Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, έχει εκφράσει ανοιχτά την επιθυμία του να αποκτήσει τη Γροιλανδία, και αυτή η θέση επανήλθε έντονα κατά τη διάρκεια της εκρηκτικής συνομιλίας του με την πρωθυπουργό της Δανίας, Mette Frederiksen. Αν και η αρχική εντύπωση μπορεί να είναι ότι ο Trump επιθυμεί το νησί για οικονομικούς λόγους, Αμερικανοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι η πραγματική του πρόθεση είναι στρατηγική και συνδέεται άμεσα με ζητήματα εθνικής ασφάλειας.
Στρατιωτικοί αξιωματούχοι των ΗΠΑ εξήγησαν στον Trump γιατί η Γροιλανδία κατέχει για τη χώρα του τη σημασία που έχει η Ουκρανία για τη Ρωσία. Στην πραγματικότητα, η Γροιλανδία είναι γεωστρατηγικά σημαντική λόγω της θέσης της στην Αρκτική και της εγγύτητάς της με τη Ρωσία, η οποία ενισχύει την αίσθηση επείγουσας ανάγκης για την ασφαλή προστασία των ΗΠΑ από πιθανές ρωσικές απειλές.
Η «Φωνή της Αμερικής» δημοσίευσε ένα άρθρο που εξηγεί τον λόγο που ο Trump αναγνωρίζει ως κρίσιμη τη Γροιλανδία για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ. Σύμφωνα με το άρθρο, η Γροιλανδία βρίσκεται στον «σύντομο δρόμο» για τους ρωσικούς πυραύλους που κατευθύνονται προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, γεγονός που καθιστά την περιοχή στρατηγικά ζωτικής σημασίας. Η Ρωσία, τα τελευταία χρόνια, έχει ενισχύσει τη στρατιωτική της παρουσία στην Αρκτική, δημιουργώντας έναν νέο γεωστρατηγικό κίνδυνο για τις ΗΠΑ.
Οι Αμερικανοί στρατιωτικοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι οι ρωσικοί πύραυλοι που αναπτύσσονται στη βόρεια περιοχή της Ρωσίας έχουν τη δυνατότητα να διασχίσουν τον Βόρειο Πόλο, περνώντας από τη Γροιλανδία, προτού φτάσουν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Ρωσία έχει επενδύσει σημαντικά στην αναβάθμιση των στρατιωτικών υποδομών της στην Αρκτική, με τη βάση Nagurskoye, στο αρχιπέλαγος Franz Josef Land, να φιλοξενεί στρατηγικά βομβαρδιστικά και πυραύλους που μπορούν να μεταφέρουν πυρηνικά όπλα.
Η στρατηγική αυτή της Ρωσίας έχει προκαλέσει σοβαρές ανησυχίες στο Πεντάγωνο, με τον αναλυτή Mark Jacobsen να τονίζει ότι δεν υπάρχει αμφιβολία για τη γεωστρατηγική σημασία της προστασίας της εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ απέναντι στις ρωσικές απειλές. Η ανακάλυψη της αυξημένης στρατιωτικής δραστηριότητας της Ρωσίας στην Αρκτική και η δυνατότητα εκτόξευσης πυρηνικών πυραύλων από αυτή την περιοχή είναι γεγονότα που έχουν «πάγωσει το αίμα» στις στρατηγικές επιτελείες των ΗΠΑ.
Η Αρκτική καθίσταται ολοένα και πιο σημαντική για τις στρατηγικές επιλογές μεγάλων δυνάμεων, με την παρουσία ρωσικών πυρηνικών υποβρυχίων να εντείνεται στην περιοχή, ενώ παρατηρείται και αύξηση του στόλου πυρηνικών παγοθραυστικών. Η Ρωσία ενισχύει τη στρατιωτική της δραστηριότητα στην Αρκτική, γεγονός που δημιουργεί ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια των δυτικών χωρών, και ιδιαίτερα των Ηνωμένων Πολιτειών. Παράλληλα, η Κίνα αναζητά την πρόσβαση σε πολύτιμα ορυκτά που βρίσκονται κάτω από τους πάγους της Αρκτικής, γεγονός που εντείνει τις διεθνείς εντάσεις.
