Η Ευρώπη βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή, αντιμέτωπη με τις ισχυρές δυνάμεις των ΗΠΑ, της Κίνας, της Ρωσίας και της ανερχόμενης Ινδίας. Σε αυτό το ασταθές περιβάλλον, ο Μάριο Ντράγκι προτείνει ένα νέο, φιλόδοξο σχέδιο ανάκαμψης, παρόμοιο με το Σχέδιο Μάρσαλ, το οποίο, όπως εκτιμά, είναι απαραίτητο για να διασωθεί η ευρωπαϊκή οικονομία. Η πρότασή του βασίζεται σε βαθιές οικονομικές μεταρρυθμίσεις και μια δραματική αύξηση των επενδύσεων για να ξαναβρεί η Ευρώπη την ανταγωνιστικότητά της.
Ο Ντράγκι, ο οποίος ηγήθηκε της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κατά τη διάρκεια της μεγαλύτερης οικονομικής κρίσης του 21ου αιώνα, κατανοεί πλήρως την αναγκαιότητα άμεσων και δραστικών παρεμβάσεων. Σε άρθρο του στον «Economist», επισημαίνει ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια σειρά από προκλήσεις, όπως η επιβράδυνση της ανάπτυξης, η μείωση του πληθυσμού και η έλλειψη επενδύσεων στην τεχνολογία και την καινοτομία. Για να αντιμετωπιστούν αυτά τα προβλήματα, προτείνει την ενίσχυση των επενδύσεων κατά 5% του ΑΕΠ ετησίως – μια αύξηση πολύ μεγαλύτερη από τις επενδύσεις του αυθεντικού Σχεδίου Μάρσαλ.
Οι κίνδυνοι για την Ελλάδα και η ανησυχία για τις μικρότερες χώρες
Η πρόταση του Ντράγκι για την έκδοση κοινού ευρωπαϊκού χρέους, που θα χρηματοδοτήσει την τεχνολογική και αμυντική ανάπτυξη, προκαλεί ανησυχία σε χώρες όπως η Ελλάδα. Η κατανομή πόρων προς τις πιο ανεπτυγμένες βιομηχανικές χώρες μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των κονδυλίων που προορίζονται για τις λιγότερο αναπτυγμένες οικονομίες, όπως η ελληνική. Αυτό θα μπορούσε να δυσκολέψει την Ελλάδα στην προσπάθεια της να διατηρήσει την ανταγωνιστικότητά της και να βελτιώσει τις υποδομές της.
Επιπλέον, η εκτίναξη του ενεργειακού κόστους αποτελεί μια σοβαρή πρόκληση. Η βιομηχανία στην Ευρώπη, και ειδικά στην Ελλάδα, πληρώνει 158% περισσότερο για ηλεκτρική ενέργεια και 345% περισσότερο για φυσικό αέριο σε σχέση με τις ΗΠΑ, κάτι που υπονομεύει την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας. Αν η Ε.Ε. δεν λάβει τα απαραίτητα μέτρα για τη μείωση του ενεργειακού κόστους, η Ελλάδα κινδυνεύει να αντιμετωπίσει σοβαρές συνέπειες στην παραγωγή και στις εξαγωγές της.
Η στρατηγική της Ευρώπης για ανάπτυξη και ψηφιακή επανάσταση
Μια από τις βασικές ανησυχίες του Ντράγκι είναι η χαμένη ψηφιακή επανάσταση στην Ευρώπη. Ενώ οι ΗΠΑ και η Κίνα έχουν κάνει τεράστια βήματα στην τεχνολογία και την καινοτομία, η Ευρώπη υστερεί, επικεντρώνοντας τις προσπάθειές της σε ώριμες τεχνολογίες που δεν προσφέρουν μεγάλες ευκαιρίες ανάπτυξης. Ο Ντράγκι βλέπει την Τεχνητή Νοημοσύνη ως μια από τις λίγες ευκαιρίες για την Ευρώπη να καλύψει το χαμένο έδαφος.
Ωστόσο, η εφαρμογή της πρότασης του Ντράγκι δεν είναι απλή υπόθεση. Απαιτείται συμφωνία από όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., κάτι που φαίνεται δύσκολο δεδομένων των υφιστάμενων διαιρέσεων στην ενεργειακή πολιτική και τη στρατηγική αντιμετώπισης της σύγκρουσης Ρωσίας-Ουκρανίας. Επιπλέον, οι κυβερνήσεις της Γερμανίας και της Γαλλίας είναι πολιτικά αδύναμες, περιορίζοντας την ικανότητά τους να προωθήσουν τολμηρές μεταρρυθμίσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ένα υπαρξιακό στοίχημα για την Ευρώπη
Σύμφωνα με την ανάλυση του Ντράγκι, η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια υπαρξιακή πρόκληση. Αν δεν ληφθούν άμεσα και αποφασιστικά μέτρα, η γηραιά ήπειρος θα συνεχίσει να μικραίνει, χάνοντας την ανταγωνιστικότητά της έναντι των παγκόσμιων οικονομικών δυνάμεων. Η ανάγκη για επενδύσεις σε υποδομές, ενέργεια και τεχνολογία είναι πιο επιτακτική από ποτέ.
Ο Ντράγκι δεν διστάζει να υπογραμμίσει ότι η πρότασή του έχει κόστος – ένα τεράστιο ποσό 800 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως. Ωστόσο, εκτιμά ότι χωρίς αυτές τις επενδύσεις, η Ευρώπη θα παραμείνει στάσιμη, ενώ οι ΗΠΑ, η Κίνα και άλλες δυνάμεις θα προχωρούν με ταχείς ρυθμούς. Αν η Ε.Ε. δεν υιοθετήσει μια στρατηγική ανάπτυξης και ψηφιοποίησης, κινδυνεύει να μείνει πίσω στον παγκόσμιο ανταγωνισμό, αδυνατώντας να ανακτήσει τη χαμένη της αίγλη.
Η έκθεση του Ντράγκι αποτελεί έναν οδικό χάρτη για το μέλλον της Ευρώπης, αλλά και έναν συναγερμό για την ανάγκη λήψης τολμηρών αποφάσεων.