Καθώς η Τεχνητή Νοημοσύνη ανθεί, τα Κέντρα Δεδομένων (Data Centers) εξαντλούν τα αποθέματα νερού στις περιοχές που κατασκευάζονται – Μια επικείμενη ανεπανόρθωτη οικολογική και ανθρωπιστική κρίση που κρύβεται σε κοινή θέα…
Οι διακομιστές και οι δρομολογητές στα κέντρα δεδομένων λειτουργούν εντατικά και παράγουν μεγάλη θερμότητα. Για την ψύξη τους, τα κέντρα δεδομένων χρησιμοποιούν μεγάλες ποσότητες νερού – σε ορισμένες περιπτώσεις πάνω από το 25% των τοπικών αποθεμάτων νερού. Το 2023, η Google ανέφερε ότι κατανάλωσε πάνω από 6 δισεκατομμύρια γαλόνια νερού (σχεδόν 23 δισεκατομμύρια λίτρα) για την ψύξη όλων των κέντρων δεδομένων της…
Πηγή: theconversation.com
Άρθρο των Peyton McCauley & Melissa Scanlan
Απόδοση: Απολλόδωρος – Συνεργάτης Ελλήνων Αφύπνιση
Σχολιασμός: Ελλήνων Αφύπνιση
…………………………………………….
Σχόλιο Ελλήνων Αφύπνιση: Είναι σημαντικό, να θυμίσουμε στους αναγνώστες, πριν διαβάσουν το παρακάτω άρθρο, ότι η Ελλάδα επενδύει στη δημιουργία μεγάλων Data Centers με υπηρεσίες cloud που σύμφωνα με τον σχεδιασμό θα εξυπηρετούν τη νοτιοανατολική Ευρώπη αλλά και άλλες περιοχές. Πριν λίγους μήνες μάλιστα, μέσα στον Αύγουστο του 2025, παραδόθηκε επίσημα το μεγαλύτερο data center της Ελλάδας από την ανάδοχο εταιρεία METLEN στην Digital Realty, που έχει την ιδιοκτησία και την ευθύνη διαχείρισης του data center ATH3 στην περιοχή Κορωπί της Αττικής.
Η ελληνική κυβέρνηση, είναι γνωστό πως έχει στοχεύσει στις επενδύσεις σε Data Centers, με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να έχει αναφέρει στα εγκαίνια θεμελίωσης του ATH3 το 2022: «Δεν έχω κρύψει τη φιλοδοξία μου: Σε πέντε χρόνια ο κλάδος της τεχνολογίας να συμμετέχει κατά 10% στο ΑΕΠ της πατρίδας μας».
Το ATH3 Data Center προστίθεται στα ήδη υπάρχοντα Athens-1 & Athens-2 και Heraklion-1 της Digital Realty στην Ελλάδα.
Τα Data Centers είναι ενεργοβόρες εγκαταστάσεις και για τον λόγο αυτό η επιλογή τοποθεσίας και των υπόλοιπων δομών που θα δημιουργηθούν μέχρι το 2030 στην Ελλάδα θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τη διαθεσιμότητα και το κόστος ενέργειας.
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα παίξουν κρίσιμο ρόλο, καθώς σύμφωνα με το επίσημο αφήγημα μειώνουν το αποτύπωμα άνθρακα και ευθυγραμμίζουν τη χώρα με τους στόχους της πράσινης μετάβασης. Άλλωστε στο γεγονός είχαμε αναφερθεί σε σχετικό άρθρο το οποίο αποκάλυπτε πως η Amazon πατά τ’ απάτητα βουνά της Ελλάδας, η οποία μεταξύ άλλων επένδυσε 1 δισ. δολάρια στα αιολικά πάρκα του Βερμίου και των Μεσοκορφής και Κούκουρα (στην Πελοπόννησο), ακριβώς για να δημιουργήσει ένα ενεργειακό περιβάλλον όπου υπάρχει άφθονη, πράσινη, αδιάλειπτη ενέργεια, για να καλυφθούν οι ενεργειακές (και όχι μόνο) απαιτήσεις της θηριώδους επένδυσης, όπως άλλωστε είχε αποκαλύψει πριν λίγους μήνες ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ Γιώργος Στάσσης.
