ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ Γ.Ο.Χ ΚΥΠΡΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝ (1888-1963)
Μετά τήν αποστασίαν του Νεοημερολογιτισμου-Οικουμενισμου εκ της πατρώας ευσεβείας (1924), oι εν Κύπρω ευσεβεις οι ‘’μη συναπαχθέντες τη αποστασία’’ αλλά εμμείναντες ‘’εν οίς έμαθον καί επιστώθησαν’’, εις τά αιώνια των Πατέρων, δέν ειχον Επίσκοπον αλλά μόνον ιερεις. Τό 1948 ‘’ο στυλος της Ορθοδοξίας’’ Αρχιεπίσκοπος Ματθαίος , οστις ως άλλος Άγιος Μαρκος Ευγενικός αντεστάθη εις τήν γενικήν αποστασίαν και εστήριζε τήν Ορθοδοξίαν, εχειροτόνησε πρωτον Επίσκοπον τόν πρώην Ιερομόναχον Γεδεών ως Μητροπολίτην διά τήν Κύπρον, μέ τίτλον καί όνομα Τριμυθουντος Σπυρίδων ως ‘’πάσης Κύπρου Γ.Ο.Χ’’.
Ποιος ο Σεβασμιώτατος Σπυρίδων ίδωμεν ολίγα, καί κυρίως εις ό,τι σχετίζεται μέ τήν Εκκλησίαν Κύπρου.
Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ- Η ΚΑΤΑΤΑΞΙΣ ΤΟΥ ΕΙΣ ΤΟΝ ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΝ
Ο Γεώργιος Πάσιος (τό κοσμικόν του όνομα) εγεννήθη τό 1888 εις Κυδωνίαν της Αιτωλοακαρνανίας, εκ πατρός Σπυρίδωνος καί μητρός Μαρίας τό γένος Νασιοπούλου. Επροικίσθη υπό του Θεου μέ πλούσια χαρίσματα καί ποικίλα, τά οποια ηξιοποίησεν επιμελως καί θεαρέστως. Νεώτατος τήν ηλικίαν ησπάσθη τόν μοναχισμόν παρευθείς εις τήν εν Αγίω όρει Μονήν του Ξενοφώντος. Εκει ησκήθη τήν ακριβη μοναχικήν πολιτείαν καί εκει εγένετο μεγαλόσχημος μετονομασθείς Γεδεών. Διά τό καθαρόν του βίου καί τάς μεγάλας του αρετάς εχειροτονήθη ιερεύς, διά δέ τήν διοικητικήν του ικανότητα καί τον ευσεβη ζηλον καί λοιπήν αξιότητα εγένετο ηγούμενος της αυτης Μονης. Διέμεινεν εις αυτήν 17 έτη, εξ ων τά τρία τελευταια ως ηγούμενος. Μετά τήν Νεοημερολογίτικην αποστασίαν,αποποιούμενος τό μνημόσυνον του ασεβους οικουμ.Πατριάρχου θέλων να φυλάξη τήν Ορθοδοξίαν, εδιώχθη εκ της ηγουμενίας καί της μονης. Αναχωρήσας εις τήν Σκήτην των Καυσοκαλυβίων διέμεινεν επί τριετίαν καί ακολούθως εις τήν ξηροτέραν καί ερημικωτέραν Σκήτην του Αγίου Βασιλείου καί εις τό σπήλαιον του Αγίου Πέτρου του Αθωνίτου επί επτά έτη.
Όταν ‘’ο στυλος της Ορθοδοξίας Αρχιεπίσκοπος Ματθαιος’’, όπως τόν έγραφεν ο ίδιος εχειροτόνησεν Επισκόπους διά τήν δόξαν του Θεου καί στερέωσιν της Ορθοδοξίας, πρωτον εχειροτόνησε τόν τέως Ιερομόναχον καί ηγούμενον Γεδεών, μετονομάσας αυτόν εις Σπυρίδωνα, καί μέ τίτλον Τριμυθουντος, διότι εχειροτονήθη διά τήν Κύπρον, όπως ονόμασε καί τούς άλλους μέ τά ονόματα των ονομαστοτέρων Αγίων της Μητροπόλεως διά τήν οποίαν εχειροτονήθησαν, ως τόν Πατρων Ανδρέαν, τόν Θεσσαλονίκης Δημήτριον, τόν Κρήτης Ευμένιον κ.λ.π. Τήν 1 Σεπτεμβρίου 1948, εχειροτονήθη εις τό παρεκκλήσιον του Προφήτου Ηλιού της Μονης Μεταμορφώσεως ο ‘’σοφός ασκητής’’ καί Ιεράρχης. Όπως γράφει ο ίδιος εις τάς επιστολάς του, ‘’Εστάλην παρά του Μακαρ. Αρχιεπισκόπου Ματθαίου, μαλλον παρά του Αγίου Πνεύματος, ως πάσης Κύπρου Γ.Ο.Χ, ως καί εποίησα’’.
