλη από αυτό το νέο Κέντρο Αριστείας».
«Σοβαρές και πολυεπίπεδες οι συνέπειες της Long- Covid- Τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει ο ΠΟΥ»
Σε ό,τι αφορά την πανδημία Covid-19 ο κ. Κλούγκε σημειώνει ότι «το επιδημιολογικό μοτίβο της συνεχίζει να εξελίσσεται, ως εκ τούτου είναι πιθανό ότι θα χρειαστούν τακτικές αναμνηστικές δόσεις του εμβολίου κατά της COVID-10 στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, κατά τους επόμενους μήνες, ακόμη και χρόνια». Εφιστά, δε την προσοχή, καθώς «αρχίζουμε να βλέπουμε μία μικρή αλλά σταθερή αύξηση των νοσηλειών σε κάποιες χώρες της Ευρώπης και αυτό είναι ανησυχητικό, δεδομένου ότι απέχουμε ακόμη λίγους μήνες από τον χειμώνα, όταν αναμένουμε ότι ο αριθμός των κρουσμάτων θα αυξηθεί περαιτέρω», και την ίδια στιγμή «πολλές χώρες στην Ευρώπη έχουν μειώσει σημαντικά ή και έχουν σταματήσει την επιτήρηση της Covid-19, το οποίο συνεπάγεται ότι βρισκόμαστε ολοένα και περισσότερο στο σκοτάδι, προσπαθώντας να συγκεντρώσουμε αξιόπιστα δεδομένα».
Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη «σκιώδη πανδημία» Long- Covid ο κ. Κλούγκε τονίζει ότι «οι συνέπειες της είναι σαφώς σοβαρές και πολυεπίπεδες», ενώ τα στοιχεία του ΠΟΥ, που παραθέτει είναι αποκαλυπτικά ως προς τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της.
«Κάποια δεδομένα έχουν αρχίσει να έρχονται στην επιφάνεια. Για παράδειγμα, γνωρίζουμε ότι η Long- Covid είναι πλέον η κυρία αιτία ανικανότητας για εργασία, κάτι που με τη σειρά του μπορεί να έχει επικίνδυνες επιπτώσεις στην οικονομική σταθερότητα, ενέχοντας τον κίνδυνο της υποχώρησης κάτω από το όριο της φτώχειας […] Ένα νέο μοντέλο που αναπτύχθηκε για τον ΠΟΥ Ευρώπης από το Ινστιτούτο Μετρήσεων και Αξιολόγησης Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον στις ΗΠΑ, δείχνει ότι τα πρώτα τρία χρόνια της πανδημίας 35.739.661 άτομα στα 53 κράτη μέλη της Περιφέρειας Ευρώπης του ΠΟΥ βίωσαν μία κατάσταση μετά την Covid-19, που είναι γνωστή ως Long- Covid», εξηγεί ο κ. Κλούγκε και υπογραμμίζει την ανάγκη «όλες οι χώρες στην Περιφέρεια Ευρώπης του ΠΟΥ να αναγνωρίσουν ότι η Long- Covid είναι ένα σοβαρό πρόβλημα, με σοβαρές επιπτώσεις και απαιτεί μία σοβαρή αντιμετώπιση, ώστε οι ζωές όσων έχουν πληγεί να σταματήσουν να επιδεινώνονται – όχι μόνο στο επίπεδο στης σωματικής υγείας, αλλά και της ψυχικής και της κοινωνικής».
