Ο Κινέζος σκηνοθέτης Τσεν Πίνλιν καταδικάστηκε σε τρεισήμισι χρόνια φυλάκιση για το ντοκιμαντέρ του που αναφέρεται στις μαζικές διαμαρτυρίες κατά των lockdown για τον Covid στα τέλη του 2022. Η απόφαση αυτή έρχεται καθώς το Πεκίνο προσπαθεί να αμβλύνει τις σφοδρές αντιδράσεις για την κυβερνητική διαχείριση της πανδημίας.
Ο Τσεν καταδικάστηκε από δικαστήριο στη Σαγκάη τη Δευτέρα μετά από μια τρίωρη δίκη κεκλεισμένων των θυρών, σύμφωνα με πηγή που επικοινώνησε με το CNNi. Ο 33χρονος σκηνοθέτης, που είναι γνωστός και ως «Πλάτωνας», βρέθηκε ένοχος για πρόκληση ταραχών, μια κατηγορία που συχνά χρησιμοποιείται από την κινεζική κυβέρνηση για να φιμώσει τους αντιφρονούντες και να φυλακίσει ακτιβιστές, δικηγόρους και δημοσιογράφους.
Η σύλληψή του έγινε τον Νοέμβριο του 2023, μετά τη δημοσίευση ενός ντοκιμαντέρ για την πρώτη επέτειο των διαδηλώσεων της «Λευκής Βίβλου», οι οποίες συγκλόνισαν την Κίνα και αποτέλεσαν τη μεγαλύτερη πρόκληση για τον πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ εδώ και δεκαετίες. Οι διαμαρτυρίες είχαν ξεκινήσει μετά από μια φονική πυρκαγιά σε διαμέρισμα στην πόλη Ουρούμτσι τον Νοέμβριο του 2022, με τους πολίτες να πιστεύουν ότι οι περιορισμοί κατά του Covid εμπόδισαν τις προσπάθειες διάσωσης.
Η τραγωδία προκάλεσε την οργή του κόσμου, ο οποίος είχε ήδη υποστεί σχεδόν τρία χρόνια σφοδρών lockdowns, μαζικών τεστ και οικονομικών δυσκολιών. Οι διαδηλώσεις, που εκτυλίχθηκαν σε όλη τη χώρα, υπήρξαν σε κλίμακα που είχε να παρατηρηθεί από τις εξεγέρσεις της Τιενανμέν το 1989. Στις πανεπιστημιακές πόλεις και στους δρόμους μεγάλων πόλεων, πλήθη συγκεντρώθηκαν ζητώντας τον τερματισμό της πολιτικής του «μηδενικού Covid» και της λογοκρισίας που είχε επιβληθεί.
Οι διαδηλωτές κρατούσαν λευκά φύλλα χαρτιού ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τη λογοκρισία στα μέσα ενημέρωσης. Οι διαδηλώσεις τελικά καταστάλθηκαν βίαια, ενώ η κινεζική κυβέρνηση άρχισε να ακυρώνει τους περιορισμούς του Covid, χωρίς όμως να αναγνωρίσει δημοσίως τις διαμαρτυρίες.
Το ντοκιμαντέρ του Τσεν, με τίτλο «Urumqi Middle Road», δημοσιεύτηκε στο YouTube και το X (πρώην Twitter), τα οποία είναι μπλοκαρισμένα στην Κίνα. Οι λογαριασμοί του σκηνοθέτη στις δύο πλατφόρμες αφαιρέθηκαν. Το ντοκιμαντέρ αναφέρεται στην οργή των διαδηλωτών και στο δρόμο όπου συγκεντρώθηκαν στη Σαγκάη για να εκφράσουν την αντίθεσή τους στην πυρκαγιά στην Ουρούμτσι.
Ο Τσεν είχε δηλώσει ότι δημιούργησε το ντοκιμαντέρ για να αντισταθεί στην προσπάθεια της κυβέρνησης να δυσφημίσει τις διαμαρτυρίες και να κατηγορήσει «ξένες δυνάμεις» για την αναταραχή, μια συνηθισμένη τακτική της κινεζικής κυβέρνησης για να δικαιολογήσει τις εξεγέρσεις. Ο σκηνοθέτης είπε ότι ήθελε να εξετάσει γιατί η κινεζική κυβέρνηση αποδίδει πάντα τις εσωτερικές συγκρούσεις σε εξωτερικούς παράγοντες και πρόσθεσε: «Η απάντηση είναι προφανής: όσο περισσότερα παραπλανά η κυβέρνηση, τόσο περισσότερο πρέπει να μιλάμε, να υπενθυμίζουμε στους άλλους και να θυμόμαστε.»
Το δικαστικό σύστημα της Κίνας είναι γνωστό για την υψηλή του καταδικαστική αναλογία, με ποσοστό καταδίκης πάνω από 99%. Οι δίκες συχνά διεξάγονται κεκλεισμένων των θυρών και χωρίς διαφάνεια. Στη διεθνή κατάταξη της RSF για την ελευθερία του Τύπου, η Κίνα κατέχει την 172η θέση από τις 180.