Ελθόντα εις τήν Κύπρον ως ιεραπόστολον, τόν υπεδέχθη εις τάς Εκκλησίας τόσον πολύ πληθος λαου, ώστε διηρωτωντο διάφορα έντυπα ‘’ποιος ειναι αυτός , πού υπηγεν Επίσκοπος των Παλαιοημερολογιτων;’’
Εχειροθέτησεν, εχειροτόνισεν ιερεις, εγκαινίασεν εκκλησίας, διωργάνισε τήν Εκκλησίαν Κύπρου, ειργάσθη δραστηρίως διά τήν δόξαν της Ορθοδοξίας, εποίμανε καί ηύξησε τό ποίμνιον του Χριστου. Όπως γράφει πάλιν ο ίδιος εις επίσημον κείμενόν του:’’ Ειναι γνωστόν πασι τοις Γ.Ο.Χ Χριστιανοις, καί τέκνοις μου πνευματικοις τοις εν Κύπρω, ότε ηλθον εν Κύπρω, καί έθεσα τόν πρωτον θεμέλιον λίθον, διά το ζήτημα του παλαιου ορθοδόξου εορτολογίου, εγκαινίασα Εκκλησίας, εχειροτόνισα Ηγουμένους, Ιερεις, Ιερομονάχους και ιεροδιακόνους, καί μοναχούς έκειρα, έβγαλα ποίμνιον εις όλην τήν Κύπρον..’’
Οι κόποι του καί αι θυσίαι του υπέρ της Εκκλησίας Κύπρου ειναι απερίγραπτοι. Περιτρέχων όλην τήν Κύπρον εις πόλεις καί χωρία, εξομολογων καί στηρίζων τούς Χριστιανούς, κηρύττων τήν Ορθοδοξίαν, καί συνιστων τόν Χριστιανικόν βίον, μεταδίδων καί μέ τό άγιον παράδειγμά του τήν ευλάβειαν καί ευσέβειαν, τελων εκτενεις Ακολουθίας καί Λειτουργίας κατά τό σεβάσμιον καί αιώνιον αγιορειτικόν πρότυπον, ηγωνίζετο υπερανθρώπως νά απλώση καί δοξάση τήν Εκκλησίαν, τόν Θεόν.
Εθεμελίωσε καί εγκαινίασεν Εκκλησίας καί Ιερ. Μονάς, όπως δέ γράφει ο ίδιος ‘’εις όλην τήν Κύπρον εχειροτόνησα ιερεις όπου ευρον κατάληλους’’. Άν καί φθόνω του διαβόλου- η παραμονή του εν Κύπρω δέν ητο πολυχρόνιος, όμως ο ζηλος καί η δραστηριότης καί η αρετή καί αγιότης του κατώρθωσαν μεγάλα, έθηκε καλως τά θεμέλια καί ωργάνωσε τήν Εκκλησίαν εις στερέωσιν της ευσεβείας καί αφηκε μνήμην άληστον. Όσοι τόν έζησαν η τόν εγνώρισαν ή συνειργάσθησαν μετ’αυτου,ούτως ειπειν, τόν ελάτρευον καί φυλάττουν εις τήν καρδίαν των ακεραίαν καί μή σβεννυμένην υπό του χρόνου τήν άδολον αγάπην καί τόν απέραντον σεβασμόν πρός αυτόν διά τήν ταπείνωσιν, τήν πραότηταν, τό διδακτικόν λόγω καί έργω, τόν ζηλον καί τήν ακρίβειαν εις τά της πίστεως καί τούς θεσμούς της Εκκλησίας, τό ενδιαφέρον διά τήν σωτηρίαν των, τήν αληθη πατρότητα πού τόν ησθάνοντο πραγματικως Πατέρα των καί αφηκεν ανάμνησιν καί πεποίθησιν Αγίου.
Όλοι ανεξαιρέτως όσοι τόν εγνώρισαν καί ‘’τόν έζησαν’’, όταν ερωτηθουν περί αυτου αμέσως ‘’ανοίγει τό πρόσωπόν των’’ καί αφηγουνται χαρωπως καί μέ συγκίνησιν καί σεβασμόν τά περί αυτου ως οσίου καί κατά τό δυνατόν τελείου ανθρώπου. Η καρδία των ‘’στάζει μέλι καί στέκουν ενώπιόν του ως πρό αγίου, περιγράφοντες ως κάτι τό εξαιρετικόν, τό ‘’ξεχωριστό’’ τό μή συχνάκις απαντώμενον. Η ομιλία του, ο τρόπος του, η συμπεριφορά του, αι σκέψεις καί κρίσεις του, αι αποφάσεις του, αι αντιλήψεις του ησαν κάτι τό ‘’διαφορετικόν’’ από των συνήθων ανθρώπων. Έζη, εν τω θεω καί ο θεός έζη εν αυτω καί μόνον η δόξα Του, η Ορθοδοξία καί η σωτηρία ο φωτισμός των ψυχων τόν ενδιέφερον, τά υλικά καί αι ”διοικήσεις’’ του κόσμου ησαν ξένα καί αδιάφορα δι’αυτόν.