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του Περιφερειακού Διευθυντή Ευρώπης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Δρ. Χανς Κλούγκε (Hans Kluge) στη Σμαρώ Αβραμίδου για το ΑΠΕ-ΜΠΕ:
-Ερ: Για ποιους λόγους επιλέχθηκε η Ελλάδα και ειδικότερα η Θεσσαλονίκη και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο για την ίδρυση του Συνεργαζόμενου Κέντρου του ΠΟΥ για την Ποιότητα Ζωής και την Ευεξία; Ποιοι είναι οι στόχοι του Κέντρου και ποιους επιμέρους τομείς συμπεριλαμβάνει η «ευεξία»;
Αισθάνομαι ενθουσιασμό, όσο και τιμή, που θα έρθω στη Θεσσαλονίκη για να εγκαινιάσω αυτό το νέο Συνεργαζόμενο Κέντρο του ΠΟΥ, για την Ποιότητα Ζωής και Ευεξία, που συμπεριλαμβάνει τους τομείς της Ψυχικής Υγείας και της Διατροφής. Συνιστά ένα σημαντικό ορόσημο και επίτευγμα, τόσο για τον ΠΟΥ, όσο και για το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Η καλύτερη επιστήμη είναι η συνεργατική. Ο ΠΟΥ θα επωφεληθεί από την προηγμένη εξειδίκευση και έρευνα που διεξάγεται στην Ιατρική Σχολή του ΑΠΘ και σε άλλα συνεργαζόμενα με το Πανεπιστήμιο ιδρύματα, ενώ το νέο Κέντρο και οι ερευνητές του θα ωφεληθούν μέσα από την έκθεσή τους σε κορυφαίους οργανισμούς υγείας στην Ευρώπη και όχι μόνο.
Το νέο Κέντρο θα βοηθήσει το περιφερειακό γραφείο Ευρώπης του ΠΟΥ να παρέχει τεχνική βοήθεια και υποστήριξη στις χώρες, για τη διασφάλιση της ποιότητας των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, ενώ θα υποστηρίξει τον ΠΟΥ στην προώθηση των δεικτών ποιότητας ζωής για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων ψυχικής υγείας, θα συνεργάζεται με τον ΠΟΥ για την προώθηση της ποιότητας ζωής και της ευεξίας (συμπεριλαμβάνοντας την Ψυχική Υγεία, Διαιτητική και Διατροφή, Διατροφική Εκπαίδευση και Διατροφή Δημόσιας Υγείας) στο πλαίσιο εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και επίσης θα υποστηρίζει τον ΠΟΥ στην προώθηση της ποιότητας στην διατροφική έρευνα (προληπτική διατροφή και διατροφική υποστήριξη) μέσα από την ανάπτυξη συστηματικών ανασκοπήσεων, μετα-αναλύσεων και επικαιροποιήσεων της πολιτικής. Συνολικά, τόσο η Ελλάδα και ο λαός της, όσο και άλλες χώρες θα αποκομίσουν τελικά σημαντικά οφέλη από αυτό το νέο Κέντρο Αριστείας.
-Ερ. Έχετε πει ότι ένας στους τρεις Ευρωπαίους έχει αναπτύξει συμπτώματα long- Covid κατά τα πρώτα τρία χρόνια της πανδημίας. Μπορεί να εκτιμηθεί ο κοινωνικός και οικονομικός αντίκτυπος αυτής της παράλληλης πανδημίας στην ευρωπαϊκή κοινότητα;
Είναι αναγκαίο να διεξαχθεί πολύ μεγαλύτερη έρευνα σε ό,τι αφορά τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της Long- Covid στις κοινωνίες μας, καθώς και περισσότερη ιατρική έρευνα για την Long – Covid αυτή καθεαυτή.
Κάποια δεδομένα έχουν αρχίσει να έρχονται στην επιφάνεια. Για παράδειγμα, γνωρίζουμε ότι η Long- Covid είναι πλέον η κυρία αιτία ανικανότητας για εργασία, κάτι που με τη σειρά του μπορεί να έχει επικίνδυνες επιπτώσεις στην οικονομική σταθερότητα, ενέχοντας τον κίνδυνο της υποχώρησης κάτω από το όριο της φτώχειας. Στις ΗΠΑ για παράδειγμα το Ινστιτούτο Brookings έχει υπολογίσει ότι με 4 εκατομμύρια Αμερικανούς εκτός εργασίας εξαιτίας της Long- Covid, το ετήσιο κόστος των χαμένων μισθών ανέρχεται σε περίπου 200 δισεκατομμύρια τον χρόνο, και είναι πιθανόν να αυξηθεί. Στο Ηνωμένο Βασίλειο το Ινστιτούτο Δημοσιονομικών Μελετών υπολόγισε ότι το 2022 περίπου 110.000 άτομα βρέθηκαν χωρίς δουλεία εξαιτίας της Long Covid, με το ετήσιο κόστος χαμένων κερδών να ανέρχεται σε σχεδόν 2 δισεκατομμύρια δολάρια.
