Μετά από μια ακόμη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, ο πρόεδρος της Τουρκίας, Recep Tayyip Erdogan, επανέλαβε τη θέση του ότι «δεν θα επιτρέψει να ξαναχαραχθούν οι χάρτες στη Συρία», αναφερόμενος σε διάφορα σχέδια που επιδιώκουν να διαμελίσουν τη χώρα, βασισμένα σε εθνοτικά ή θρησκευτικά κριτήρια.
Αρχικά, υπήρχαν εκτιμήσεις ότι ο Τούρκος πρόεδρος θα χαρακτήριζε τους Αλαουίτες της Συρίας ως «αυτονομιστές», λόγω της σφαγής που υπέστησαν. Το ανεξάρτητο αλαουιτικό κράτος υπήρξε από το 1923 μέχρι το 1936, υπό τη γαλλική επιρροή, και αργότερα ενσωματώθηκε στη Συρία. Από το 1970 έως το 2024, η χώρα κυβερνήθηκε από την αλαουιτική οικογένεια Assad ως κοσμικό κράτος.
Ωστόσο, ο Erdogan, αντί να τους αποδώσει τον χαρακτηρισμό των αυτονομιστών, τους ταύτισε αποκλειστικά με τους υποστηρικτές του πρώην προέδρου Bashar al-Assad, κατηγορώντας τους ότι «προετοίμαζαν αντιπραξικόπημα» και ότι στρέφονταν «ενάντια στην ενότητα και τη σταθερότητα της Συρίας».
Αναφορικά με τους Δρούζους, οι οποίοι κατοικούν κυρίως στις ορεινές περιοχές που αγγίζουν τα σύνορα Λιβάνου, Συρίας, Ισραήλ και Ιορδανίας, το ζήτημα είναι εξαιρετικά κρίσιμο. Η συριακή κοινότητα Δρούζων, η μεγαλύτερη στον κόσμο, αριθμεί περίπου 700.000 – 850.000 άτομα.
Οι Γάλλοι, κατά την αντικατάσταση των Οθωμανών το 1918-1919, χρησιμοποίησαν τους Δρούζους για στρατηγικούς σκοπούς, δημιουργώντας το Κράτος των Δρούζων (1921-1936), το οποίο αργότερα ενσωματώθηκε στη Συρία. Η ιδέα της αναβίωσης ενός Δρούζικου κράτους επανήλθε το 1967, μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών, από τον Ισραηλινό πολιτικό Yigal Alon. Το σχέδιο προέβλεπε τη δημιουργία ενός ουδέτερου κράτους μεταξύ Ισραήλ και των εχθρικών αραβικών χωρών, με την υποστήριξη μη Άραβων και μη Μουσουλμάνων. Σύμφωνα με πληροφορίες, το Ισραήλ ήταν ενήμερο για επικείμενες σφαγές των Αλαουιτών στη Συρία.
Δεν είναι τυχαίο ότι την προηγούμενη ημέρα, ο Benjamin Netanyahu και ο υπουργός Άμυνας Israel Katz ανέθεσαν στον στρατό να προετοιμαστεί για την προστασία των Δρούζων γύρω από τη Δαμασκό. Ο Netanyahu δήλωσε ότι «οι Δρούζοι πρέπει να πάρουν την εξουσία» σε τρεις επαρχίες της Συρίας: As-Suwayda, Quneitra και Daraa. Εάν αυτή η εξέλιξη υλοποιηθεί, θα μπορούσε να αλλάξει δραματικά την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή, καθώς το στρατηγικό τρίγωνο περιλαμβάνει τα Υψώματα του Γκολάν, τα προάστια της Δαμασκού και τα σύνορα με την Ιορδανία.
Αξιοσημείωτη είναι και η νέα συμφωνία μεταξύ των Κούρδων του SDF (Syrian Democratic Forces), που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ, και της Δαμασκού. Η συμφωνία προβλέπει την ενσωμάτωση όλων των πολιτικών και στρατιωτικών θεσμών της βορειοανατολικής Συρίας στην κυβέρνηση της Δαμασκού, τον έλεγχο των συνοριακών διαβάσεων, του αεροδρομίου, καθώς και των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου από τη Δαμασκό, με παράλληλη εγγύηση συνταγματικών δικαιωμάτων για τους Κούρδους. Η υλοποίηση της συμφωνίας αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους, και η Τουρκία φαίνεται να ευνοεί αυτή την εξέλιξη, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές στο κουρδικό ζήτημα εντός Τουρκίας. Όλα αυτά ενδέχεται να σχετίζονται με μυστικές διαπραγματεύσεις του Erdogan με τον ιστορικό ηγέτη του PKK, Abdullah Öcalan.