Διέφερεν από τούς άλλους ανθρώπους ως πρός αυτά. Καί οι Άγιοι διέφερον από τούς άλλους ανθρώπους. Εις τήν αρετήν, τήν ευλάβειαν, τόν αγώνα της ασκήσεως υπερτερουσε τούς πολλούς. Εις τήν τήρησιν των θεσμων της Εκκλησίας καί της μοναχικης τάξεως ητο ακριβέστατος καί αυστηρότατος. Διδακτικός έργω καί λόγω ακούραστος καί πονόψυχος. Εις τό κήρυγμα χειμαρρώδης καί πρακτικός καί θεωρητικός. Εις τόν βίον ευλαβέστατος καί άγιος.
Εις τάς αγρυπνίας ητο ακούραστος. Έκαμνε τάς αγρυπνίας 12 καί 15 καί 18 ώρας χωρίς νά ‘’κουρασθή’’ ή εξέλθη τό παράπαν της Εκκλησίας.
Όταν ελειτούργει τό πρόσωπόν του εγίνετο ολόλαμπρον, ο ένθεος ενθουσιασμός καί η βαθεια κατάνυξις ησαν έκδηλα όπως αναφέρονται εις τούς παλαιούς αγίους, όταν εξεφώνει τάς αρχιερατικάς ευχάς εγίνετο όλως μετάρσιος ως έχων πτέρυγας, τά δάκρυα έβρεχον τό πρόσωπόν του καί εν γένει ως νά μή ευρίσκετο εις τήν γην. ΄Εχων σοφίαν θείαν καί ανθρωπίνην, επλούτει ορθήν κρίσην καί σταθεράν γνώμην, τά οποια εχρησιμοποίει διά τήν δόξαν του Θεου, τήν επικράτησιν της Ορθοδοξίας. Πραότατος, ταπεινός καί αόργητος καί έχων συμπάθειαν πρός πάντας, ηγαπατο καί εσέβετο υπό πάντων, οίτινες τόν έβλεπον καί ησθάνοντο αληθως ως πατέρα, ως άνθρωπο του Θεου.
Ελθών ο Τριμυθουντος Σπυρίδων ως ‘’Πάσης Κύπρου Γ.Ο.Χ’’, ενεκατεστάθη εις τήν Μονή του Αγωνος της Ορθοδοξίας, τήν Μονήν της Παναγίας Γαλακτοτροφούσης. Αυτή ητο η διαμονή του καί τό ορμητήριον του διά τόν Αγωνα της Ορθοδοξίας. Διότι καί αυτή ητο εξ αρχης τό κέντρον του Αγωνος καί η καταφυγή καί τό στήριγμα των πιστων. Εις αυτήν ευρίσκοντο οι ιερεις καί πνευματικοί οι εξυπηρετουντες τούς ευσεβεις, αυτή ητο ο Φάρος από τόν οποιον οι πλειστοι των Κυπρίων Γ.Ο.Χ έλαβον τό φως της Ορθοδοξίας. Αυτή ητο και η Μητρόπολις του αγίου Τριμυθούντος.
Από αυτήν εξώρμα διά τήν διοργάνισιν της Εκκλησίας Κύπρου καί αυτή ητο τό κέντρον από του οποιου διηυθύνετο καί εξεκίνει η εξυπηρέτησι των αναγκων του Αγωνος καί η δράσις ανά τήν Κύπρον διά τήν διεύρυνσίν του καί εις αυτήν προσέφευγον οι ευσεβεις διά τήν εκπλήρωσιν των θρησκευτικων υποχρεώσεών των καί δή ότε δέν υπηρχον αι άλλαι εκκλησίαι. Εις αυτήν διέμεινε ταπεινότατα ο άγιος του Θεου άνθρωπος, εις πτωχικόν κελλίον ως ταπεινός μοναχός, διότι τότε η Μονή δέν ητο όπως σήμερον, η εκκλησία καί κελλία ησαν κτισμένα πτωχικά μέ ‘’πληθες’’ από χωμα καί άχυρα.
ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΕΛΕΣΘΕΝΤΑ ΥΠΟ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΔΙΑ ΤΟΝ Η ΔΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΜΥΘΟΥΝΤΟΣ
Υπό ευσεβων καί σεβαστων καί συνετων καί κατά πάντα αξιοπίστων προσώπων, κληρικων, μοναχων καί λαικων, καί εις τήν Ελλάδα,καί εις τήν Κύπρον, μαρτυρουνται καί βεβαιουνται μετ’ευλαβείας καί συγκινήσεως θαύματα, τά οποια ετέλεσεν ο Θεός δι΄αυτου ή δι’ αυτόν καί όταν ητο Ιερομόναχος Γεδεών καί κατόπιν ότε έγινε Τριμυθουντος Σπυρίδων.