Συνολικά, σύμφωνα με τον σχεδιασμό της κυβέρνησης Μητσοτάκη, θα αναπτυχθούν 18 Data Centers στην Ελλάδα έως το 2030, όπως άλλωστε είχε προαναγγείλει και ο Κωνσταντίνος Κυρανάκης, ως υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, πριν λίγους μήνες στο 14ο Athens Energy Summit. Τα data center θα αναπτυχθούν κυρίως στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη, ενώ ένα θα δημιουργηθεί στη Δυτική Μακεδονία, ένα στη Θεσσαλία και ένα στην Κρήτη, όπως είχε διευκρινίσει.
Ταυτόχρονα, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι ενώ επισήμως η χώρα αντιμετωπίζει πρόβλημα λειψυδρίας, η κυβέρνηση επιλέγει να επενδύσει σε κατασκευή κέντρων δεδομένων τα οποία καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες νερού, όπως θα δείτε παρακάτω. Παρά το γεγονός ότι το φετινό φθινόπωρο έφερε συχνές και παρατεταμένες βροχοπτώσεις στην Αττική, οι ανησυχίες των ειδικών για τη λειψυδρία όχι μόνο δεν υποχωρούν αλλά εντείνονται καθημερινά. Τα στοιχεία από τους ταμιευτήρες του Μόρνου και της Υλίκης καταδεικνύουν μια κρίση σε εξέλιξη, η οποία δεν ανακόπτεται ούτε από τις πρόσφατες βροχές που έπεσαν στο λεκανοπέδιο και τη Στερεά Ελλάδα, σύμφωνα με τους επιστήμονες…
…………………………………………….
Οι εταιρείες σπάνια ανακοινώνουν στο κοινό τις ακριβείς ποσότητες…
Καθώς η ζήτηση για τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης ενισχύει την κατασκευή και την προτεινόμενη κατασκευή κέντρων δεδομένων σε όλο τον κόσμο, αυτοί οι υπολογιστές απαιτούν όχι μόνο ηλεκτρική ενέργεια και γη, αλλά και σημαντική ποσότητα νερού. Τα κέντρα δεδομένων χρησιμοποιούν νερό άμεσα, με νερό ψύξης που αντλείται μέσω σωλήνων μέσα και γύρω από τον υπολογιστικό εξοπλισμό. Χρησιμοποιούν επίσης νερό έμμεσα, μέσω του νερού που απαιτείται για την παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας που τροφοδοτεί την εγκατάσταση. Η ποσότητα νερού που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας αυξάνεται δραματικά όταν η πηγή είναι ορυκτά καύσιμα σε σύγκριση με την ηλιακή ή την αιολική ενέργεια.
Μια έκθεση του 2024 από το Lawrence Berkeley National Laboratory εκτίμησε ότι το 2023, τα κέντρα δεδομένων των ΗΠΑ κατανάλωσαν 17 δισεκατομμύρια γαλόνια (64 δισεκατομμύρια λίτρα) νερού άμεσα μέσω της ψύξης και προβλέπει ότι μέχρι το 2028, τα στοιχεία αυτά θα μπορούσαν να διπλασιαστούν ή ακόμη και να τετραπλασιαστούν. Η ίδια έκθεση εκτιμά ότι το 2023, τα κέντρα δεδομένων των ΗΠΑ θα καταναλώσουν επιπλέον 211 δισεκατομμύρια γαλόνια (800 δισεκατομμύρια λίτρα) νερού έμμεσα μέσω της ηλεκτρικής ενέργειας που τα τροφοδοτεί. Αλλά αυτό είναι μόνο μια εκτίμηση σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κλάδο.
