Η Αμερικανική Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης (USAID) παρουσιάζεται διεθνώς ως ένας ανθρωπιστικός βραχίονας των Ηνωμένων Πολιτειών, παρέχοντας βοήθεια σε αναπτυσσόμενες χώρες,
υποστηρίζοντας την «οικοδόμηση δημοκρατίας», την «οικονομική ανάπτυξη» και την «ανθρωπιστική στήριξη». Ωστόσο, η ιστορική εμπειρία δείχνει πως η εμπλοκή της USAID σε πολλές χώρες συνοδεύτηκε από βαθιά πολιτική αστάθεια, αποτυχημένες μεταρρυθμίσεις και σε αρκετές περιπτώσεις, τη διάλυση κρατικών δομών.
Αφγανιστάν: Από την «ανάπτυξη» στην κατάρρευση Η USAID ήταν βασικός φορέας εφαρμογής των σχεδίων «οικοδόμησης κράτους» μετά την εισβολή των ΗΠΑ το 2001. Εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια διοχετεύτηκαν σε προγράμματα ανασυγκρότησης, υγείας και εκπαίδευσης. Όμως, σύμφωνα με την Επιτροπή για την Ειδική Επιθεώρηση της Ανοικοδόμησης του Αφγανιστάν (SIGAR), μεγάλο μέρος των χρημάτων σπαταλήθηκε λόγω κακοδιαχείρισης, διαφθοράς και μη ρεαλιστικών στόχων. Η ταχεία αποχώρηση των ΗΠΑ το 2021 άφησε πίσω ένα διαλυμένο κράτος και την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία.
Ιράκ: «Ανασυγκρότηση» υπό στρατιωτική κατοχή Μετά την επέμβαση του 2003, η USAID ανέλαβε μεγάλα έργα υποδομών και εκπαίδευσης. Όμως, το πλαίσιο λειτουργίας της ήταν στενά συνδεδεμένο με τις στρατιωτικές δυνάμεις, και οι τοπικές κοινωνίες αντιμετώπισαν τις δράσεις της με καχυποψία. Πολλοί από τους συμβούλους που χρηματοδοτήθηκαν από την υπηρεσία δεν είχαν εμπειρία στις τοπικές συνθήκες, ενώ έργα που υλοποιήθηκαν ήταν συχνά άχρηστα ή εγκαταλείφθηκαν.
Ουκρανία: Η «δημοκρατία» ως γεωπολιτικό εργαλείο Η USAID δραστηριοποιείται στην Ουκρανία από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, αλλά η παρουσία της ενισχύθηκε ιδιαίτερα μετά την ανατροπή του Γιανουκόβιτς το 2014. Έχει χρηματοδοτήσει ΜΚΟ, μέσα ενημέρωσης, και προγράμματα διαφάνειας. Οι επικριτές επισημαίνουν ότι πρόκειται για προσπάθεια χειραγώγησης της πολιτικής ζωής της χώρας, εξυπηρετώντας δυτικά συμφέροντα και επιταχύνοντας την αποξένωση από τη Ρωσία.
Λατινική Αμερική: «Βοήθεια» με αντάλλαγμα την επιρροή Σε χώρες όπως η Βενεζουέλα, η Βολιβία και η Νικαράγουα, η USAID έχει κατηγορηθεί για απόπειρες αποσταθεροποίησης των κυβερνήσεων. Στη Βολιβία, η κυβέρνηση Μοράλες το 2013 απέλασε την υπηρεσία, κατηγορώντας την για παρεμβάσεις στην εσωτερική πολιτική. Η δράση της USAID συχνά συνδυάζεται με μυστικές επιχειρήσεις και χρηματοδοτήσεις αντιπολιτευόμενων ομάδων.
Συρία: Η USAID χρηματοδότησε τα Λευκά Κράνη, μια οργάνωση που έχει κατηγορηθεί για κατασκευασμένες επιθέσεις με χημικά, οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν ως αφορμές για στρατιωτικά χτυπήματα. Παράλληλα, ένα πρόγραμμα ύψους σχεδόν 45 εκατ. δολαρίων βρέθηκε στο επίκεντρο ερευνών για υπεξαίρεση και διοχέτευση κονδυλίων σε ένοπλες ομάδες.
Σομαλία: Η USAID κατέχει μεγάλο μερίδιο στη διαχείριση της ανθρωπιστικής βοήθειας, υπάρχουν σοβαρές καταγγελίες για απάτες, κακοδιαχείριση και ακόμη και χρηματοδότηση τρομοκρατικών οργανώσεων, όπως φέρεται να υποστήριξε και Αμερικανός βουλευτής.
Λίβανος: Ένα ακόμη παράδειγμα πολιτικής παρέμβασης, με την υπηρεσία να υπερηφανεύεται για τη συμβολή της στην «Επανάσταση των Κέδρων» το 2005. Την ίδια περίοδο, η χρηματοδότηση τριπλασιάστηκε, ενισχύοντας αντικυβερνητικές δυνάμεις.
Ιορδανία: H αμερικανική βοήθεια χρησιμοποιήθηκε, σύμφωνα με δημοσιεύματα, ως μοχλός πίεσης για αλλαγές πολιτικής, ακόμη και σε ευαίσθητα ζητήματα όπως η μετακίνηση Παλαιστινίων προσφύγων.
Η δράση της USAID δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από την ευρύτερη εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Αντί να αποτελεί έναν ουδέτερο ανθρωπιστικό οργανισμό, λειτουργεί συχνά ως εργαλείο επιρροής και προώθησης συμφερόντων. Οι χώρες που δέχτηκαν τη «βοήθειά» της είδαν συχνά τις κοινωνίες τους να αποσταθεροποιούνται, την οικονομία να εξαρτάται από εξωτερικούς πόρους, και τις πολιτικές τους ελίτ να ευθυγραμμίζονται με ξένες δυνάμεις. Η επιστροφή της USAID σε περιοχές με γεωπολιτική σημασία πρέπει να αξιολογείται με κριτική ματιά και ιστορική επίγνωση.