Σημειουμεν μερικά εξ αυτων, όπως τά μαρτυρουν είτε οι παρόντες καί ‘’ζήσαντες΄΄ αυτά, ή μαθόντες παρά των ευσεβων οι οποιοι ησαν τότε, εις δόξαν Θεου, εις εύκλειαν καί τιμήν της Ορθοδοξίας καί έπαινον του δούλου του Θεου,διά νά γνωσθη καί εντευθεν η αγιότης, η ευσέβεια καί ευλάβειαν του αγίου Μητροπολίτου Τριμυθουντος Σπυρίδωνος.
Περί τό 1935. Τότε ητο ακόμη Ιερομόναχος Γεδεών καί ειχε κατέλθει από τό Άγιον Όρος διά νά μετάσχη εις τόν Αγωνα προσκλήσει του Μακαρ. Ματθαιου, όστις τόν απέστελλεν εις διάφορα παραρτήματα διά εξυπηρέτησιν των θρησκευτικων αναγκων των Χριστιανων. Εις τήν περίπτωσιν αυτήν ευρίσκετο από 2-3 ετων ως εφημέριος εις τό χωρίον Αγναντερόν Καρδίτσης. Τότε εδιώκοντο οι ευσεβεις κατ΄ έντολήν των Νεοημερολογιτων ‘’επισκόπων’’.
Έστειλε τότε ο αστυνόμος χωροφύλακα νά πάη νά φέρη ‘’τόν παλαιοημερολογίτη παπα’’ στό τμημα, τό οποιον ευρίσκετο εις άλλο χωρίον δύο ωρες δρόμο. Ο χωροφύλακας πηγε καί βρηκε ‘’τόν παπα’’ (τόν Ιερομόναχον Γεδεών) καί του ειπε νά τόν ακολουθήση στήν αστυνομία. Χειμώνας καιρός καί χιόνια.. Ο π. Γεδεών αμέσως έτοιμος.. ‘’εμπρός παιδί μου, παμε’’. Ο χωροφύλακας του λέγει, ειναι μακρυά, πάρε καί σύ κανένα ζωο. Ο άγιος του Θεου του λέγει ‘’ όχι παιδί μου, θά σ΄ακολουθήσω μέ τά πόδια. Καί πηραν δρόμο, ο χωροφύλακας καβάλα στό άλογο, καί ο π.Γεδεών πεζός. Στόν δρόμο καί όταν πλησίαζαν τό άλλο χωρίον, ο χωροφύλακας χωρίς κανένα λόγον, γκρεμίστηκε ξαφνικά από τό άλογον καί έπεσε κάτω σάν ξερός.
Ο π. Γεδεών(Τριμυθουντος Σπυρίδων) έτρεξε ,τόν πηρε από τό χέρι, τόν εσήκωσε καί του λέγει..’’τί έπαθες παιδί μου’’ .Του λέγει ο χωροφύλακας ‘’ πήγαινε Γέροντα στή δουλειά σου..ειδα εγώ ‘ενα χέρι καί έφαγα φοβερό χαστουκι..δέν ειμαι άξιος νά σέ συνοδεύσω..πήγαινε στό καλό’’..
Όταν επέστρεψεν ο χωροφύλακας στό αστυνομικόν τμημα, του λέγει ο αστυνόμος..’’που ειναι ο παπας,γιατί δέν τόν έφερες;’’ Του λέγει αυτός ‘’πήγαινε σύ νά τόν φέρης..εγώ ειδα τί μου συνέβη, τί χαστουκι έφαγα αόρατον από τόν θεόν δι’ αυτόν τόν άγιον άνθρωπον..Εγώ έχω οικογένεια..πήγαινε σύ.’’
Όταν επέστρεψεν ο π.Γεδεών εις τό χωρίον καί τήν εκκλησίαν του, τόν ερωτουσαν οι χριστιανοί..πως επέστρεψες πάτερ, σ΄αφηκεν ο αστυνόμος:
Ο δέ τούς έλεγεν ιλαρως ‘’Επίσκεψις Θεου, παιδιά μου’’.
Β. Περί τό 1943
Πάλιν εις τό Αγναντερόν. Τότε ητο ο συμμοριτοπόλεμος καί η τρομοκρατία των αθέων κομμουνιστων, οι οποιοι έσφαζαν τούς ευσεβεις εις τήν υπαιθρον. Περισσότερον ολων εμισουσαν τούς σταθερούς Ορθόδοξους χριστιανούς. Ενω ελειτουργουσε ο π. Γεδεών, πηγαν οι κομμουνισταί νά τόν πάρουν διά νά τόν σφάξουν . Μισουσαν πολύ τόν ιερέα καί τούς επιτρόπους ως Ορθοδόξους, τούς ειχαν όλους γιά σφάξιμο.
