Σοβαρούς τριγμούς στις σχέσεις Ευρώπης–ΗΠΑ προκαλεί μια άκρως απόρρητη τηλεδιάσκεψη Ευρωπαίων ηγετών με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, το περιεχόμενο της οποίας φέρνει αποκλειστικά στο φως το DER SPIEGEL. Το γερμανικό περιοδικό δημοσιεύει την αγγλόφωνη απομαγνητοφώνηση της συνομιλίας, αποκαλύπτοντας το βαθύ χάσμα δυσπιστίας των Ευρωπαίων απέναντι στην αμερικανική διαπραγματευτική προσπάθεια για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.
Μερτς και Μακρόν: «Οι ΗΠΑ ίσως προδώσουν την Ουκρανία»
Σύμφωνα με το έγγραφο που διαθέτει το SPIEGEL, ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν μίλησαν με πρωτοφανή ευθύτητα προς τον Ζελένσκι:
– Ο Μακρόν προειδοποίησε ότι «υπάρχει πιθανότητα οι ΗΠΑ να προδώσουν την Ουκρανία στο θέμα των εδαφών, χωρίς καμία σαφήνεια για τις εγγυήσεις ασφαλείας».
– Ο Μερτς τον κάλεσε να είναι «εξαιρετικά προσεκτικός τις επόμενες ημέρες», κατηγορώντας τους αμερικανούς απεσταλμένους Στιβ Γουίτκοφ και Τζάρεντ Κούσνερ ότι «παίζουν παιχνίδια και μαζί σας και μαζί μας».
Οι δηλώσεις αυτές αποτυπώνουν ότι οι Ευρωπαίοι φοβούνται πως ο αμερικανικός «ειρηνευτικός χάρτης» μπορεί να πιέσει το Κίεβο σε παραχωρήσεις που αγγίζουν την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας.
Ανησυχίες και από ηγέτες που έχουν πρόσβαση στον Τραμπ
Η δυσπιστία δεν περιορίζεται σε Παρίσι και Βερολίνο.
Ο Φινλανδός πρόεδρος Αλεξάντερ Στουμπ –θεωρούμενος από τους λίγους Ευρωπαίους με απευθείας δίαυλο προς τον Ντόναλντ Τραμπ– προειδοποίησε:
«Δεν μπορούμε να αφήσουμε την Ουκρανία και τον Βολοντίμιρ μόνους με αυτούς τους τύπους».
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε συμφώνησε: «Πρέπει να προστατεύσουμε τον Βολοντίμιρ».
Η τοποθέτηση αυτή δείχνει ότι η ευρωπαϊκή ηγεσία θεωρεί τους δύο αμερικανούς διαπραγματευτές όχι απλώς ανεπαρκείς, αλλά ενδεχομένως ευάλωτους στη ρωσική επιρροή.
Διαφορετικό ύφος δημοσίως – πίεση στο παρασκήνιο
Ενδεικτικό της διπλής στρατηγικής είναι ότι τόσο ο Μακρόν όσο και ο Μερτς μίλησαν δημοσίως με «ήπιους τόνους», αποφεύγοντας την ευθεία κριτική κατά της Ουάσιγκτον.
Ο Μακρόν επαίνεσε μάλιστα την αμερικανική «μεσολάβηση» για την πίεση προς τη Ρωσία.
Όμως, η μυστική συνομιλία που αποκαλύπτει το SPIEGEL παρουσιάζει ένα εντελώς διαφορετικό σκηνικό: φόβο ότι η Ουάσιγκτον μπορεί να επιδιώξει μια συμφωνία ερήμην των Ευρωπαίων – και εις βάρος της Ουκρανίας.
Η σύγκρουση γύρω από τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία
Πυρήνας της ευρωπαϊκής ανησυχίας είναι και το θέμα των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων αξίας εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ.
Οι Ευρωπαίοι ξεκαθαρίζουν προς τις ΗΠΑ ότι:
– Μόνο η ΕΕ μπορεί να αποφασίσει τι θα γίνει με τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια, επειδή βρίσκονται σε ευρωπαϊκό έδαφος και σε ευρωπαϊκά νομικά πλαίσια.
– Σε καμία περίπτωση δεν θα επιτρέψουν σε ΗΠΑ ή Ρωσία να επηρεάσουν αυτό το πεδίο.
Ο Μερτς το τόνισε και δημόσια: «Καμία απόφαση για την Ουκρανία χωρίς τους Ουκρανούς και χωρίς τους Ευρωπαίους».
Οι επαφές ΗΠΑ–Ρωσίας και το διπλό παιχνίδι του Κρεμλίνου
Οι αμερικανοί διαπραγματευτές Γουίτκοφ και Κούσνερ βρέθηκαν την Τρίτη στη Μόσχα, όπου συναντήθηκαν με τον Πούτιν επί πέντε ώρες.
Σύμφωνα με το Κρεμλίνο:
– «Σε κάποια σημεία υπήρξε συμφωνία».
– «Σε άλλα υπήρξε πλήρης απόρριψη».
Η συνάντηση αυτή θορύβησε περαιτέρω τους Ευρωπαίους, που βλέπουν την Ουάσιγκτον να συνομιλεί με τη Μόσχα χωρίς ευρωπαϊκή παρουσία.
Οι Ευρωπαίοι προσπαθούν να μπουν στο “δωμάτιο” των διαπραγματεύσεων
Στην τηλεδιάσκεψη, ο Στουμπ πρότεινε ακόμη και συμμετοχή Ευρωπαίων ηγετών σε απευθείας συνάντηση με τους αμερικανούς διαπραγματευτές.
Η Τζόρτζια Μελόνι εμφανίστηκε επιφυλακτική, αλλά η γενική τάση ήταν σαφής: οι Ευρωπαίοι φοβούνται ότι «μένουν απ’ έξω» ενώ κρίνεται το μέλλον της Ουκρανίας.
Το μέτωπο της Φλόριντα – νέος γύρος συνομιλιών χωρίς Ευρωπαίους
Ενώ οι Ευρωπαίοι προσπαθούν να συντονιστούν, οι ΗΠΑ και η Ουκρανία συνεχίζουν κανονικά τον δικό τους διάλογο.
Την Πέμπτη στο Μαϊάμι προγραμματίζεται νέα συνάντηση:
– μεταξύ των αμερικανών απεσταλμένων,
– του Ουκρανού επικεφαλής διαπραγματευτή Ρουστέμ Ουμέροφ,
– χωρίς Ευρωπαίους.
Το συμπέρασμα του SPIEGEL
Η Ευρώπη φοβάται ότι οι ΗΠΑ, υπό την επιρροή της ομάδας Τραμπ, διαπραγματεύονται με την Ουκρανία και τη Ρωσία πάνω σε μια βάση που:
-
περιλαμβάνει πιέσεις στην Ουκρανία για εδαφικές παραχωρήσεις,
-
παρακάμπτει την ΕΕ και το ΝΑΤΟ,
-
ενισχύει τη ρωσική θέση στις διαπραγματεύσεις,
-
υπονομεύει την ευρωπαϊκή ενότητα.
Το δημοσίευμα αποτυπώνει όσο ποτέ την ευρωπαϊκή αγωνία: μήπως ο Διατλαντικός Δεσμός, στη σημαντικότερη κρίση της γενιάς, βρεθεί σε σημείο ρήξης – με άμεσο κόστος για την Ουκρανία.