Είμαστε ερευνητές στον τομέα του δικαίου και της πολιτικής για τα ύδατα με έδρα τις όχθες της λίμνης Michigan. Οι εταιρείες τεχνολογίας έχουν στρέψει το βλέμμα τους στην περιοχή των Μεγάλων Λιμνών για να φιλοξενήσουν κέντρα δεδομένων, μεταξύ των οποίων ένα που προτείνεται για το Port Washington του Wisconsin, το οποίο θα μπορούσε να είναι ένα από τα μεγαλύτερα της χώρας. Η περιοχή των Μεγάλων Λιμνών προσφέρει σχετικά δροσερό κλίμα και άφθονο νερό, καθιστώντας την περιοχή ελκυστική για τα θερμά και «διψασμένα» κέντρα δεδομένων.
Οι Μεγάλες Λίμνες είναι ένας σημαντικός, διακρατικός πόρος από τον οποίο εξαρτώνται περισσότερα από 40 εκατομμύρια άτομα για το πόσιμο νερό τους και υποστηρίζει μια περιφερειακή οικονομία αξίας 6 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ. Τα κέντρα δεδομένων ανταγωνίζονται αυτές τις υπάρχουσες χρήσεις και ενδέχεται να εξαντλήσουν τους τοπικούς υδροφόρους ορίζοντες.
Η ανάλυσή μας των δημόσιων αρχείων, των κυβερνητικών εγγράφων και των εκθέσεων βιωσιμότητας που έχουν συντάξει κορυφαίες εταιρείες κέντρων δεδομένων έδειξε ότι οι εταιρείες τεχνολογίας δεν αποκαλύπτουν πάντα πόσο νερό καταναλώνουν τα κέντρα δεδομένων τους. Σε ένα άρθρο που θα δημοσιευτεί σύντομα στο Rutgers Computer and Technology Law Journal, παρουσιάζουμε τις μεθόδους και τα ευρήματά μας χρησιμοποιώντας αυτούς τους πόρους για να αποκαλύψουμε τις ανάγκες των κέντρων δεδομένων σε νερό.
Σε γενικές γραμμές, οι εκθέσεις βιωσιμότητας των εταιρειών προσέφεραν τη μεγαλύτερη πρόσβαση και λεπτομέρεια – συμπεριλαμβανομένου του γεγονότος ότι το 2024, ένα κέντρο δεδομένων στην Αϊόβα κατανάλωσε 1 δισεκατομμύριο (3,8 δισεκατομμύρια λίτρα) γαλόνια νερού – αρκετό για να τροφοδοτήσει όλες τις οικιακές εγκαταστάσεις της Iowa με νερό για πέντε ημέρες.
Πώς χρησιμοποιούν το νερό τα κέντρα δεδομένων;
Οι διακομιστές και οι δρομολογητές στα κέντρα δεδομένων λειτουργούν εντατικά και παράγουν μεγάλη θερμότητα. Για την ψύξη τους, τα κέντρα δεδομένων χρησιμοποιούν μεγάλες ποσότητες νερού – σε ορισμένες περιπτώσεις πάνω από το 25% των τοπικών αποθεμάτων νερού. Το 2023, η Google ανέφερε ότι κατανάλωσε πάνω από 6 δισεκατομμύρια γαλόνια νερού (σχεδόν 23 δισεκατομμύρια λίτρα) για την ψύξη όλων των κέντρων δεδομένων της.
Σε ορισμένα κέντρα δεδομένων, το νερό καταναλώνεται κατά τη διαδικασία ψύξης. Σε ένα σύστημα ψύξης με εξάτμιση, οι αντλίες ωθούν κρύο νερό μέσω σωλήνων στο κέντρο δεδομένων. Το κρύο νερό απορροφά τη θερμότητα που παράγεται από τους διακομιστές του κέντρου δεδομένων, μετατρέποντας την σε ατμό που εκκενώνεται από την εγκατάσταση. Αυτό το σύστημα απαιτεί συνεχή παροχή κρύου νερού.
