Ο Robert Kennedy Jr., ο υπουργός Υγείας των Ηνωμένων Πολιτειών, έχει ξεκινήσει μια πρωτοβουλία που σκοπό έχει την αλλαγή της σύστασης των τροφίμων που καταναλώνουν οι Αμερικανοί πολίτες, με την αφαίρεση των τεχνητών βαφών τροφίμων από την αγορά.
Πρόκειται για βαφές που χρησιμοποιούνται σε εκατοντάδες κοινά προϊόντα, όπως δημητριακά, αθλητικά ποτά, γλυκίσματα και άλλα τρόφιμα, και οι οποίες βασίζονται σε πετροχημικές ουσίες. Η πρόταση του Kennedy στοχεύει στην σταδιακή κατάργηση οκτώ τέτοιων βαφών, με το χρονοδιάγραμμα να περιλαμβάνει ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας μέχρι το τέλος του 2026.
Η απόφαση αυτή ήρθε ως απάντηση στις ανησυχίες των ειδικών για την υγεία, που προειδοποιούν για την πιθανή σύνδεση αυτών των τεχνητών χρωστικών με νευροσυμπεριφορικά προβλήματα, όπως η υπερκινητικότητα και άλλες διαταραχές συμπεριφοράς στα παιδιά. Οι υποστηρικτές αυτής της αλλαγής επικαλούνται πλήθος μελετών που δείχνουν ότι οι τεχνητές βαφές, όπως το Κόκκινο Νο. 40, το Κίτρινο Νο. 5 και το Μπλε Νο. 1, ενδέχεται να έχουν αρνητική επίδραση στην υγεία, ιδίως στην ανάπτυξη των παιδιών.
Αυτή η πρόταση ακολουθεί προηγούμενες ενέργειες για τη ρύθμιση των χημικών προσθέτων στα τρόφιμα. Για παράδειγμα, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) είχε απαγορεύσει την Κόκκινη Βαφή Νο. 3 το 2020, ύστερα από επιστημονικές μελέτες που τη συνέδεσαν με καρκίνο σε πειραματόζωα. Επίσης, το 2023 η Καλιφόρνια πέρασε νόμο που απαγόρευσε την εν λόγω βαφή, ακολουθώντας τις κατευθυντήριες γραμμές του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, το οποίο ήδη απαιτεί από τις εταιρείες να προειδοποιούν τους καταναλωτές για τη χρήση τέτοιων προσθέτων.
Oι αντιδράσεις των εταιρειών
Η πρόταση του Kennedy έχει σαφώς μεγάλες επιπτώσεις στις μεγάλες εταιρείες τροφίμων που χρησιμοποιούν αυτές τις τεχνητές βαφές στις παρασκευές τους. Ορισμένες από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον τομέα, όπως η General Mills, η Kraft Heinz Company και η PepsiCo, έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους στην αλλαγή αυτή, υποστηρίζοντας ότι δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι οι βαφές αυτές συνδέονται με αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία.
Οι εταιρείες επισημαίνουν ότι οι επιστημονικές μελέτες που συνδέουν τις βαφές με τη διαταραχή της συμπεριφοράς και άλλες ασθένειες δεν είναι επαρκώς τεκμηριωμένες ή αξιόπιστες, και ότι οι κανονισμοί της FDA συνεχίζουν να επιτρέπουν την χρήση τους.
Ωστόσο, οι υποστηρικτές της πρωτοβουλίας υποστηρίζουν ότι δεν αξίζει να διακινδυνεύσουμε την υγεία των παιδιών μας για να διατηρηθούν ζωντανά και ελκυστικά τα χρώματα στα τρόφιμα. Ο Martin Makary, γιατρός και μέλος της FDA, τόνισε ότι η πρόληψη είναι πάντα καλύτερη από την επιβολή των κινδύνων όταν υπάρχουν αμφιβολίες για την ασφάλεια των προσθέτων. Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι η αφαίρεση των χρωμάτων είναι μια διαδικασία που μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο χωρίς να καταστεί απαραίτητο να θυσιαστούν τα χαρακτηριστικά των προϊόντων.