Οι επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των ατόμων (σ.σ. που υποφέρουν από Long Covid) και στις οικογένειες/ φροντιστές τους, είναι ανυπολόγιστες. Ακούμε ιστορίες για πολλές ατομικές τραγωδίες, για ανθρώπους σε οικονομική κρίση που αντιμετωπίζουν προβλήματα στις σχέσεις τους, χάνουν τις δουλειές τους και πέφτουν σε κατάθλιψη. Πολλοί εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας που ρίσκαραν τη ζωή τους στην πρώτη γραμμή της πανδημίας, τώρα αντιμετωπίζουν αυτή τη χρόνια και εξουθενωτική κατάσταση ως αποτέλεσμα της μόλυνσης στην οποία εκτέθηκαν στον χώρο εργασίας τους. Αυτοί, και εκατομμύρια ακόμη, έχουν ανάγκη την υποστήριξή μας. Οι συνέπειες της Long- Covid είναι σαφώς σοβαρές και πολυεπίπεδες.
-Ερ. Οι κυβερνήσεις στην Περιφέρεια Ευρώπης του ΠΟΥ έχουν ξεκινήσει να οικοδομούν ένα σύστημα υποστήριξης -τόσο σε διαγνωστικό, όσο και σε θεραπευτικό επίπεδο- της υγείας των ατόμων που υποφέρουν από τα συμπτώματα της Long- Covid; Τα θέματα ψυχικής υγείας αξιολογούνται ως προτεραιότητα στον σχεδιασμό αυτό;
Δεν μπορώ να κατηγορήσω τους ανθρώπους για το ότι θέλουν να αφήσουν πίσω τους την Covid-19. Καθώς βγαίνουμε από την επιτακτικά επείγουσα φάση της πανδημίας, και με την επιστροφή της ζωής σε φυσιολογικούς ρυθμούς, οι άνθρωποι δικαιολογημένα επιθυμούν να συνεχίσουν τη ζωή τους και να αφήσουν την πανδημία στην ιστορία. Όμως, η Covid-19 βρίσκεται ακόμη μαζί μας και κατ’ επέκταση και η Long- Covid. Παρόλα αυτά, πολλές χώρες στην Ευρώπη έχουν μειώσει σημαντικά ή και έχουν σταματήσει την επιτήρηση της Covid-19, το οποίο συνεπάγεται ότι βρισκόμαστε ολοένα και περισσότερο στο σκοτάδι, προσπαθώντας να συγκεντρώσουμε αξιόπιστα δεδομένα, για να σχεδιάσουμε προγράμματα θεραπείας για τη Long- Covid.
Κατά κύριο λόγο όσοι αντιμετωπίζουν Long- Covid δε λαμβάνουν από τα συστήματα υγείας την υποστήριξη που έχουν ανάγκη, και αυτό περιλαμβάνει και την υποστήριξή της ψυχικής τους υγείας. Αυτό ακούμε από διάφορες ομάδες για τη Long- Covid, που έχουν εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια μέσα από την κοινωνία των πολιτών. Αυτό θα πρέπει να αλλάξει. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε αυτή η σκιώδης πανδημία να συνεχίζει να διαταράσσει τόσο πολλές ζωές, ενώ οι υπόλοιποι θέλουμε να προχωρήσουμε αφήνοντας πίσω μας την πανδημία Covid-19.
Ένα νέο μοντέλο που αναπτύχθηκε για τον ΠΟΥ Ευρώπης από το Ινστιτούτο Μετρήσεων και Αξιολόγησης Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον στις ΗΠΑ, δείχνει ότι τα πρώτα τρία χρόνια της πανδημίας 35.739.661 άτομα στα 53 κράτη μέλη της Περιφέρειας Ευρώπης του ΠΟΥ βίωσαν μία κατάσταση μετά την Covid-19, που είναι γνωστή ως Long- Covid. Με άλλα λόγια, σχεδόν 36 εκατομμύρια άνθρωποι – αριθμός ισοδύναμος με το άθροισμα των πληθυσμών Σουηδίας, Δανίας, Νορβηγίας και Αυστρίας- πληρούσαν τα κριτήρια του ΠΟΥ μια νέας μακροχρόνιας Covid με συμπτώματα διάρκειας τουλάχιστον τριών μηνών το 2020, το 2021 ή το 2022.