Οι τελευταίες εξελίξεις στη Συρία και στη Μέση Ανατολή δείχνουν μια περιοχή σε συνεχιζόμενη αναταραχή, με τη συμμετοχή διαφόρων εθνοτικών και θρησκευτικών ομάδων και την αυξανόμενη απειλή της αναβίωσης του ISIS, το οποίο φαίνεται να ενδυναμώνεται.
Οι Αλαουίτες και οι Δρούζοι στη Συρία
Η κατάσταση των Αλαουιτών στη Συρία παραμένει κρίσιμη. Ο Τούρκος πρόεδρος, Recep Tayyip Erdogan, προειδοποίησε ότι η Τουρκία δεν θα επιτρέψει νέες αναδιαρθρώσεις των χαρτών της Συρίας, ιδιαίτερα όταν αυτά τα σχέδια βασίζονται σε εθνοτικά ή θρησκευτικά κριτήρια, ενώ το καθεστώς του Bashar al-Assad φαίνεται να ενισχύει τη θέση του μέσω των υποστηρικτών του. Σύμφωνα με τον Erdogan, οι Αλαουίτες στη Συρία, που ιστορικά συνδέονται με την οικογένεια Assad, δεν πρέπει να χαρακτηριστούν ως «αυτονομιστές», αλλά ως υποστηρικτές του καθεστώτος, με τον ίδιο να τους κατηγορεί ότι προετοιμάζουν αντιπραξικόπημα, ενισχύοντας την ένταση.
Ταυτόχρονα, οι Δρούζοι, μια άλλη σημαντική μειονότητα στη Συρία, επανέρχονται στο προσκήνιο καθώς υπάρχει η απειλή αναβίωσης του «Δρούζικου Κράτους», σχέδιο που είχε πρωτοεμφανιστεί μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967. Αυτό το σχέδιο προέβλεπε τη δημιουργία ενός ουδέτερου κράτους μεταξύ Ισραήλ και εχθρικών αραβικών χωρών, προσπαθώντας να δημιουργήσει μια περιφερειακή συμμαχία με μη Άραβες και μη Μουσουλμάνους. Η συριακή κοινότητα των Δρούζων είναι η μεγαλύτερη παγκοσμίως, με 700.000 – 850.000 μέλη. Η εμβέλεια του Ισραήλ στην περιοχή είναι σαφής καθώς ο πρωθυπουργός Benjamin Netanyahu έχει δηλώσει ότι οι Δρούζοι πρέπει να αποκτήσουν έλεγχο σε τρεις στρατηγικές επαρχίες της Συρίας (As-Suwayda, Quneitra και Daraa), γεγονός που μπορεί να αλλάξει δραματικά την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή.
Η εμφάνιση της αναβίωσης του ISIS αποτελεί μια σοβαρή ανησυχία για την περιοχή. Η πιθανή ενσωμάτωση 2.500 αξιωματικών του στρατού του Assad και μαχητών της Τέταρτης Μεραρχίας στο ISIS έχει προκαλέσει ανησυχία στους Ισραηλινούς στρατιωτικούς αναλυτές, οι οποίοι θεωρούν ότι αυτή η κατάσταση είναι το πιο πιθανό σενάριο για την περιοχή. Ως αντίδραση, το Ισραήλ σχεδιάζει στρατιωτική επιχείρηση για να προστατεύσει τους Δρούζους και να αποκτήσει στρατηγικό έλεγχο στο νότιο τμήμα της Συρίας. Αν αυτό το σενάριο εξελιχθεί, είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει μια νέα πολεμική σύγκρουση ανάμεσα στο Ισραήλ και το ISIS, κάτι που θα έχει συνέπειες σε όλη τη Μέση Ανατολή, ενδυναμώνοντας το κλίμα της αναταραχής.
