- Αισθάνεστε ότι η πολιτική σας για την αξιοποίηση των εγχώριων υδρογονανθράκων δικαιώθηκε, δεδομένου ότι με δικό σας νόμο το 2011 η χώρα άνοιξε αυτόν τον δρόμο;
Αποτελεί αναμφίβολα δικαίωση ότι το θεσμικό πλαίσιο που δημιουργήσαμε (Ν.4001/2011), αλλά και οι διεθνείς διαγωνισμοί του 2014, που περιλάμβαναν το μπλοκ 2, στο οποίο προγραμματίζεται να κάνει γεώτρηση η Exxon μαζί με Energean και Helleniq Energy, αλλά και τα οικόπεδα νότια της Κρήτης που κατέχει η Exxon κι έχει καταθέσει προσφορά η Chevron, εξακολουθούν να είναι τα θεμέλια της εθνικής μας προσπάθειας. Από την άλλη μεριά όμως, νιώθω ότι χάσαμε πολύτιμο εθνικό χρόνο, που με τις καθυστερήσεις των κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και Νέας Δημοκρατίας, όταν ξέσπασε η ενεργειακή κρίση του 2022, η Ελλάδα εξακολουθούσε να βασίζεται σε πανάκριβους εισαγόμενους υδρογονάνθρακες. Η Ελλάδα το 2022, αντί να εισάγει, θα μπορούσε, μέσω το Κάθετου Διαδρόμου, που τον «γεννήσαμε» τον Δεκέμβριο 2014 όταν υπέγραψα την πρώτη θετική συμφωνία με τους ομολόγους μου υπουργούς Ενέργειας της Βουλγαρίας και Ρουμανίας, να εξάγει δικό της αέριο προς την ΝΑ Ευρώπη.
- Η πρώτη ερευνητική γεώτρηση στο Οικόπεδο 2 προγραμματίζεται για τα τέλη του 2026 ή αρχές του 2027. Με βάση τα όσα γνωρίζουμε έως σήμερα και με την υπόθεση ότι τα κοιτάσματα θα είναι αξιοποιήσιμα, πιστεύετε ότι η συμφωνία μπορεί να αποφέρει οικονομικά οφέλη εκτός από τις εταιρείες και το ελληνικό κράτος, στις τοπικές κοινωνίες και στους καταναλωτές;
Η μελλοντική πώληση ελληνικού φυσικού αερίου, από το σύνολο των Οικοπέδων που είχαμε προκηρύξει την περίοδο 2013-2014, σύμφωνα με τις προ-κρίσεις τιμές, μπορεί να προσφέρει δημόσια έσοδα έως 70 δις σε βάθος 25ετίας, με το 25% αυτών να αποτελεί αντισταθμιστικά οφέλη για τις τοπικές Περιφέρειες, αλλά και με το μεγαλύτερο μέρος ύψους 75%, μεγάλα έσοδα για το ασφαλιστικό μας σύστημα (Ν.4162/2013 για τον Εθνικό Λογαριασμό Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γενεών). Το μπλοκ 2 υπολογίζεται ότι διαθέτει περίπου 200 δις. κυβικά μέτρα αερίου, ικανά να καλύψουν την ελληνική ζήτηση για 30-35 χρόνια (με χαμηλότερες τιμές από το εισαγόμενο LNG). Σύμφωνα με τους ειδικούς, στις εργασίες ανάπτυξης και παραγωγής μόνο ενός κοιτάσματος θα απασχολούνται ετησίως τουλάχιστον 300 εργαζόμενοι άμεσα και 1000 έμμεσα. Ενώ, από ένα και μόνο κοίτασμα ημερήσιας παραγωγής 30.000 βαρελιών ισοδύναμων πετρελαίου, η αντίστοιχη Περιφέρεια θα είχε 36 εκατ. ευρώ ετήσια έσοδα, χωρίς να συνυπολογίζεται η συνολική προστιθέμενη κοινωνική οικονομική ωφέλεια για τους πολίτες της Περιφέρειας, από την ευρύτερη αυξημένη οικονομική δραστηριότητα.