Ο ΠΟΥ Ευρώπης σε συνεργασία με τους ασθενείς Long Covid και συμβούλους ανέπτυξε τρεις στόχους -τους 3Rs- καλώντας από κοινού τις κυβερνήσεις και τις υγειονομικές αρχές να εστιάσουν την προσοχή τους στη Long- Covid και στους ανθρώπους που τη βιώνουν:
-Αναγνώριση και ανταλλαγή γνώσεων, όπου όλες οι υπηρεσίες θα πρέπει να είναι επαρκώς εξοπλισμένες, ώστε κανένας ασθενής να μη μένει μόνος ή να χρειάζεται να παλέψει για βοήθεια μέσα από ένα σύστημα που δεν είναι προετοιμασμένο ή ικανό να αναγνωρίσει αυτή την εξουθενωτική κατάσταση.
-Έρευνα και αναφορά, μέσα από τη συγκέντρωση δεδομένων και αναφορά την περιπτώσεων, καθώς και μέσα από καλά συντονισμένη έρευνα με πλήρη συμμετοχή των ασθενών, καθώς είναι αναγκαίες για την κατανόηση της κυριαρχίας, των αιτιών και του κόστους της Long- Covid.
-Αποκατάσταση, που βασίζεται σε στοιχεία και αποτελεσματικότητα και θα είναι ασφαλής, τόσο για τους ασθενείς όσο και για τους φροντιστές.
Για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι είναι αναγκαίο όλες οι χώρες στην Περιφέρεια Ευρώπης του ΠΟΥ να αναγνωρίσουν ότι η Long- Covid είναι ένα σοβαρό πρόβλημα, με σοβαρές επιπτώσεις και απαιτεί μία σοβαρή αντιμετώπιση, ώστε οι ζωές όσων έχουν πληγεί να σταματήσουν να επιδεινώνονται – όχι μόνο στο επίπεδο στης σωματικής υγείας, αλλά και της ψυχικής και της κοινωνικής.
Ερ. Υπάρχει ακόμη και σήμερα η ανάγκη για μία καμπάνια υπέρ των εμβολιασμών κατά της Covid-19, παρά τους προφανείς κινδύνους του να είναι κανείς ανεμβολίαστος, όταν ο ιός συνεχίζει να μεταλλάσσεται και η Covid παραμένει μεταξύ των κύριων αιτιών θανάτου στις περισσότερες χώρες;
Συνοπτικά ναι. Η COVID-19 είναι ακόμη μαζί μας, εξακολουθεί να εξελίσσεται και να μεταλλάσσεται και θα μπορούσε να διαταράξει τις ζωές μας. Αρχίζουμε να βλέπουμε μία μικρή αλλά σταθερή αύξηση των νοσηλειών σε κάποιες χώρες της Ευρώπης και αυτό είναι ανησυχητικό, δεδομένου ότι απέχουμε ακόμη λίγους μήνες από τον χειμώνα, όταν αναμένουμε ότι ο αριθμός των κρουσμάτων θα αυξηθεί περαιτέρω.
Τα εμβόλια κατά της COVID-19 εξακολουθούν να αποτελούν το πιο αποτελεσματικό εργαλείο πρόληψη της σοβαρής νόσησης, νοσηλείας και θανάτου από COVID-19. Υπάρχουν ενδείξεις φθίνουσας προστασίας από σοβαρή νόσηση με την πάροδο του χρόνου μετά τον εμβολιασμό , γεγονός που καθιστά τις αναμνηστικές δόσεις ιδιαίτερα σημαντικές για όσους διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο. Ο ΠΟΥ ενθαρρύνει τις χώρες να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τα εμβόλια κατά της COVID-19, για να προστατεύσουν τις πιο ευάλωτες ομάδες, καθώς και να λάβουν επιπρόσθετα μέτρα, που περιλαμβάνουν την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για την αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης κατά της COVID-19.