Στα συστήματα ψύξης κλειστού κύκλου, η διαδικασία ψύξης είναι παρόμοια, αλλά αντί να εξατμίζεται ο ατμός στον αέρα, οι αερόψυκτοι ψύκτες ψύχουν το ζεστό νερό. Το ψυγμένο νερό στη συνέχεια ανακυκλώνεται για να ψύξει ξανά την εγκατάσταση. Αυτό δεν απαιτεί συνεχή προσθήκη μεγάλων ποσοτήτων νερού, αλλά καταναλώνει πολύ περισσότερη ενέργεια για τη λειτουργία των ψύκτων. Τα πραγματικά αριθμητικά στοιχεία που δείχνουν αυτές τις διαφορές, τα οποία πιθανώς διαφέρουν ανάλογα με την εγκατάσταση, δεν είναι διαθέσιμα στο κοινό.
Ένας βασικός τρόπος για την αξιολόγηση της χρήσης νερού είναι η ποσότητα νερού που θεωρείται «καταναλωμένη», δηλαδή που αντλείται από την τοπική παροχή νερού και καταναλώνεται – για παράδειγμα, εξατμίζεται ως ατμός – και δεν επιστρέφει στην πηγή της.
Για πληροφορίες, αρχικά ανατρέξαμε σε κυβερνητικά στοιχεία, όπως αυτά που τηρούνται από τα δημοτικά συστήματα ύδρευσης, αλλά η διαδικασία απόκτησης όλων των απαραίτητων στοιχείων μπορεί να είναι επίπονη και χρονοβόρα, με ορισμένους να αρνούνται την πρόσβαση στα στοιχεία λόγω ανησυχιών σχετικά με την εμπιστευτικότητα. Έτσι, στραφήκαμε σε άλλες πηγές για να ανακαλύψουμε τη χρήση νερού από τα κέντρα δεδομένων.
Οι εκθέσεις βιωσιμότητας παρέχουν πληροφορίες
Πολλές εταιρείες, ειδικά εκείνες που δίνουν προτεραιότητα στη βιωσιμότητα, δημοσιεύουν εκθέσεις σχετικά με τις πρακτικές τους στον τομέα του περιβάλλοντος και της βιωσιμότητας, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης νερού. Εστιάσαμε σε έξι κορυφαίες εταιρείες τεχνολογίας με κέντρα δεδομένων: Amazon, Google, Microsoft, Meta, Digital Realty και Equinix. Τα ευρήματά μας αποκάλυψαν σημαντική μεταβλητότητα τόσο στην ποσότητα νερού που χρησιμοποίησαν τα κέντρα δεδομένων των εταιρειών, όσο και στην ποσότητα συγκεκριμένων πληροφοριών που παρείχαν οι εκθέσεις των εταιρειών.
Οι εκθέσεις βιωσιμότητας προσφέρουν μια πολύτιμη εικόνα της χρήσης νερού στα κέντρα δεδομένων. Ωστόσο, επειδή οι εκθέσεις είναι εθελοντικές, οι διάφορες εταιρείες αναφέρουν διαφορετικά στατιστικά στοιχεία με τρόπους που καθιστούν δύσκολη τη σύγκριση ή τον συνδυασμό τους. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτές οι γνωστοποιήσεις δεν περιλαμβάνουν με συνέπεια την έμμεση κατανάλωση νερού από τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Lawrence Berkeley Lab, θα είναι 12 φορές μεγαλύτερη από την άμεση χρήση για ψύξη το 2023. Οι εκτιμήσεις μας που υπογραμμίζουν συγκεκριμένες εκθέσεις κατανάλωσης νερού σχετίζονται όλες με την ψύξη.
Η Amazon δημοσιεύει ετήσιες εκθέσεις βιωσιμότητας, αλλά τα έγγραφα αυτά δεν αποκαλύπτουν πόσο νερό χρησιμοποιεί η εταιρεία. Η Microsoft παρέχει στοιχεία σχετικά με τις ανάγκες της σε νερό για το σύνολο των δραστηριοτήτων της, αλλά δεν αναλύει τη χρήση νερού για τα κέντρα δεδομένων της. Η Meta παρέχει αυτή την ανάλυση, αλλά μόνο σε συνολικό επίπεδο για ολόκληρη την εταιρεία. Η Google παρέχει μεμονωμένα στοιχεία για κάθε κέντρο δεδομένων.