- Υπάρχουν αντιδράσεις από περιβαλλοντικές οργανώσεις σχετικά με την προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, την αλιεία και τον τουρισμό, ενώ οι κάτοικοι εκφράζουν ανησυχίες για πιθανή επίδραση στη σεισμικότητα της περιοχής. Πώς μπορούμε να καθησυχάσουμε τους πολίτες και να διασφαλίσουμε παράλληλα το περιβάλλον;
Οι έρευνες υδρογονανθράκων γίνονται σε μεγάλη απόσταση από την ακτή, στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της χώρας μας, συνεπώς δεν αναμένουμε αρνητικές επιπτώσεις στον τουρισμό. Σε σχέση με το περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα, ήδη με τις σεισμικές έρευνες του 2012-2013 και τις προκηρύξεις του 2014, είχαμε λάβει τα αυστηρότερα περιβαλλοντικά μέτρα. Άλλωστε, την ίδια εποχή εργαστήκαμε εντός της ΕΕ για την αυστηροποίηση της μετέπειτα Οδηγίας 2013/30/ΕΕ για την ασφάλεια των υπεράκτιων εργασιών πετρελαίου και φυσικού αερίου, καθώς και για την ταχεία ενσωμάτωσή της. Σε σχέση με τον σεισμικό κίνδυνο, φτάνει να σας πω ότι η γέφυρα Ρίου Αντιρρίου βασίζεται στην αντισεισμική τεχνολογία που χρησιμοποιείται στις εξέδρες άντλησης φυσικού αερίου στη Βόρεια θάλασσα και σε άλλες γεωλογικά δύσκολες περιοχές. Πάντως, τα ελληνικά κοιτάσματα βρίσκονται μακριά από κατοικημένες περιοχές, σε μεγάλα θαλάσσια βάθη (1000–3000 m), πολύ βαθιά κάτω από τον βυθό και είναι μη-συμπιεστοί γεωλογικοί σχηματισμοί.
- Μπορεί η χώρα μας να καλύψει πλήρως τις ενεργειακές της ανάγκες μόνο με πράσινη ενέργεια, δεδομένου ότι σήμερα εξαρτάται από εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου;
Όλες οι προβλέψεις, όπως του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, συνηγορούν ότι οι υδρογονάνθρακες θα συμμετέχουν στο ενεργειακό μείγμα του πλανήτη για τα επόμενα τουλάχιστον 50 χρόνια. Στην Ευρώπη, ορθώς εργαζόμαστε για να πετύχουμε τον στόχο της πλήρους απανθρακοποίησης έως το 2050, όμως το πιθανότερο είναι να διατηρηθεί ένα ποσοστό χρήσης υδρογονανθράκων συνοδευόμενο από τεχνολογίες γεωλογικής ή φυσικής αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα. Τα προσεχή χρόνια, ένα 100% πράσινο ενεργειακό μείγμα είναι είτε απίθανο να επιτευχθεί, γιατί υπάρχουν τομείς που δύσκολα μπορούν να αξιοποιηθούν Ανανεώσιμες Πηγές (αεροπορικές και θαλάσσιες μεταφορές, βαριά οχήματα), είτε είναι πάρα πολύ ακριβό για να το αντέξει η οικονομία μας (στον ηλεκτρισμό απαιτούνται περισσότερα δίκτυα και μεγαλύτερη αποθήκευση, που κοστίζουν σημαντικά, και στη βιομηχανία οι τεχνικές λύσεις είναι ακριβές και δεν έχουν ακόμα εφαρμοστεί σε βιομηχανική κλίμακα).
