Η πρώτη επίσκεψη του Φρίντριχ Μερτς στην Άγκυρα έφερε φρέσκο αέρα στις γερμανοτουρκικές σχέσεις, αλλά και αρκετή… ψυχραιμία. Ούτε ρήξη, ούτε ειδύλλιο· απλώς μια ρεαλιστική παραδοχή ότι Ευρώπη και Τουρκία χρειάζονται η μία την άλλη, ειδικά μέσα στο σημερινό γεωπολιτικό μπλέξιμο.
Κι ενώ όλα δείχνουν πως το Βερολίνο ανοίγει δίαυλο επικοινωνίας με τον Ερντογάν, η Αθήνα μένει πάλι στην άκρη, παρακολουθώντας τις εξελίξεις.
Ο Μερτς, πιο πραγματιστής από τους προκατόχους του, έριξε τη φράση-κλειδί: «Η Ευρώπη πρέπει να χτίσει βαθύτερη στρατηγική συνεργασία με την Τουρκία». Δηλαδή, αμοιβαία εξάρτηση, με στόχο κοινή δράση σε ασφάλεια, οικονομία και μεταναστευτικό. Φυσικά, δεν έλειψαν και τα τυπικά περί «ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας» και «ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης», αλλά χωρίς να κατονομάσει ευαίσθητα θέματα όπως ο Ιμάμογλου.
Στο κοινό ανακοινωθέν, φάνηκαν και οι πρώτες διαφωνίες: ο Ερντογάν δεν μάσησε τα λόγια του για τη Γάζα, κατηγορώντας το Ισραήλ για γενοκτονία, ενώ ο Μερτς κράτησε τη γραμμή υπέρ του Τελ Αβίβ, ζητώντας όμως ρόλο για την Τουρκία στην επίβλεψη της εκεχειρίας. Και όταν ήρθε η κουβέντα για τη Δικαιοσύνη, ο Ερντογάν απάντησε ψύχραιμα, λέγοντας πως «οι αποφάσεις των τουρκικών δικαστηρίων πρέπει να γίνονται σεβαστές».
Η ουσία; Το Βερολίνο φαίνεται να κάνει στροφή προς μια πιο «ρεαλπολιτίκ» εξωτερική πολιτική, αφήνοντας πίσω του τις ηθικολογίες. Θέλει συνεργασία με την Άγκυρα σε ζητήματα ασφάλειας, μετανάστευσης και περιφερειακών κρίσεων, βλέποντάς τη ως απαραίτητο παίκτη λόγω της θέσης της και των σχέσεων που κρατά με Μόσχα και Κίεβο. Συν τα γερά οικονομικά και κοινωνικά δεσίματα που υπάρχουν ήδη μεταξύ των δύο χωρών.
Κι όσο όλα αυτά συμβαίνουν, η Αθήνα… παρακολουθεί. Παρά τις αντιρρήσεις της για τη συμμετοχή της Τουρκίας στο ευρωπαϊκό αμυντικό πρόγραμμα SAFE, το Βερολίνο δεν δείχνει να ιδρώνει το αυτί του. Μάλιστα, συνεχίζει να ποντάρει στη συνεργασία με την Άγκυρα και στον τομέα της άμυνας.
Η επίσκεψη Μερτς στην Τουρκία ήρθε πριν από εκείνη στην Αθήνα — καθόλου τυχαία. Και συνέπεσε με τη συμφωνία Άγκυρας – Λονδίνου για τα 20 Eurofighter Typhoon, μετά την άρση του γερμανικού βέτο. Κάτι που, σύμφωνα με το Middle East Forum, αλλάζει τα δεδομένα για την Ελλάδα, δίνοντας στην Τουρκία στρατιωτικό πλεονέκτημα και αυξάνοντας τον κίνδυνο έντασης στο Αιγαίο.
Όπως λέει η ίδια δεξαμενή σκέψης, «η μέχρι σήμερα ελληνική αποτροπή στηριζόταν στα Rafale· όμως η εκπαίδευση Τούρκων και Καταριανών σε Rafale και Typhoon δίνει στην Άγκυρα πρόσβαση σε κρίσιμες πληροφορίες». Με λίγα λόγια, το παιχνίδι στα ανατολικά μας φαίνεται να αλλάζει — κι εμείς μένουμε να κοιτάμε.