Η πολιτική κατάσταση στη Μέση Ανατολή είναι επίσης συνδεδεμένη με μια νέα στρατηγική προσέγγιση από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, που εξετάζουν την επανεγκατάσταση Παλαιστινίων από τη Γάζα σε χώρες της Ανατολικής Αφρικής, στο πλαίσιο ενός σχεδίου που προτάθηκε από τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ, Donald Trump. Ο σκοπός αυτής της προσέγγισης είναι να απομακρυνθούν οι Παλαιστίνιοι από τον εμπόλεμο θύλακα της Γάζας και να δημιουργηθεί μια «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής».
Στις συζητήσεις αυτές περιλαμβάνονται χώρες που πλήττονται από εμφύλιες συγκρούσεις, όπως η Σομαλία και το Σουδάν, ενώ οι ΗΠΑ έχουν επικεντρωθεί στην αυτόνομη περιοχή της Σομαλιλάνδης για πιθανή υποδοχή. Σύμφωνα με πηγές, η Ουάσινγκτον συζητά και για αναγνώριση της Σομαλιλάνδης ως ανεξάρτητο κράτος, σε αντάλλαγμα για τη δημιουργία αμερικανικής στρατιωτικής βάσης κοντά στο λιμάνι της Μπερμπέρα στην Ερυθρά Θάλασσα.
Ωστόσο, οι αντιδράσεις από τα αραβικά κράτη, όπως το Σουδάν και η Σομαλία, είναι ισχυρές και καταδίκασαν κάθε ενδεχόμενο μετεγκατάστασης των Παλαιστινίων, τονίζοντας ότι η Γάζα ανήκει στους Παλαιστίνιους και η θέση τους είναι ξεκάθαρη. Η αντιπαράθεση αυτή δημιουργεί μεγάλη ένταση στη διεθνή σκηνή, με χώρες της Μέσης Ανατολής να θεωρούν το σχέδιο αυτό ως απειλή για την εθνική τους ασφάλεια.
Η κατάσταση είναι ακόμη πιο περίπλοκη καθώς, μετά τις πρώτες δηλώσεις του Trump για εκδίωξη των Παλαιστινίων από τη Γάζα, ο ίδιος φαίνεται να έχει υπαναχωρήσει από τη θέση του, δηλώνοντας ότι «κανένας δεν πρόκειται να εκδιώξει τους Παλαιστίνιους». Αυτή η αλλαγή στη στάση του, ωστόσο, δεν αναιρεί το γεγονός ότι το σχέδιο αυτό έχει προκαλέσει διεθνή κατακραυγή, ιδιαίτερα από αραβικά κράτη όπως η Αίγυπτος και η Ιορδανία, οι οποίες αντιτίθενται σθεναρά στην ιδέα της εκκένωσης της Γάζας.
Η ισραηλινή κυβέρνηση, από την άλλη πλευρά, θεωρεί το σχέδιο Trump «επαναστατικό» και δεσμεύεται να το υλοποιήσει, παρά τις διεθνείς αντιδράσεις. Ωστόσο, το Ισραήλ δεν έχει καταφέρει ακόμη να βρει καμία χώρα που να είναι πρόθυμη να υποδεχτεί τους Παλαιστίνιους από τη Γάζα, γεγονός που καθιστά το σχέδιο αβέβαιο.
Η κατάσταση στη Γάζα είναι τραγική, με σχεδόν 50.000 νεκρούς από τις ισραηλινές στρατιωτικές επιθέσεις και την καταστροφή σχεδόν ολόκληρης της περιοχής. Η πρόσφατη εκεχειρία, που είχε διαρκέσει έξι χρόνια, κατέρρευσε και οι διεθνείς μεσολαβητές προσπαθούν να επιτύχουν μια νέα κατάπαυση του πυρός και την απελευθέρωση 60 Ισραηλινών ομήρων. Η ανθρωπιστική κατάσταση παραμένει εξαιρετικά δύσκολη, και η περιοχή βρίσκεται συνεχώς στο επίκεντρο των παγκόσμιων γεωπολιτικών εξελίξεων.
Τα γεγονότα στη Μέση Ανατολή συνεχίζουν να εξελίσσονται και τα σενάρια είναι αβέβαια, με τις ισχυρές διεθνείς αντιφάσεις και την ανθρώπινη καταστροφή να καθορίζουν το μέλλον αυτής της ταραγμένης περιοχής.