-Ερ. Η εμβολιαστική κάλυψη θεωρείται επαρκής, εφόσον περιλαμβάνει την πλειοψηφία των πιο ευάλωτων σε σοβαρή νόσηση;
Χάρη στις εντατικές προσπάθειες σε όλες τις χώρες, ο εμβολιασμός κατά της COVID-19 έχει σώσει πολλές ζωές και έχει αποτρέψει τη σοβαρή νόσηση για πολύ περισσότερους ανθρώπους. Για να προστατευτεί κάθε άτομο που αντιμετωπίζει υψηλότερο κίνδυνο, χρειάζεται ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια για την αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης μεταξύ αυτών των ευάλωτων ομάδων. Είναι ανησυχητικό ότι στην περιοχή μας μόλις λίγο πάνω από το 1/3 του επιλέξιμου πληθυσμού έχει λάβει την πρώτη αναμνηστική δόση και μόλις το 11% έχει λάβει τη δεύτερη αναμνηστική δόση.
Ένα άλλο κρίσιμο πεδίο που απαιτεί την προσοχή μας είναι ο τακτικός εμβολιασμός των παιδιών, που υστέρησε στα χρόνια της πανδημίας. Είναι ζωτικής σημασίας οι υγειονομικές αρχές να μην παραβλέπουν το κενό στην ανοσοποίηση και να διαθέτουν σε όλα τα παιδιά (και στους ενήλικες όποτε ενδείκνυται) συμπληρωματικά εμβόλια για ασθένειες που μπορούν να προληφθούν, όπως η ιλαρά, η παρωτίτιδα, ή η ερυθρά και η πολιομυελίτιδα.
-Ερ. Είναι εφικτό να γίνουν προβλέψεις για την εξέλιξη της πανδημίας, εάν μειωθεί περαιτέρω το ποσοστό ανοσοποίησης στον γενικό πληθυσμό;
Δεν είναι δυνατό να προβλέψουμε το μέλλον, όμως γνωρίζουμε ότι το επιδημιολογικό μοτίβο της πανδημίας COVID-19 συνεχίζει να εξελίσσεται. Ως εκ τούτου είναι πιθανό ότι θα χρειαστούν τακτικές αναμνηστικές δόσεις του εμβολίου κατά της COVID-10 στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, κατά τους επόμενους μήνες, ακόμη και χρόνια.
-Ερ. Ποιες δράσεις προτεραιότητας θα πρέπει να αναλάβουν οι κυβερνήσεις και τα εθνικά συστήματα υγείας για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Υγεία;
Πρώτα από όλα θα ήθελα να αποτίσω φόρο τιμή στους Έλληνες που βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή και στους πυροσβέστες που διακινδύνευσαν τη ζωή τους για να προστατεύσουν τους ανθρώπους από τις πυρκαγιές και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα. Εκφράζω τον ακλόνητο θαυμασμό και την υποστήριξή μου. Η κλιματική κρίση είναι μία κρίση υγείας και οι πολιτικοί ηγέτες οφείλουν να το αναγνωρίσουν. Η Ελλάδα είναι μία από τις ελάχιστες χώρες που έχει συστήσει υπουργείο Κλιματικής Κρίσης (και Πολιτικής Προστασίας) και με την ευκαιρία αυτή θα ήθελα να συγχαρώ για άλλη μια φορά την Ελληνική Κυβέρνηση και τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη για την τιτάνια προσπάθεια που καταβάλλουν σε αυτόν τον τομέα.
Η κλιματική αλλαγή καταστρέφει την υγεία μας και τον κόσμο μας. Και για πάρα πολύ καιρό στεκόμαστε και το αφήνουμε να συμβαίνει. Όμως έχουμε ευκαιρίες να δράσουμε -ας τις αδράξουμε επειγόντως.
Καθώς αντιμετωπίζουμε τις άμεσες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην υγεία και την ευεξία μας, πρέπει να κοιτάξουμε μπροστά στο μέλλον κάνοντας τα συστήματα υγείας περισσότερο κλιματικά ανθεκτικά, τόσο σε ό,τι αφορά την ικανότητά τους να ανταποκρίνονται σε ακραία καιρικά φαινόμενα (όπως καύσωνες, πλημμύρες και καταιγίδες), όσο και καθιστώντας τα πιο ουδέτερα από εκπομπές άνθρακα και λιγότερο ρυπογόνα. Ταυτόχρονα πρέπει να καταστήσουμε τρόφιμα και μεταφορές πιο υγιεινά, βιώσιμα και κλιματικά ουδέτερα.
Δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μόνοι την κλιματική αλλαγή. Για τον λόγο αυτό τα ευρωπαϊκά κράτη μέλη, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, υιοθέτησαν τη Διακήρυξη της Βουδαπέστης τον Ιούλιο, όπου δεσμεύτηκαν να συνεργαστούν μεταξύ τους για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην υγεία. Η διεθνής συνεργασία και υποστήριξη είναι ζωτικής σημασίας -ειδικά στις χώρες χαμηλού εισοδήματος- για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην υγεία. Είναι αγωνιώδης και επείγουσα η ανάγκη για τοπική και παγκόσμια δράση για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κλιματική κρίσης, η οποία συνιστά υπαρξιακή απειλή για την ανθρώπινη φυλή. Είναι κρίσιμο να εμπλέξουμε τη νεολαία, η οποία ενδιαφέρεται πραγματικά για τα κλιματικά θέματα που κληρονομεί, αλλά και έχει να συνεισφέρει πολλές ιδέες και λύσεις.
Η δράση για την Κλιματική Αλλαγή δεν μπορεί να στηρίζεται σε μία συγκεκριμένη κυβέρνηση ή κόμμα και χρειάζεται πραγματικά να αποτελεί ένα μη κομματικό ζήτημα, έχοντας την υποστήριξη ολόκληρου του πολιτικού φάσματος, από τα αριστερά έως τα δεξιά. Για τον λόγο αυτό τον περασμένο Ιούλιο συγκάλεσα στην Ουγγαρία τα ευρωπαϊκά κράτη- μέλη, όπου υιοθετήθηκε η Διακήρυξη της Βουδαπέστης. Οι χώρες έχουν δεσμευθεί να ευαισθητοποιήσουν περισσότερο τους λαούς τους σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην υγεία, παράλληλα με την ενίσχυση της ικανότητάς τους να ανταποκρίνονται σε ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως τους καύσωνες που παρατηρούνται τώρα, ακόμη και στην Ελλάδα.
-Ερ. Τι σημαίνει για εσάς η αναγόρευσή σας σε Επίτιμο Διδάκτορα Ιατρικής του ΑΠΘ;
Η αναγόρευσή μου σε Επίτιμο Διδάκτορα της Ιατρικής Σχολής αποτελεί μεγάλη τιμή για μένα. Όχι μόνο αναγνωρίζει τη συνεισφορά και αφοσίωσή μου στην παγκόσμια δημόσια υγεία, αλλά ενισχύει το αίσθημα ευθύνης μου, ώστε να συνεχίσω να εργάζομαι για ακόμη μεγαλύτερη πρόοδο στην επίτευξη του στόχου της προσβάσιμης σε όλους υγείας, χωρίς να μένει κανένας πίσω. Αισθάνομαι ταπεινός για αυτή την αναγνώριση, που λειτουργεί έως μία ισχυρή υπενθύμιση ότι ο καθένας μας μπορεί να κάνει τη διαφορά, όταν καθοδηγείται από το πάθος και τον σκοπό.
Στην ομιλία αποδοχής του τίτλου του επίτιμου διδάκτορα σκοπεύω να αναφερθώ στις μεγαλύτερες κρίσεις υγείας της εποχής μας, τις προκλήσεις για την αντιμετώπισή τους και τις ευκαιρίες που έχουμε στο μέλλον μέσα από τις προκλήσεις αυτές να βγούμε δυνατότεροι. Πάντοτε τονίζω, ότι παρά τις προκλήσεις και τις κρίσεις, είμαι γεννημένος αισιόδοξος – και είμαι πεπεισμένος ότι όταν οι άνθρωποι και οι χώρες αντιμετωπίζουν ενωμένοι τις δυσκολίες, σπουδαία πράγματα μπορεί να συμβούν. Και συμβαίνουν. Κλείνοντας θα ήθελα να ευχαριστήσω στο όνομα του Προέδρου της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Καθηγητή Κυριάκου Αναστασιάδη και του Καθηγητή Ψυχιατρικής Κωνσταντίνου Φουντουλάκη όλα τα μέλη της Ιατρικής Σχολής και της Συγκλήτου γι αυτήν την εξαιρετική τιμή που μου κάνουν!