Του Νίκου Μελέτη
Να εκμεταλλευθεί την ανοχή που εξασφαλίζει από τις ΗΠΑ η σχέση του με τον Τραμπ και από την ΕΕ ο εκβιασμός με το χαρτί του μεταναστευτικού, επιχειρεί ο Ερντογάν προκειμένου να προωθήσει όλες τις ακραίες και μαξιμαλιστικές διεκδικήσεις της Τουρκίας τόσο στην Μέση Ανατολή όσο και στην Μεσόγειο και το Αιγαίο.
Έχοντας αντιληφθεί ότι τόσο ο Λευκός Οίκος όσο και οι Βρυξέλλες δεν πρόκειται να αντιδράσουν δυναμικά, ο Τούρκος πρόεδρος επιχειρεί να επιβάλει τετελεσμένα επί του εδάφους σε όλα τα ανοικτά μέτωπα της Τουρκίας επιδιώκοντας αν όχι άμεση εδαφική επέκταση της Τουρκίας, όπως οραματίζεται για τα 100 χρόνια της Τουρκικής Δημοκρατίας, τουλάχιστον στην εξασφάλιση μια ισχυρής διαπραγματευτικής θέσης, που θα φέρει την Τουρκία σε καλύτερη θέση ώστε να διεκδικήσει την διόρθωση των… «αδικιών» που της επέβαλε η Συνθήκη της Λοζάνης. Κινήσεις με τις οποίες επίσης η Τουρκία θα μπορέσει να ξεπεράσει την «Φαλκονερα» του Δικαίου της Θάλασσας το οποίο σε μεγάλο βαθμό δικαιώνει τις ελληνικές και κυπριακές θέσεις.
Μετά την Λευκωσία και η Αθήνα πλέον βρίσκεται σε μια ιδιαίτερα δύσκολη θέση καθώς μετά το 1974 και μετά το 1996 η Τουρκία απειλεί με μια γενικευμένη αμφισβήτηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, σε μια πραγματική «εισβολή» αυτή την φορά στην Ελλάδα.
Ήδη από το 2012 όταν παραχώρησε άδειες στην ΤΡΑΟ για έρευνες νότια του Καστελόριζου και ανατολικά της Ρόδου σε περιοχές της ελληνικής υφαλοκρηπίδας για πρώτη φορά εμπράκτως η Τουρκία αμφισβητεί το δικαίωμα των ελληνικών νησιών σε υφαλοκρηπίδα.
 |
| O χάρτης του 2012 που η Τουρκία είχε εξαφανίσει την επήρεια του Καστελλόριζου |
Στην Ρηματική Διακοίνωση του 2013 (2013/1413681/22273) αναφέρει μεταξύ άλλων ότι τα Οικόπεδα που έχει παραχωρήσει η τουρκική κυβέρνηση στην ΤΡΑΟ «…κείνται πέραν των χωρικών υδάτων του Καστελόριζου και των άλλων ελληνικών νησιών στην περιοχή…», υποστηρίζοντας δηλαδή ότι οι θαλάσσιες ζώνες που δικαιούται το Καστελλόριζο και τα νησιά περιορίζονται στα 6 ν.μ..
Με την ανακοίνωση του χθες το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών για μια ακόμη φορά επιχειρεί να καταδείξει ότι η Ελληνική θέση που στηρίζεται στο Δίκαιο της Θάλασσας είναι… παράλογη, επικαλούμενο το παράδειγμα του Καστελόριζου. Ότι δηλαδή η Τουρκία είναι η χώρα με την μεγαλύτερη «ηπειρωτική» ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο και «το Καστελόριζο, ένα μικρό νησί ακριβώς απέναντι από την τουρκική ηπειρωτική χώρα υποτίθεται ότι θα δημιουργήσει μια περιοχή θαλάσσιας δικαιοδοσίας 4000 φορές μεγαλύτερη από τη δική του επιφάνεια».
Η Τουρκία επιλέγει το παράδειγμα του Καστελόριζου πιστεύοντας ότι έτσι μπορεί να πείσει για το δίκαιο των θέσεων της αν και ο αντίλογος εκτός των άλλων είναι ότι το ελληνικό ακριτικό νησί αποτελεί το τελευταίο σημείο μιας συνεχούς νησιωτικής γραμμής που ξεκινά από την Σαμοθράκη και έχει την ίδια επήρεια όπως και η ηπειρωτική ακτή, αλλά δεν λέει κουβέντα για τον τουρκικό παραλογισμό που εξομοιώνει την Κρήτη, την Κύπρο και προφανώς την Βρετανία ή την Αυστραλία που είναι νησιά ,με βραχονησίδες που έχουν δικαίωμα μόνο σε χωρικά ύδατα (έως 12 ν.μ.)!
Είναι προφανές από την χθεσινή ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ ότι η Τουρκία γνωρίζει μέχρι που μπορεί να φθάσει και για τον λόγο αυτό σε όλες τις δημόσιες τοποθετήσεις από τις δηλώσεις Ερντογάν μέχρι την επιστολή Σινιρίογλου, απευθύνεται πρόσκληση στις χώρες της περιοχής για εξεύρεση συνολικής λύσης. Αλλά και εκεί η Τουρκία θέλει να επιβάλει τους όρους της καθώς αποκλείει την Κυπριακή Δημοκρατία λέγοντας ότι συνομιλεί μόνο με χώρες που αναγνωρίζει.
Το ερώτημα φυσικά είναι εάν και υπό ποιες προϋποθέσεις μπορεί η Αθήνα να επιχειρήσει μια προσέγγιση με την Τουρκία ή έστω διαπραγμάτευση στο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών, ενώ έχουν διατυπωθεί και δημοσίως αυτές οι ακραίες θέσεις και η προσπάθεια επιβολής τετελεσμένων.
Κλειδί παραμένει η μη ολοκλήρωση των διαδικασιών ώστε το Μνημόνιο Ερντογάν-Σαράζ να μην γίνει συμφωνία έγκυρη κατά το διεθνές δίκαιο ώστε να κατατεθεί στον ΟΗΕ. Και ακόμη πιο σημαντικό θα ήταν η συναίνεση της Αιγύπτου στην ολοκλήρωση των διαδικασιών για την οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, όπου πλέον οι κωλυσιεργίες από πλευράς του Καΐρου είναι προβληματικές.
Όσο δεν επιτυγχάνεται η έμπρακτη «ακύρωση» της τουρκολιβυκής συμφωνίας, με την οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας -Αιγύπτου η τουρκική θέση θα είναι παρούσα και ισχυρή για τις μελλοντικές οριοθετήσεις στην ευρύτερη περιοχή και θα συνυπολογίζεται σε κάθε διμερή η πολυμερή προσπάθεια οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών.
Οι τελευταίες εξελίξεις οδηγούν πια σε νέα φάση τις ελληνοτουρκικές όπου οι επιλογές μεταξύ πολιτικών κατευνασμού η επιθετικών κινήσεων και πρωτοβουλιών είναι εξαιρετικά δύσκολες. Και πάντως είναι προφανές ότι η νέα αυτή φάση των ελληνοτουρκικών δεν αντιμετωπίζεται με βάση τα στερεότυπα και δεδομένα των τελευταίων πενήντα ετών.