Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέδωσε πρόσφατα μια σημαντική σύσταση προς τους πολίτες των κρατών-μελών, καλώντας τους να διατηρούν απόθεμα τροφίμων και προμηθειών για τουλάχιστον 72 ώρες. Η οδηγία αυτή έχει στόχο να ενισχύσει την ετοιμότητα των πολιτών σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, όπως φυσικές καταστροφές, διακοπές στην εφοδιαστική αλυσίδα ή ακόμα και κυβερνοεπιθέσεις σε κρίσιμες υποδομές.
Το τελευταίο διάστημα, η Ευρώπη έχει βρεθεί αντιμέτωπη με πολλαπλές κρίσεις, από ακραία καιρικά φαινόμενα και ενεργειακές ελλείψεις έως γεωπολιτικές εντάσεις που επηρεάζουν την τροφοδοσία βασικών αγαθών. Οι πρόσφατες εμπειρίες της πανδημίας COVID-19 και του πολέμου στην Ουκρανία ανέδειξαν την ανάγκη για προληπτικά μέτρα που θα εξασφαλίζουν την αυτάρκεια των πολιτών σε περιόδους κρίσης.
Σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές αρχές, η αποθήκευση βασικών ειδών διατροφής και προμηθειών για τρεις ημέρες αποτελεί ένα ελάχιστο μέτρο προετοιμασίας, το οποίο μπορεί να αποτρέψει πανικό και ελλείψεις σε περιόδους αβεβαιότητας.
Οι συστάσεις της Ε.Ε. περιλαμβάνουν τα εξής βασικά είδη:
Τρόφιμα μακράς διαρκείας: Κονσέρβες, ζυμαρικά, ρύζι, όσπρια, αποξηραμένα φρούτα και ξηροί καρποί.
Πόσιμο νερό: Τουλάχιστον 6 λίτρα ανά άτομο για τρεις ημέρες.
Είδη πρώτης ανάγκης: Φάρμακα, αντισηπτικά, φακοί, μπαταρίες και συσκευές ραδιοφώνου με μπαταρίες ή χειροκίνητη φόρτιση.
Είδη προσωπικής υγιεινής: Σαπούνια, χαρτί υγείας, υγρά μαντηλάκια και άλλα απαραίτητα είδη.
Ενεργειακές πηγές: Φορητές γεννήτριες, power banks για κινητά τηλέφωνα και εναλλακτικές πηγές θέρμανσης.
Η αντίδραση των πολιτών και των κυβερνήσεων
Η ανακοίνωση της Ε.Ε. προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις. Κάποιοι πολίτες την είδαν ως ένα απαραίτητο μέτρο προετοιμασίας, ειδικά μετά τις διακοπές ρεύματος και τις αυξημένες τιμές στα βασικά προϊόντα. Άλλοι εξέφρασαν ανησυχία, θεωρώντας ότι μια τέτοια ανακοίνωση υποδηλώνει πιθανή επικείμενη κρίση.
Οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών βρίσκονται σε διαδικασία αξιολόγησης της οδηγίας και πολλοί αξιωματούχοι τονίζουν ότι δεν υπάρχει λόγος πανικού. Στην Ελλάδα, ειδικοί επισημαίνουν ότι τέτοιες πρακτικές είναι συνηθισμένες σε χώρες όπως η Γερμανία και η Σουηδία, όπου η ετοιμότητα των πολιτών αποτελεί πάγια στρατηγική πολιτικής προστασίας.
Το έγγραφο 18 σελίδων προειδοποιεί ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια νέα πραγματικότητα γεμάτη κινδύνους και αβεβαιότητα, αναφέροντας τον πλήρους κλίμακας πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, την αυξανόμενη γεωπολιτική ένταση, το σαμποτάζ κρίσιμων υποδομών και τον ηλεκτρονικό πόλεμο ως σημαντικούς παράγοντες.
Η πρωτοβουλία των Βρυξελλών φαίνεται να λειτουργεί ως ένα καμπανάκι κινδύνου για τα κράτη-μέλη σχετικά με τη σοβαρότητα της κατάστασης ασφάλειας της ΕΕ.
Η συνεχώς παρούσα απειλή από τη Ρωσία έχει οδηγήσει τους Ευρωπαίους ηγέτες να τονίσουν την ανάγκη για ετοιμότητα σε περίπτωση πολέμου. Το ίδιο έχει συμβεί και με την προκλητική προσέγγιση της κυβέρνησης Τραμπ προς την Ευρώπη, ιδιαίτερα αναφορικά με τις συνεισφορές στο ΝΑΤΟ και τον πόλεμο στην Ουκρανία, που έχει προκαλέσει έναν αγώνα στην ήπειρο για να ενισχυθεί η στρατιωτική ετοιμότητα.
Η Στρατηγική Ευρωπαϊκής Προετοιμασίας της Επιτροπής δηλώνει ότι οι πολίτες σε όλη την ήπειρο πρέπει να λάβουν πρακτικά μέτρα για να διασφαλίσουν ότι είναι έτοιμοι σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Αυτό περιλαμβάνει τη διατήρηση επαρκών βασικών προμηθευμάτων για τουλάχιστον τρεις ημέρες, αναφέρει το έγγραφο. «Σε περίπτωση ακραίων διαταραχών, η αρχική περίοδος είναι η πιο κρίσιμη», αναφέρεται.
Συνολικά, το έγγραφο δηλώνει ότι οι πολίτες θα πρέπει να ενθαρρύνονται να καλλιεργήσουν την αυτονομία και την ψυχολογική ανθεκτικότητα.
Η Επιτροπή καλεί επίσης για την εισαγωγή μαθημάτων “προετοιμασίας” στα σχολικά προγράμματα, περιλαμβάνοντας τη διδασκαλία στους μαθητές των δεξιοτήτων για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και της χειραγώγησης των πληροφοριών.
«Οι νέες πραγματικότητες απαιτούν ένα νέο επίπεδο προετοιμασίας στην Ευρώπη», δήλωσε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σε δήλωσή της. «Οι πολίτες μας, τα κράτη-μέλη μας και οι επιχειρήσεις μας χρειάζονται τα κατάλληλα εργαλεία για να δράσουν τόσο για να αποτρέψουν κρίσεις όσο και για να αντιδράσουν γρήγορα όταν πλήττει μια καταστροφή.»
Οι οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της Τετάρτης έρχονται μετά την επικαιροποίηση των σχεδίων έκτακτης ανάγκης από μεμονωμένα κράτη.
Τον Ιούνιο πέρυσι, η Γερμανία επικαιροποίησε την Οδηγία Πλαισίου για τη Συνολική Άμυνα, δίνοντας κατευθύνσεις για το τι πρέπει να γίνει σε περίπτωση που ξεσπάσει σύγκρουση στην Ευρώπη. Αποκαλύπτοντας τα σχέδια εκείνη την περίοδο, η Γερμανίδα Υπουργός Εσωτερικών, Νάνσι Φάιζερ, δήλωσε ότι ήταν αναγκαία για τη χώρα της να ενισχύσει την άμυνά της απέναντι στην ρωσική επιθετικότητα.