Αργά αλλά σταθερά ο δημογραφικός μαρασμός καταδικάζει την ελληνική κοινωνία σε θάνατο. Αυτό διαπιστώνει σε άρθρο της η γερμανική εφημερίδα taz…

Ειδικότερα, όπως αναφέρεται, τα τελευταία δέκα χρόνια, μόλις σε δύο από τις δεκατρείς ελληνικές περιφέρειες της χώρας έχει σημειωθεί αύξηση πληθυσμού.

Οι δύο εξαιρέσεις είναι η Κρήτη και η περιοχή του Νοτίου Αιγαίου, χάρη στα αναπτυσσόμενα τουριστικά κέντρα της Ρόδου, της Κω, της Μυκόνου και της Σαντορίνης.

Ακόμη και στην Αττική, που είναι μακράν η πολυπληθέστερη περιοχή της Ελλάδας, η ΕΛΣΤΑΤ διαπίστωσε μείωση 0,4%, ήτοι 3.814.064 κατοίκους από το 2011 έως το 2021.

Η δεύτερη μητρόπολη της Ελλάδας, η Θεσσαλονίκη, επίσης συρρικνώνεται.

Στα τέλη του περασμένου έτους, στην πόλη-λιμάνι ζούσαν 1,1 εκατομμύριο κάτοικοι, 1,5% λιγότεροι άνθρωποι από ό,τι πριν από δέκα χρόνια.

Η δημογραφική πτώση πλήττει ακόμα περισσότερο την περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, με πτώση 10,3% την περίοδο 2011-2021.

Ακολουθούν η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη με -7,6%, η κεντρική Ελλάδα με -7,1% και η Πελοπόννησος με -6,6%.
Αν μη τι άλλο, πρόκειται για το τέλος μιας εποχής…

Ο πληθυσμός στην Ελλάδα συρρικνώνεται

Αναμφίβολα, ο πληθυσμός στην Ελλάδα συρρικνώνεται.

Σύμφωνα με τη στατιστική αρχή, οι γεννήσεις πανελλαδικά ανήλθαν το 2022 σε μόλις 76.541. Ποτέ άλλοτε δεν γεννήθηκαν τόσο λίγα παιδιά σε αυτή τη χώρα από τότε που άρχισαν οι καταγραφές το 1932.

Η ουσία είναι ότι 64.260 περισσότεροι άνθρωποι πέθαναν στην Ελλάδα το 2022 από ό,τι γεννήθηκαν – νέο αρνητικό ρεκόρ. Με άλλα λόγια: σχεδόν διπλάσιος αριθμός ανθρώπων πέθαναν στην Ελλάδα από ό,τι γεννήθηκαν.

Εν προκειμένω αξίζει να σημειωθεί πως το 1932 ο αριθμός των γεννήσεων ήταν 185.523, σχεδόν δυόμισι μεγαλύτερος από το 2022. Την ίδια στιγμή, μόλις 117.593 Έλληνες πέθαναν το 1932, πολύ λιγότεροι από ενενήντα χρόνια αργότερα. Ως αποτέλεσμα, το πλεόνασμα γεννήσεων εκείνη την εποχή ήταν ακόμα 67.930.

Η συνεχιζόμενη υπεροχή των θανάτων έναντι των γεννήσεων ξεκίνησε το 2015, στο απόγειο της καταστροφικής ελληνικής κρίσης. Από το 2015 έως και το 2022 γεννήθηκαν συνολικά 335.315 λιγότερα παιδιά στην Ελλάδα από όσoυς πέθαναν.

Όπως περιπαικτικά λέει η Τaz, σε αυτό τον τόπο δεν συμφέρει να είσαι γυναικολόγος. Πάντως, το μεγαλύτερο πρόβλημα για την Ελλάδα, δεδομένου του συρρικνούμενου πληθυσμού της, είναι τα χωριά της, που πεθαίνουν.

Είτε στην Πελοπόννησο είτε στη δυτική Ελλάδα είτε στην κεντρική Ελλάδα, τα φώτα σβήνουν σε χιλιάδες μέρη. Οι νέοι Έλληνες μεταναστεύουν…

Η δραματική μείωση του πληθυσμού στα χωριά και στις κωμοπόλης έχει τροφοδοτηθεί από το κλείσιμο των κρατικών αρχών.

Εκεί που κάποτε λειτουργούσαν δικαστήριο, Εφορία, γραφείο τηλεπικοινωνιών και υποκατάστημα του ταμείου κοινωνικής ασφάλισης, σήμερα μόνο γραφεία τελετών. Η βιομηχανία νεκροθαλάμων επωφελείται από την ανάπτυξη, είναι η μοναδική κερδοφόρα βιομηχανία.