- Οι ενεργειακές εξελίξεις στη χώρα μας επηρεάζουν και τις γεωπολιτικές σχέσεις;
Η υλοποίηση του Κάθετου Διαδρόμου, η «γέννηση» του οποίου έγινε τον Οκτώβριο 2014, όταν οι Υπουργοί Ενέργειας Ελλάδας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας, υπογράψαμε στις Βρυξέλλες το πρώτο σχετικό Μνημόνιο Κατανόησης και Συνεργασίας, καθιστά τη σταθερότητα στο Αιγαίο σημαντική για την ενεργειακή ασφάλεια της ΝΑ Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Μολδαβίας και της Ουκρανίας, αφού όλες αυτές οι χώρες θα εισάγουν σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου μέσω Ελλάδας, ή μελλοντικά παραγόμενο στην Ελλάδα. Επίσης, θα είναι σημαντική και για τους εξαγωγείς LNG, όπως ΗΠΑ και Κατάρ. Με άλλα λόγια, αυξάνει το κόστος για οποιασδήποτε αναθεωρητική δύναμη επιθυμήσει να προκαλέσει μια κρίση στην περιοχή μας, καθώς η σταθερότητα θα είναι κρίσιμη για πολλές χώρες.
- Ο «Κάθετος Διάδρομος» εκτιμάται ότι συμβάλλει στην ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο. Πιστεύετε ότι μπορούν να προκύψουν νέα ζητήματα από την εξάρτηση της Ευρώπης από τις διεθνείς αγορές LNG;
Η εμπειρία μας διδάσκει ότι οφείλουμε να αποφύγουμε κάθε μορφής υπερβολική εξάρτηση από έναν προμηθευτή. Η χώρα μας στο αέριο επιδεικνύει διορατικότητα από την πρώτη στιγμή, καθώς όταν το 1987, η τότε κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ με Πρωθυπουργό τον Ανδρέα Παπανδρέου και Υπουργό Ενέργειας τον Αναστάση Πεπονή, αποφάσισε να εισάγει στο μείγμα μας το ρωσικό αέριο, ταυτόχρονα άρχισε την κατασκευή της Ρεβυθούσας για να φέρει LNG από την Αλγερία (και όχι μόνο), για λόγους διαφοροποίησης και ασφάλειας. Η Γερμανία αυτό το έκανε πράξη μόλις το 2023! Όμως, η αυξημένη εξάρτηση σε LNG σημαίνει ότι η οικονομία μας θα επηρεάζεται περισσότερο από αυξομειώσεις τιμών στις διεθνείς αγορές από ότι με το αέριο αγωγών. Υπάρχουν, προφανώς, λύσεις και γι αυτό. Ήδη από το 2014, είχα ζητήσει, με επιστολή μου προς την Επιτροπή αμέσως μετά την ελληνική Προεδρία, να δημιουργηθεί σε επίπεδο ΕΕ ένας μηχανισμός βραχυχρόνιων κοινών αγορών σημαντικών ποσοτήτων LNG, κάτι που τελικά υλοποιήθηκε, υπό την πίεση της κρίσης, σχεδόν δέκα χρόνια μετά (AggregateEU).
- Η ευρωπαϊκή άμυνα βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο, αλλά οι πολιτικές ομάδες στην ΕΕ δεν έχουν την ίδια προσέγγιση. Για τους Σοσιαλιστές και Δημοκράτες ποιες είναι οι κόκκινες γραμμές;
Εμείς πιστεύουμε βαθιά ότι η αμυντική θωράκιση της Ευρώπης συμβαδίζει με την κοινωνική θωράκισή της. Με άλλα λόγια, θεωρούμε ότι σε καμία περίπτωση δεν μπορεί η αμυντική θωράκιση να λειτουργήσει οικονομικά σε βάρος του Κοινωνικού Κράτους, της Καινοτομίας και της Περιφερειακής Ανάπτυξης των κρατών μελών. Αυτός είναι και ο λόγος που έχουμε προτείνει την ύπαρξη ειδικού Ταμείου για την Άμυνα, την Πράσινη Μετάβαση και τις Νέες Τεχνολογίες, προκειμένου να διασφαλιστούν, εκτός της ακεραιότητας των συνόρων, επιπλέον και η Αειφορική και Ψηφιακή Ανάπτυξη των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Με άλλα λόγια, για μας οι κόκκινες γραμμές είναι η μη χρήση (σε οποιαδήποτε περίπτωση) κονδυλίων της πολιτικής Συνοχής και της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) για αμυντικούς σκοπούς.