Ο Yon Rahbek-Klemmensen, αναλυτής του Βασιλικού Κολλεγίου Άμυνας της Δανίας, δήλωσε στη «Φωνή της Αμερικής» ότι υπάρχει σίγουρα μια σοβαρή απειλή, ειδικά από τις στρατιωτικές δυνατότητες της Ρωσίας στην περιοχή, εντείνοντας την ανησυχία για τη στρατηγική σημασία της Αρκτικής. Η Γροιλανδία, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, καθίσταται το επίκεντρο αυτών των στρατηγικών ανταγωνισμών.

Η Γροιλανδία ως «Ουκρανία της Αρκτικής» για τις ΗΠΑ και τη Ρωσία
Το ενδιαφέρον του Αμερικανού προέδρου Donald Trump για την απόκτηση της Γροιλανδίας δεν περιορίζεται σε οικονομικούς λόγους, αλλά συνδέεται άμεσα με στρατηγικά συμφέροντα, καθώς η περιοχή αποτελεί κρίσιμο σημείο για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τη «Φωνή της Αμερικής», τα επιχειρήματα του Trump θυμίζουν τις δηλώσεις του Ρώσου προέδρου Vladimir Putin, ο οποίος δικαιολόγησε την ειδική στρατιωτική επιχείρηση στην Ουκρανία επικαλούμενος την απειλή που αντιπροσώπευε η στρατιωτική παρουσία του ΝΑΤΟ στην περιοχή και την εγγύτητα των πυραύλων του ΝΑΤΟ στη Ρωσία. Όπως η Ουκρανία για τη Ρωσία, έτσι και η Γροιλανδία για τις ΗΠΑ είναι στρατηγικής σημασίας περιοχή για την ασφάλεια της χώρας τους, καθώς ενδεχόμενη ρωσική στρατιωτική παρουσία εκεί θα ενίσχυε τις απειλές κατά των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η ρωσική στρατηγική στην Αρκτική περιλαμβάνει την ενίσχυση της στρατιωτικής της παρουσίας, με τον στόχο να ελέγξει τις θαλάσσιες διαδρομές και να επεκτείνει την επιρροή της στην περιοχή. Η Ρωσία έχει επενδύσει σε σημαντικές υποδομές, όπως το στρατηγικό αεροδρόμιο Nagurskoye, το οποίο φιλοξενεί βομβαρδιστικά και πυραύλους με δυνατότητες πυρηνικής ανατροπής. Η εντεινόμενη στρατιωτική παρουσία της Ρωσίας στην Αρκτική και οι επιδιώξεις της Κίνας για πρόσβαση σε φυσικούς πόρους καθιστούν την περιοχή μία από τις πιο ασταθείς και σημαντικές παγκοσμίως.
Η ένταση με τη Δανία και οι πολιτικές διαφωνίες
Το θέμα της Γροιλανδίας έγινε πρόσφατα αντικείμενο έντονης πολιτικής αντιπαράθεσης μεταξύ του Trump και της Δανίας, όταν η πρωθυπουργός Mette Frederiksen αντέτεινε ότι η Γροιλανδία δεν είναι προς πώληση. Η απάντηση του Trump στην άρνηση της Δανής πρωθυπουργού ήταν έντονα αρνητική, με τον Αμερικανό πρόεδρο να επιδεικνύει επιθετική στάση και να απειλεί τη Δανία, γεγονός που προκάλεσε διπλωματική ένταση. Αυτή η σύγκρουση αποκαλύπτει τη σημασία που αποδίδει η κυβέρνηση των ΗΠΑ στην Αρκτική και την επιθυμία της να διασφαλίσει στρατηγικά σημεία όπως η Γροιλανδία, η οποία θεωρείται από τις ΗΠΑ ως κρίσιμος κρίκος στην παγκόσμια ισχύ και την εθνική ασφάλεια.
Η εκρηκτική συνομιλία Trump – Frederiksen και οι συνέπειές της
Την περασμένη εβδομάδα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump είχε μια συνομιλία με την πρωθυπουργό της Δανίας, Mette Frederiksen, η οποία διήρκεσε 45 λεπτά. Παρά το γεγονός ότι ο Λευκός Οίκος δεν εξέδωσε επίσημο σχόλιο για την επικοινωνία, η ίδια η Frederiksen ανέφερε ότι του τόνισε ότι η Γροιλανδία, το αυτόνομο τμήμα του βασιλείου της Δανίας, «δεν είναι προς πώληση», παρόλο που παραδέχτηκε το «μεγάλο ενδιαφέρον» των ΗΠΑ για το νησί.