Ο π. Γεδεών τούς λέγει..’’πηγαίνετε , νά τελειώσω τήν Λειτουργίαν καί θά έλθω εγώ στό γραφειο νά σας εύρω’’..νεύσει Θεου τόν άφηκαν. Αφου ετελείωσε τήν Λειτουργίαν καί έφαγεν ολίγον, λέγει εις τούς επιτρόπους..’’νά πάω νά τούς εύρω;’’ Λέγει ένας των επιτρόπων.. ‘’νά πάω εγώ Γέροντα νά τούς ρωτήσω άν θέλουν νά έρθη ο παπας’’. Πηγε ο επίτροπος καί τούς ερώτησε..του απαντουν ‘’πηγαίνετε, δέν σάς θέλομεν, ούτε ο παπας νά έρθη, ούτε επίτροποι, ούτε κανένας.’. Τί ‘’επίσκεψις Θεου’’ θά ητο πάλιν, καί μετήλλαξε τούς αιμοβόρους δολοφόνους;
Γ. Μετά τόν διωγμόν του εκ Κύπρου, επιστρέψας εις τήν Ελλάδα, μετά διετίαν περίπου, αντιμετώπισε τόν δεινόν διωγμόν του Νεοημερολογίτου ‘’αρχιεπισκόπου’’ Σπυρ. Βλάχου, αντιμετώπισε τόν πόλεμον ‘’καί από τούς οικιακούς’’. Τούς άλλους αρχιερεις τούς έκρυψαν εις τήν μεγάλην Μονήν των καλογραιων. Τόν Τριμυθουντος Σπυρίδωνα, όταν εζήτησε καταφύγιον ,δέν τόν εδέχθησαν, τόν εδίωξαν (εισηγήσει τινός;).
Λέγεται ότι αι δύο μοναχαί πού τόν εξεδίωξαν έλαβον από τόν Θεόν τά επίχειρα της…’’καλωσύνης’’ των!.. Διωχθέντα ‘’ τόν πέταξαν’’ με μιά βαλίτσα στό Πόρτο Ράφτη, πλησίον της θαλάσσης, νύκτα, καί εν καιρω χειμωνος. Υπηρχε συνεννόησις μέ πατέρας της Μονης Μεταμορφώσεως νά έλθουν διά θαλάσσης μέ μικρή βάρκα διά νά τόν παραλάβουν πρίν προλάβη η αστυνομία των Νεοημερολογιτων νά τόν συλλάβη.
Πράγματι ηλθον οι πατέρες νύκτα, ο δέ αφηγούμενος ταυτα μοναχός περιγράφει πως εβοήθησαν τόν άγιον Τριμυθουντος νά εισέλθη ολίγα μέτρα εις τήν θάλασσαν όπου ητο η βάρκα διά νά επιβιβασθη εις αυτήν. Η βάρκα ειχε μηχανήν παλαιάν θερμης εκκινήσεως. Έπρεπε νά απομακρυνθουν τό ταχύτερον, διότι εν τω μεταξύ κατέφθασεν η αστυνομία εις τόν τόπον καί μέ τούς προβολεις ανίχνευον τά πέριξ. Οι εντός της θαλάσσης έστρεφον τά νωτα διά νά μή τούς γνωρίσουν, έπρεπεν όμως νά φύγουν συντόμως προτου ειδοποιηθη καί φθάση η αστυνομία της θαλάσσης.
Όσον καί άν εθέρμαινον τήν μηχανήν της βάρκας , παρά τάς πολλάς αποπείρας δέν ξεκινουσε. Μετά αρκετήν ώραν καί όταν η μηχανή ητο εντελως κρύα, ο εις των μοναχων ειπε..’’μέ τήν ευχήν του αγίου Δεσπότου νά δοκιμάσω’’, καί αμέσως η μηχανή ξεκίνησε!
Εθαύμασαν οι μοναχοί καί ειπαν ‘’πράγματι ειναι άγιος ο Γέροντας’’..μετά τόσες απόπειρες νά ξεκίνήση ανελπίστως ευθύς καί μάλιστα κρύα, μόνον εις τήν ευχήν του Αγίου Τριμυθουντος ωφείλετο.
Μετά ταυτα εκρύβη εις σπήλαιον, ως θά ίδωμεν εις τά περαιτέρω.
Διά τήν Μονήν Μεταμορφώσεως προειπεν ο άγιος Τριμυθουντος, ότι ‘’θά έρθη καιρός, πού θά έχετε πολλά αγαθά υλικά, αλλά δέν θά έχετε πνευματικά’’.