Τι κάνει το κράτος

Για να αντιμετωπιστεί το δημογραφικό πρόβλημα θα πρέπει «μακροπρόθεσμα να σταματήσει η φυγή των νέων από τη χώρα, να επιστρέψουν όσοι έχουν φύγει και πρωτίστως να δημιουργηθεί ένα φιλικό προς τα παιδιά περιβάλλον, προκειμένου τα νέα ζευγάρια να μπορούν να κάνουν όσα παιδιά θέλουν, όταν το θέλουν. Σήμερα όμως δεν υπάρχει κανένα τέτοιο περιβάλλον» εξηγεί στην taz ο Βύρων Κοτζαμάνης, καθηγητής Δημογραφίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

Ταυτόχρονα, «στην Ελλάδα υπάρχουν και υψηλά ποσοστά ανεργίας στους νέους», τονίζει από την πλευρά του ο Παύλος Μπαλτάς, ειδικός σε θέματα Δημογραφικής Ανάλυσης στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, προσθέτοντας ότι «χρειάζεται και πρόσβαση στη στέγαση, δηλαδή λογικές τιμές στα ενοίκια. Όμως η Ελλάδα έχει το υψηλότερο κόστος στέγασης στην ΕΕ».

Αν και πανευρωπαϊκά δαπανάται για τις ανάγκες στέγασης κατά μέσο όρο το 18,9% του διαθέσιμου εισοδήματος, στην Ελλάδα δαπανάται το 34,2% (βάσει στοιχείων της Eurostat για το 2021).

Όπως τονίζει η εφημερίδα του Βερολίνου, «τα μέτρα που λαμβάνει η ελληνική κυβέρνηση δεν επιβραδύνουν τη μείωση του πληθυσμού. Το επίδομα παιδιού για ένα νοικοκυριό με ετήσιο εισόδημα έως 15.000 ευρώ είναι 28 ευρώ ανά μήνα και ανά παιδί. Ψίχουλα. Τουλάχιστον το επίδομα πρόκειται να αυξηθεί σημαντικά το νέο έτος.

Πάντως, το ελληνικό κράτος είναι γενναιόδωρο όσον αφορά τις γεννήσεις: το ισχύον από το 2020 επίδομα γέννησης βρίσκεται στα 2.000 ευρώ, ενώ για δίδυμα φτάνει τα 4.000 και για τρίδυμα τα 6.000 ευρώ».

Σε κάθε περίπτωση, η δημογραφική αλλαγή δεν μπορεί παρά να γίνει αισθητή. Αναπόφευκτα, δεν μειώνεται μόνο ο αριθμός των ανθρώπων, αλλά αυξάνεται και η μέση ηλικία:

Κατά μέσο όρο, οι κάτοικοι της Ελλάδας είναι πλέον σχεδόν 46 ετών – υψηλό νούμερο στην Ευρώπη. Το προσδόκιμο ζωής είναι επίσης υψηλό: οι Ελληνίδες ζουν κατά μέσο όρο 83,3 χρόνια και οι Ελληνίδες 78,1 χρόνια.

Η Ελλάδα είναι μια χώρα γέρων… Σύμφωνα με τις προβλέψεις, η Ελλάδα θα έχει μόλις 9,9 εκατομμύρια ανθρώπους το 2030, των οποίων η μέση ηλικία θα είναι 49,7 έτη – περίπου τέσσερα χρόνια περισσότερο από ό,τι σήμερα.

Ακόμα χειρότερα: το 2050, η Ελλάδα θα έχει πιθανώς μόνο εννέα εκατομμύρια κατοίκους, των οποίων η μέση ηλικία θα είναι τότε τα 53,4 έτη – επτάμισι χρόνια μεγαλύτεροι από ό,τι σήμερα. Όλο και λιγότεροι άνθρωποι, όλο και περισσότεροι ηλικιωμένοι.

Εύλογα οικονομολόγοι και πολιτικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Η υπ’ αριθμόν ένα πρόκληση δεν είναι η συνεχιζόμενη τεράστια επιβάρυνση του χρέους, αλλά η επιταχυνόμενη δημογραφική κατάρρευση στα πόδια της Ακρόπολης.

«Το πρόβλημα είναι γνωστό εδώ και δεκαετίες. Όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις ευθύνονται για την τραγική δημογραφική εξέλιξη. «Δεν έχουν λάβει τα απαραίτητα μέτρα», επικρίνει ο Μανώλης Δρεττάκης, πρώην υπουργός που ασχολείται εδώ και καιρό με τις δημογραφικές αλλαγές στην Ελλάδα.