Πέντε ανώτεροι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, νυν και πρώην, οι οποίοι ενημερώθηκαν για την πορεία της συνομιλίας, αποκάλυψαν στους Financial Times ότι η συζήτηση εξελίχθηκε πολύ άσχημα. Σύμφωνα με τις πηγές, ο Trump υιοθέτησε επιθετική και συγκρουσιακή στάση μετά την άρνηση της Δανής πρωθυπουργού να παραχωρήσει τη Γροιλανδία, παρά την πρότασή της για ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα των στρατιωτικών βάσεων και της εκμετάλλευσης φυσικών πόρων στην περιοχή. Όπως ανέφεραν οι αξιωματούχοι, η ατμόσφαιρα ήταν ιδιαίτερα τεταμένη, με μία από τις πηγές να χαρακτηρίζει τη συζήτηση ως «φρικτή» και μια άλλη να σημειώνει ότι «ήταν ψυχρολουσία».
Οι αποκαλύψεις σχετικά με την επικοινωνία αυτή ενδέχεται να εντείνουν τις ανησυχίες στην Ευρώπη, ότι η επιστροφή του Trump στην εξουσία θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω ένταση στους διατλαντικούς δεσμούς. Η επιμονή του Trump για την απόκτηση της Γροιλανδίας, μαζί με τα σχέδιά του να ασκήσει πιέσεις στους συμμάχους των ΗΠΑ για να παραχωρήσουν στρατηγικά εδάφη, προκαλεί προβληματισμό στην Ευρώπη. Οι τελευταίες εξελίξεις υποδεικνύουν ότι, εάν επανεκλεγεί, ο Trump ενδέχεται να επαναφέρει επιθετικές στρατηγικές που περιλαμβάνουν όχι μόνο την Γροιλανδία, αλλά και άλλες περιοχές στρατηγικής σημασίας, όπως η Διώρυγα του Παναμά και ενδεχομένως ο Καναδάς.
Η κατάσταση αυτή, με τη σαφή επιθυμία του Trump να ελέγξει στρατηγικά σημεία στον παγκόσμιο χάρτη, θέτει σε κίνδυνο τις ισχυρές διπλωματικές σχέσεις των ΗΠΑ με τις ευρωπαϊκές χώρες και αναδεικνύει την αβεβαιότητα για το μέλλον της διεθνούς πολιτικής σκηνής.
Οι τελευταίες εξελίξεις γύρω από τη διαμάχη για τη Γροιλανδία και την επιμονή του Αμερικανού προέδρου Donald Trump να αποκτήσει τον έλεγχο του νησιού, έχουν φέρει τη Δανία σε κατάσταση πολιτικής κρίσης. Πολλοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι είχαν αρχικά θεωρήσει ότι τα σχόλια του Trump περί εθνικής ασφάλειας και της στρατηγικής σημασίας της Γροιλανδίας δεν ήταν παρά μια διαπραγματευτική τακτική, προκειμένου να αποκτήσει μεγαλύτερη επιρροή εντός του ΝΑΤΟ, εκμεταλλευόμενος την ανησυχία για την παρουσία της Ρωσίας και της Κίνας στην Αρκτική. Ωστόσο, η εκρηκτική επικοινωνία με την πρωθυπουργό της Δανίας, Mette Frederiksen, διέψευσε αυτές τις ελπίδες, εντείνοντας τη διπλωματική ένταση και οδηγώντας σε μια σοβαρή κρίση στην εξωτερική πολιτική της χώρας.
«Η πρόθεση ήταν πολύ σαφής. Την θέλουν (σ.σ. Γροιλανδία). Οι Δανοί βρίσκονται τώρα σε κατάσταση κρίσης», ανέφερε αξιωματούχος που ενημερώθηκε για τη συζήτηση, καταδεικνύοντας την ένταση που προκλήθηκε. Παρά το γεγονός ότι το γραφείο της Δανής πρωθυπουργού αρνήθηκε να επιβεβαιώσει τις πληροφορίες, οι αποκαλύψεις για τη σφοδρότητα της συνομιλίας και τις απειλές του Trump είναι αδιάψευστες.