Σε γενικές γραμμές, οι πέντε εταιρείες που αναλύσαμε και που αποκαλύπτουν τη χρήση νερού παρουσιάζουν μια γενική τάση αύξησης της άμεσης χρήσης νερού κάθε χρόνο. Οι ερευνητές αποδίδουν αυτή την τάση στα κέντρα δεδομένων.
Μια πιο προσεκτική ματιά στη Google και τη Meta
Για να εξετάσουμε το θέμα πιο διεξοδικά, εστιάσαμε στη Google και τη Meta, καθώς παρέχουν μερικές από τις πιο λεπτομερείς εκθέσεις σχετικά με τη χρήση νερού στα κέντρα δεδομένων.
Τα κέντρα δεδομένων αποτελούν σημαντικό ποσοστό της κατανάλωσης νερού και των δύο εταιρειών. Το 2023, η Meta κατανάλωσε 813 εκατομμύρια γαλόνια νερού παγκοσμίως (3,1 δισεκατομμύρια λίτρα) – το 95% των οποίων, 776 εκατομμύρια γαλόνια (2,9 δισεκατομμύρια λίτρα), χρησιμοποιήθηκε από τα κέντρα δεδομένων.
Για την Google, η εικόνα είναι παρόμοια, αλλά με υψηλότερα νούμερα. Το 2023, οι δραστηριότητες της Google σε παγκόσμιο επίπεδο κατανάλωσαν 6,4 δισεκατομμύρια γαλόνια νερού (24,2 δισεκατομμύρια λίτρα), με το 95% (6,1 δισεκατομμύρια γαλόνια, 23,1 δισεκατομμύρια λίτρα) να χρησιμοποιείται από τα κέντρα δεδομένων.
Η Google αναφέρει ότι το 2024, το κέντρο δεδομένων της εταιρείας στο Council Bluffs της Iowa κατανάλωσε 1 δισεκατομμύριο γαλόνια νερού (3,8 δισεκατομμύρια λίτρα), το μεγαλύτερο ποσό από όλα τα κέντρα δεδομένων της.
Το κέντρο δεδομένων της Google που κατανάλωσε τη λιγότερη ποσότητα νερού εκείνη τη χρονιά βρισκόταν στο Pflugerville του Τέξας και κατανάλωσε 10.000 γαλόνια (38.000 λίτρα) – περίπου όσο θα κατανάλωνε ένα νοικοκυριό στο Τέξας σε δύο μήνες. Το κέντρο δεδομένων αυτό ψύχεται με αέρα και όχι με νερό και καταναλώνει σημαντικά λιγότερο νερό από τα 1,5 εκατομμύρια γαλόνια (5,7 εκατομμύρια λίτρα) που καταναλώνει ένα κέντρο δεδομένων της Google που ψύχεται με αέρα στο Storey County της Νεβάδα. Επειδή οι γνωστοποιήσεις της Google δεν συνδυάζουν τα στοιχεία για την κατανάλωση νερού με το μέγεθος των κέντρων, την τεχνολογία που χρησιμοποιείται ή την έμμεση κατανάλωση νερού από την ηλεκτρική ενέργεια, αυτές είναι απλώς μερικές απόψεις, χωρίς να δίνεται η συνολική εικόνα.
Δεδομένου του αυξανόμενου ενδιαφέροντος της κοινωνίας για την τεχνητή νοημοσύνη, η βιομηχανία των κέντρων δεδομένων θα συνεχίσει πιθανώς την ταχεία επέκτασή της. Ωστόσο, χωρίς έναν συνεπή και διαφανή τρόπο παρακολούθησης της κατανάλωσης νερού στο χρόνο, το κοινό και οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι θα λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με τις τοποθεσίες, τους κανονισμούς και τη βιωσιμότητα χωρίς να διαθέτουν πλήρεις πληροφορίες για τον τρόπο με τον οποίο τα τεράστια κτίρια αυτών των εταιρειών, που καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες νερού, θα επηρεάσουν τις κοινότητές τους και το περιβάλλον.