Αξιοσημείωτο είναι ότι πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ο Καναδάς ήδη απαιτούν τη χρήση φυσικών βαφών στα τρόφιμα, σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου οι τεχνητές βαφές είναι ακόμα κοινώς αποδεκτές. Στην Ευρώπη, οι εταιρείες τροφίμων που χρησιμοποιούν τεχνητές βαφές πρέπει να περιλαμβάνουν προειδοποιητικές ετικέτες στα προϊόντα τους, κάτι που δεν ισχύει για την αγορά των ΗΠΑ. Επιπλέον, οι αλλαγές στην Ευρώπη και τον Καναδά είναι ήδη αρκετά προχωρημένες, με τις εταιρείες να στραφούν σε φυσικά χρώματα όπως οι βατόμουροι και τα καρότα για να χρωματίσουν τα προϊόντα τους.
Πίεση από πολίτες και ακτιβιστές
Η πρωτοβουλία του Kennedy έχει υποστηρικτές στον ακτιβισμό για υγιεινή διατροφή, όπως η Vani Hari, γνωστή και ως “Food Babe”, η οποία ηγείται μιας εκστρατείας για την αφαίρεση των τεχνητών χρωστικών από τα τρόφιμα. Η Hari είχε προηγουμένως πιέσει μεγάλες εταιρείες, όπως η Kraft, να αντικαταστήσουν τις τεχνητές χρωστικές με φυσικά συστατικά, επισημαίνοντας τη σύνδεση αυτών των ουσιών με την υπερκινητικότητα και άλλες ψυχιατρικές διαταραχές στα παιδιά. Η εκστρατεία της Hari είχε ως αποτέλεσμα την αλλαγή στη συνταγή του Kraft Mac & Cheese το 2015, όπου η εταιρεία αντικατέστησε τα τεχνητά χρώματα με φυσικές χρωστικές όπως η πάπρικα και ο κουρκουμάς.
Η Hari έχει συσπειρώσει χιλιάδες πολίτες πίσω από την εκστρατεία της, και η πίεση αυτή αυξήθηκε μετά την απογοήτευση από την αθέτηση υποσχέσεων από τις εταιρείες. Η Kellogg, για παράδειγμα, είχε υποσχεθεί το 2015 να αφαιρέσει τις τεχνητές βαφές από τα προϊόντα της, αλλά αυτή η υπόσχεση δεν εκπληρώθηκε ποτέ, γεγονός που προκάλεσε εκ νέου καταγγελίες και έρευνες, όπως αυτή από τον γενικό εισαγγελέα του Τέξας, ο οποίος άνοιξε έρευνα κατά της Kellogg.
Η πολιτική του Robert F. Kennedy Jr. για την κατάργηση των τεχνητών βαφών τροφίμων έχει προκαλέσει έντονη αντιπαράθεση στις ΗΠΑ. Παρά τις αντιδράσεις από μεγάλες εταιρείες και κάποιες ανησυχίες για τις συνέπειες αυτής της αλλαγής στην αγορά τροφίμων, η πρωτοβουλία φαίνεται να έχει την υποστήριξη ενός σημαντικού τμήματος της κοινής γνώμης και των ακτιβιστών για υγιεινή διατροφή.
Εν μέσω αυτής της πολιτικής πίεσης, η FDA και άλλοι φορείς θα χρειαστεί να αναλύσουν περαιτέρω τις επιπτώσεις και τα επιστημονικά δεδομένα προτού εφαρμοστούν οι νέοι κανονισμοί. Ωστόσο, το σίγουρο είναι ότι η αφαίρεση των τεχνητών βαφών μπορεί να σηματοδοτήσει μια αλλαγή στην προσέγγιση των ΗΠΑ σχετικά με την ασφάλεια των τροφίμων και την προστασία της δημόσιας υγείας.