Οι Δανοί διπλωμάτες και αξιωματούχοι εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους, χαρακτηρίζοντας τη συζήτηση ως «πολύ σκληρή» και σημειώνοντας ότι ο Trump απείλησε τη Δανία με συγκεκριμένα μέτρα, όπως στοχευμένους δασμούς, σε περίπτωση που η χώρα δεν συνεργαστεί. «Οι Δανοί είναι τελείως σοκαρισμένοι από αυτό», τόνισε άλλος διπλωμάτης στους Financial Times, επισημαίνοντας τη σοβαρότητα της κατάστασης και την απογοήτευση που προκλήθηκε από τη στάση του Αμερικανού προέδρου.
Αυτή η νέα διάσταση της κρίσης ενδέχεται να έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες για τις σχέσεις ΗΠΑ-Δανίας και για την ισχυρή συμμαχία του ΝΑΤΟ, καθώς ο Trump συνεχίζει να προωθεί την αμφισβήτηση των διεθνών συμφωνιών και την επιδίωξη στρατηγικών συμφερόντων, αγνοώντας τις παραδοσιακές διπλωματικές ευαισθησίες των συμμάχων του.
Ο Trump απειλεί με δασμούς και στρατιωτική βία για τη Γροιλανδία – Συναγερμός στην Κοπεγχάγη
Στις αρχές Ιανουαρίου, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump έκανε δηλώσεις που προκάλεσαν ανησυχία στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στη Δανία, απειλώντας με την επιβολή δασμών και αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο χρήσης στρατιωτικής βίας, εάν η χώρα αντιταχθεί στα σχέδιά του για τον έλεγχο της Γροιλανδίας. «Οι άνθρωποι πραγματικά δεν γνωρίζουν καν αν η Δανία έχει κάποιο νόμιμο δικαίωμα σε αυτό, αλλά, αν το έχουν, θα πρέπει να το εγκαταλείψουν γιατί το χρειαζόμαστε για την εθνική μας ασφάλεια», δήλωσε ο Trump σε συνέντευξη Τύπου λίγες μέρες πριν αναλάβει τα καθήκοντά του. Ο Αμερικανός πρόεδρος πρόσθεσε ότι το ζήτημα είναι σημαντικό για «την προστασία του ελεύθερου κόσμου», ενώ προειδοποίησε για την αυξανόμενη παρουσία κινεζικών και ρωσικών πλοίων στην περιοχή, διαβεβαιώνοντας ότι δεν θα επιτρέψει να συμβεί κάτι τέτοιο.
Η κατάσταση αυτή προκάλεσε συναγερμό στην Κοπεγχάγη και στην πολιτική σκηνή της Δανίας, με την πρωθυπουργό της χώρας, Mette Frederiksen, να τονίζει ότι η Δανία δεν θα παραχωρήσει τη Γροιλανδία, αλλά ταυτόχρονα αναγνώρισε το μεγάλο διεθνές ενδιαφέρον για το νησί, τόσο στον τομέα των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων όσο και στις στρατηγικές πτυχές της εξωτερικής πολιτικής. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον γύρω από τη Γροιλανδία», ανέφερε η Frederiksen, προσθέτοντας πως, με βάση τη συζήτηση που είχε, δεν υπήρχε λόγος να πιστεύει ότι αυτό θα έπρεπε να αλλάξει.
Αξιοσημείωτο είναι ότι ο πρωθυπουργός της Γροιλανδίας, Múte Egede, έχει επανειλημμένα τονίσει την επιθυμία των κατοίκων του νησιού για ανεξαρτησία, απορρίπτοντας την αμερικανική ή τη δανική υπηκοότητα. Παρόλα αυτά, έχει εκφράσει ανοιχτά την αποδοχή του επιχειρηματικού ενδιαφέροντος των ΗΠΑ, κυρίως στον τομέα της εξόρυξης και του τουρισμού, γεγονός που δείχνει την ισχυρή οικονομική διάσταση του ζητήματος.