ΘΑΥΜΑΤΑ ΓΕΝΟΜΕΝΑ ΕΝ ΚΥΠΡΟ
Δ. Διά τήν εξυπηρέτησιν του Αγωνος υπηγε μίαν φοράν ο άγιος Τριμυθουντος εις έν χωρίον (κελλάκι) μετά συνοδίας. Επιστρέφοντες νύκτα θά επερνουσαν ένα ξηροχείμαρρον, του οποίου τό γεφύρι εδιορθώνετο καί έπρεπε τό αυτοκίνητον νά περάση από παρακαμπτήριον διά του χειμάρρου. Eπειδή θά κατέβαινε καί ανέβαινε απότομον ανήφορον τό αυτοκίνητον που ητο καί παλαιόν, δέν ‘’εσήκωνε’’, καί έπρεπε νά κατεβούν οι επιβάται. Οδηγός του αυτοκινήτου ητο ο ευσεβέστατος Ανδρέας Πτωχου εκ Κόρνου, ομου ητο ο ομοχώριός του Χ’’ Κώστας καί άλλοι. Εκ σεβασμου καί εντρεπόμενοι νά είπουν εις τόν σεβαστόν Αρχιερέα ότι πρέπει νά κατεβη από τό αυτοκίνητον, εχρησιμοποίησαν πρόφασιν ότι θά κατέβουν διά χρείαν σωματικήν.
Καί εσκορπίσθησαν άλλοι πάνω άλλοι κάτω. Ενω επέστρεφον πλησίον του αυτοκινήτου τό οποιον διηλθε τόν χείμαρρον, ειδεν ο Ανδρέας Πτωχου τόν άγιον Τριμυθουντος Σπυρίδωνα νά έρχεται από κάτω ολόφωτος εντός νέφους ολοφωτεινου καί μέ φωτεινόν στέφανον περί τήν κεφαλήν ωσάν ομβρέλα καί έμεινεν εκστατικός.. εφώναξε καί τόν Χ’’ Κώσταν ο οποιος επίσης τόν ειδε καθώς καί οι άλλοι. Καί ουτοι τό διηγουντο μυριάκις μέ ευλάβειαν καί ενθουσιασμόν εις όλην των την ζωήν. Καί ειναι ζωηρως γνωστόν εις όλους τούς παλαιούς Γ.Ο.Χ Κύπρου.
Ε΄. Ο π. Θεόδωρος, από χωρίον Χοιροκοιτία, διηγειται μέ χαράν καί ενθουσιασμόν. Όταν ηλθεν ο άγιος Τριμυθουντος εις Κύπρον, ευσεβεις του αυτου χωρίου τόν εκάλεσαν διά νά τελέσουν Λειτουργίαν καί εορτήν καί κηρύξη εις παρεκκλήσιον της Παναγίας εις τήν περιοχήν του χωρίου.Πληροφορηθέντες οι του πλησίον χωρίου (Λεύκαρα) ειδοποίησαν τόν Νεοημερολογίτην ‘‘μητροπολίτην’’, ο οποιος τούς ετηλεφώνησε νά υπάγουν νά τούς εμποδίσουν καί τούς βγάλουν από τήν εκκλησίαν. Ακούσας τουτο ο Χαράλαμπος (ο κατόπιν π.Θεόδωρος), εξανέστη όχι τόσον από ευσέβειαν, τότε ητο εντελως αδιάφορος, όσον ‘’κατά λόγον δικαιοσύνης’’.
Καί έλεγε ‘’γιατί δέν αφήνουν τούς ανθρώπους μέ τόν δεσπότην τους νά κάμουν τήν γιορτήν τους;’’. Μαθών ότι οι του άλλου χωρίου, ένα λεωφορειο γεματο καί μέ παπα μαζί, ηλθον καί κατέλαβον τήν εκκλησίαν, επηρε μαζί του δυό-τρεις καί λέγει ‘’θά παμε νά τούς βγάλωμε’’. Καί ειναι παλληκάρι, ‘’τό λέει η ψυχή του’’. Παρεμπιπτόντως σημειουται, ότι κατά τόν απελευθερωτικόν αγωνα (1955-1959), μόνος κατεδίωξε 300 τούρκους, οι οποιοι επέδραμον νά καύσουν τήν Εκκλησίαν του Αγίου Λαζάρου εις Λάρνακα– όπου ο δεύτερος τάφος του Αγίου-καί μέ τά ξύλα, καρέκλες,τραπέζια, ό,τι εύρισκε μπροστά του τούς τσάκισε καί εξώθησε νά τούς ρίψη στήν Θάλασσα..70 έως 80 σφαιρες ηλθον κατ΄επάνω του καί δέν τό ευρε καμμία).
Ο δρόμος από τόν οποιον θά πήγαιναν περνουσε από τό σπίτι όπου εφιλοξενειτο ο άγιος Τριμυθουντος. Ως ήκουσε που επήγαιναν, βγηκε στόν δρόμο μπροστά τους, ύψωσε τά χέρια καί τούς φώναξε ‘’δέν θά πατε πουθενά..άν εισθε χριστιανοί νά στραφητε πίσω, δέν ήρθαμε γιά καυγάδες, διά νά λειτουργήσωμε ήλθαμε..εγώ θά μείνω νηστικός, άς ειναι, καί ώς τό απόγευμα, καί ώς τό βράδυ, καί όταν φύγουν οι άλλοι τότε θά παμε νά κάμωμε τήν Λειτουργία’’… Όπως καί έγινεν.
Όταν τούς ειδε νά φεύγουν ο Χαράλαμπος (π.Θεόδωρος) τούς ειπε ‘’νά χρωστάτε χάριν σ’ αυτόν τόν άγιον Γέροντα πού τήν γλυτώσατε’’. Όταν ομιλη περί του αγίου Τριμυθουντος, ως καί πάντες, αισθάνεσαι νά στάζει μέλι η καρδιά του, η ψυχή του νά πληρουται συγκινήσεως, οι οφθαλμοί του κατανύξεως. Εις αυτήν τήν περίπτωσιν, από τήν αγίαν συμπεριφοράν καί τήν οσίαν μορφήν καί παρουσίαν καί διδαχήν του αγίου Τριμυθουντος, ο π. Θεόδωρος έγινε ‘’μέ τό παλαιόν’’, αργότερον έγινε καί ιερεύς. Καί ενω, όπως λέγει ο ίδιος,’’δέν ήξερε τό Άγιος ο Θεός..’’, τότε μέ τήν ευλογίαν του αγίου Τριμυθουντος ανέβη εις ένα πεζουλι καί εκήρυξε περί Ορθοδοξίας, διά τό ‘’παλαιό κλπ. Καί όταν εχειροτονήθη διάκονος, ενω πολλά πράγματα δέν ήξερε πρίν μέ τήν ευλογίαν του αγίου Τριμυθουντος φωτισθείς ωμίλησε χειμαρωδως ευχαριστων, περί Ορθοδοξίας καί λοιπά.
Εις τήν ιδίαν εκείνην περίπτωσιν έγινε καί τουτο τό θαυμα. Μία γυναίκα, σύζυγος του κ. Δοντα, ενω ο σύζυγός της ητο ορθόδοξος, εκείνη ‘’αμφέβαλλε διά τό παλαιόν’’. Καί τότε παρουσα εις τό σπίτι όπου εφιλοξενειτο ο Τριμυθουντος Σπυρίδων, ειπε ‘’θά πάρω τό ‘’απόπιο’’ (τό νερό πού έμεινεν εις τό ποτηρι αφου έπιεν μέρος ο άγιος Τριμυθουντος) καί μέ αυτό θά κάμω τήν ζύμη χωρίς προζύμι, καί εάν εμπη (άν ανεβη), θά γίνω καί εγώ μέ τό παλαιό’’.
Τό πηρε, έκαμε τήν ζύμην από τό νερό πού έπιεν ο άγιος Τριμυθουντος καί έμεινε, χωρίς προζύμι (μαγιά) καί ανέβη καί ξεχείλισε τό δοχειον…από τότε έγινε θερμή Ορθόδοξος.
ΣΤ΄. Όταν κάποτε συνέβη παρατεταμένη ανομβρία, ο αγιώτατος Σπυρίδων ομου μέ τούς πατέρας εποίησαν αγρυπνίαν, ακολούθως δέ εξηλθον εις λιτανείαν έως εις τό αλωνι, όπου γονυκλινως ανεγνώσθησαν υπ΄αυτου αι Ευχαί επί ανομβρία..καί μόλις έτρεξαν τά δάκρυά του προσευχομένου,εις τόν ίδιον καιρόν ηλθε βροχή καί εμέθυσε τήν γην.
Ζ΄ . Εις άλλην περίπτωσιν, ως διηγουνται ευσεβεις, υπήγαινεν εις ένα σπίτι διά θρησκευτικήν εξυπηρέτησιν. Ο περίβολος της οικίας ητο υψηλός καί η εξώθυρα κλειδωμένη. Έν τούτοις, χωρίς νά ειδοποιηθουν νά του ανοίξουν οι της οικίας όπου τόν επερίμενον, τόν ειδον εντός της αυλης.. καί ηρώτων ‘’από που μπήκατε, Σεβασμιώτατε;’’ Καί παρατηρήσαντες, ειδον ότι η εξώθυρα ητο κλειδωμένη. Δέν τόν εμπόδιζαν αι θύραι καί τά κλειθρα..!!
Εκδιωχθείς εκ Κύπρου υπό των αγγλομασόνων καί Νεοημερολογιτων ο άγιος Τριμυθουντος καί επιστρέψας εις τήν Ελλάδα, παρέμενεν εκει, τιμώμενος καί μετέχων της Ι. Συνόδου εν όσω έζη ο Μακαρ.Ματθαιος καί τινά καιρόν μετά τήν κοίμησίν του. Ακολούθως, αντιμετωπίσας όχι μόνον τόν δεινόν διωγμόν του Νεοημερολογίτου ‘’αρχιεπισκόπου’’(1951), αλλά καί δεινόν πόλεμον ‘’από τούς οικιακούς’’,ως γράφει εις τάς επιστολάς του πολλάκις, αυτοπεριωρίσθη ως εις φυλακήν, διά νά μή μετέχη εις πράξεις ‘’αντικανονικάς καί παρανόμους’’, ίνα μή ‘’ποιη τά έκνοα θελήματά των’’, ως έγραφεν, εφ΄όσον όχι μόνον δέν ελαμβάνοντο υπ΄όψιν αι σοφαί απόψεις καί εισηγήσεις του, αλλά καί επολεμήθη σφοδρως υπό των συμφεροντολόγων. Επερίμενε ‘’ ν΄ανανήψουν εκ της ομίχλης των παθων καί μέ αφήσουν νά εργασθω καί εγώ όσον δύναμαι΄΄. Μέχρι της κοιμήσεώς του ανέμενε νά επιστρέψη ‘’ εν τη Ιερα μου έδρα’’, ‘’πλησίον του ποιμνίου μου’’, ως έγραφε καί εστέναζε διαρκως διά τουτο.
Από μικρόν μονύδριον εις τά περίχωρα της Κερατέας, όπου διέμενε κατά τούς τελευταίους μηνας, προσηλθεν εις τήν Μονήν της Μεταμορφώσεως εις τήν αρχήν της Μ. Τεσσαρακοστης του 1963, όπου τόν εδέχθησαν οι πατέρες μετά συγκινήσεως καί δακρύων εκατέρωθεν, οι οποιοι υπερβαλλόντως τόν εσέβοντο καί τόν σέβονται, ανέγνωσε συγχωρητικήν Ευχήν καί έδωσε καί έλαβε συγχώρησιν.
Όταν έφευγε διά τό μονύδριον όπου έμενε, τόν παρεκάλουν οι πατέρες ‘’νά μας έλθης πάλι Σεβασμιώτατε’’. Ο δέ ιλαρως καί μέ ‘’σημασίαν’’ τούς ειπε προφητικως ‘’θά έλθω, παιδιά μου, θά έλθω σύντομα καί θά μείνω’’.
Καί μετά μίαν εβδομάδα, τήν Κυριακήν της Ορθοδοξίας, ηλθε πράγματι, κεκοιμημένος. Τήν 18 φεβρουαρίου 1963. Καί ετάφη εκει, εις τήν Μονήν Μεταμορφώσεως. Ο μοναχός, όστις ειχε τήν φροντίδα του τάφου του μετ΄ευλαβείας καί σεβασμου βεβαιώνει ότι εξ αυτου εξήρχετο άρρητος ευωδία.
Ο τοιουτος άγιος καί όσιος καί ήμερος καί θετικός καί σοφός καί αφοσιωμένος ολοκληρωτικως εις τόν Θεόν καί εις τήν δόξαν Του, άνθρωπος του Θεου, δύναται νά εννοηθη ποίους ‘’ηδύνατο’’ νά έχη εχθρούς, των οποίων τήν εχθρότητα καί παρανομίαν, τήν αυθαιρεσίαν καί τήν συμφεροντολογίαν επλήρωσε όχι μόνον εκεινος ο αοίδιμος, αλλ΄επλήρωσεν καί πληρώνει καί ο ευσεβής λαός της Κύπρου.
(Οὐχ ὅταν ἀποκεφαλισθῇ μάρτυς τότε μόνον λαμβάνει τὸν στέφανον τοῦ μαρτυρίου, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ ἐκείνην τὴν ὥραν ὅπου ἀποφασίσῃ καὶ δώσῃ γνώμην νὰ ὑποφέρῃ πάντα κίνδυνον, καὶ δοκιμάση πᾶσαν ζημίαν, πᾶσαν καταφρόνησιν, πᾶσαν ταλαιπωρίαν, ἀπὸ τότε εἶναι μάρτυς, ἀπὸ ἐκείνην τὴν ὥραν εὑρίσκεται εἰς τὸν κατάλογον τῶν μαρτύρων, ἀπὸ τότε ἀοράτως ἐτέθη εἰς τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ ὁ λαμπρότερος καὶ πολυτιμότατος στέφανος τοῦ μαρτυρίου…)
τού Αγιωτάτου πατρός ημών και αρχιεπισκόπου Ματθαίου Καρπαθάκη