Η πτώση του καθεστώτος του Bashar al-Assad στη Συρία άνοιξε ένα νέο μέτωπο γεωπολιτικού ανταγωνισμού στη Μέση Ανατολή. Σήμερα, αντί το Ιράν και η Ρωσία να κατέχουν τον πιο επιδραστικό ρόλο στη χώρα, το Ισραήλ και η Τουρκία βλέπουν μια ευκαιρία να προωθήσουν τα αντικρουόμενα εθνικά και περιφερειακά συμφέροντά τους όσον αφορά την ασφάλεια στην περιοχή. Υπό την ηγεσία του πρωθυπουργού Benjamin Netanyahu και του προέδρου Recep Tayyip Erdogan, οι σχέσεις των δύο χωρών έχουν επιδεινωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια, δημιουργώντας συνθήκες για μια πιθανή θερμή σύγκρουση στη Συρία.
Μια νέα αντιπαλότητα
Η Τουρκία, σύμφωνα με εκτιμήσεις, υποστήριξε την εξέγερση της σουνιτικής αντάρτικης ομάδας Hayat Tahrir al-Sham (HTS) με στόχο την απομάκρυνση του Assad, πλήττοντας έτσι τους παραδοσιακούς συμμάχους της Συρίας, το Ιράν και τη Ρωσία. Η Τεχεράνη έχει δηλώσει ότι χωρίς την υποστήριξη της Τουρκίας, η ομάδα HTS δεν θα είχε καταφέρει να καταλάβει την εξουσία τόσο γρήγορα. Τώρα, με την αποχώρηση του Assad, ο Erdogan θεωρείται ότι φιλοδοξεί να αναδειχθεί σε de facto ηγέτη του σουνιτικού μουσουλμανικού κόσμου και να καταστήσει την Τουρκία μία από τις κυρίαρχες δυνάμεις στην περιοχή. Ο Erdogan έχει επισημάνει ότι αν η Οθωμανική Αυτοκρατορία είχε χωριστεί διαφορετικά μετά την ήττα της στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, πολλές συριακές πόλεις, όπως το Χαλέπι και η Δαμασκός, πιθανόν θα ανήκαν στη σύγχρονη Τουρκία. Η Τουρκία επαναλειτούργησε την πρεσβεία της στη Δαμασκό μετά την πτώση του Assad και προσέφερε υποστήριξη στο HTS για τη δημιουργία νέας ισλαμιστικής τάξης στη Συρία.
Η Τουρκία αντιτίθεται σε οποιεσδήποτε παραχωρήσεις από το HTS προς την υποστηριζόμενη από τις ΗΠΑ κουρδική μειονότητα στη βορειοανατολική Συρία, την οποία θεωρεί ότι υποστηρίζει τους Κούρδους αυτονομιστές στην Τουρκία. Στο μεταξύ, το Ισραήλ εκμεταλλεύεται το κενό εξουσίας στη Συρία για να προωθήσει τις εδαφικές του φιλοδοξίες και να ενισχύσει την ασφάλειά του. Έχει πραγματοποιήσει χερσαία εισβολή στα στρατηγικά Υψώματα του Golan και έχει διεξάγει εκτεταμένους βομβαρδισμούς σε στρατιωτικές θέσεις σε όλη τη Συρία.
Ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ υποστήριξε ότι η καταστροφή αυτών των στρατιωτικών εγκαταστάσεων, που περιλάμβαναν αποθήκες πυρομαχικών, μαχητικά αεροσκάφη, πυραύλους και χημικά όπλα, ήταν απαραίτητη για να διασφαλιστεί ότι αυτά δεν θα πέσουν στα «χέρια των εξτρεμιστών» που θα μπορούσαν να απειλήσουν το Ισραήλ. Η Τουρκία βλέπει τις ενέργειες του Ισραήλ στη Συρία και στα κατεχόμενα Υψίπεδα του Golan ως παραβίαση και υφαρπαγή εδάφους, ενώ αραβικές χώρες καταγγέλλουν το Ισραήλ για την παραβίαση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας. Το Ισραήλ, από την πλευρά του, ανησυχεί για την πιθανότητα ανάδειξης ισλαμιστικών δυνάμεων στη Συρία και για την πιθανότητα μετατροπής της χώρας σε τζιχαντιστικό κράτος. Παρά την επιφυλακτικότητα του ηγέτη του HTS Ahmad al-Sharaa, ο οποίος δήλωσε ότι δεν επιθυμεί σύγκρουση με το Ισραήλ και δεσμεύθηκε να μην επιτρέψει σε καμία ομάδα να χρησιμοποιήσει τη Συρία για επιθέσεις στο Ισραήλ, ζητά την απόσυρση του Ισραήλ από τα συριακά εδάφη βάσει της συμφωνίας του 1974.
Η εχθρότητα
Ο Erdogan, ένας μετριοπαθής ισλαμιστής ηγέτης της Τουρκίας, έχει υπήρξε διαχρονικά υποστηρικτής της παλαιστινιακής υπόθεσης και σφοδρός επικριτής του Ισραήλ. Οι εντάσεις, ωστόσο, έχουν κλιμακωθεί σημαντικά από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα, με τον Erdogan να καλεί για τη δημιουργία ενός αραβο-ισλαμικού μετώπου εναντίον του Ισραήλ. Από την άλλη πλευρά, ο Netanyahu κατηγορεί τον Erdogan για αυταρχισμό και καταπίεση της ελευθερίας του Τύπου στην Τουρκία, ενώ τον κατηγορεί και για «γενοκτονία» κατά των Κούρδων.
Η Ουάσιγκτον, ως σύμμαχος και των δύο χωρών, έχει αναλάβει διπλωματικές πρωτοβουλίες για να εξασφαλίσει ότι το HTS θα κινηθεί προς μια κατεύθυνση ευνοϊκή για τα αμερικανικά συμφέροντα, τα οποία περιλαμβάνουν την υποστήριξη των Κούρδων συμμάχων στην βορειοανατολική Συρία και την παρουσία αμερικανικών στρατευμάτων στη χώρα. Οι ΗΠΑ θέλουν επίσης να διασφαλίσουν ότι το HTS θα συνεχίσει να εμποδίζει την αναβίωση του Ισλαμικού Κράτους.
Ωστόσο, η διαχείριση της αναδυόμενης γεωπολιτικής αντιπαλότητας μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας στη Συρία καθίσταται κρίσιμη. Ορισμένοι παρατηρητές δεν αποκλείουν τη δυνατότητα στρατιωτικής σύγκρουσης, εάν το Ισραήλ επιχειρήσει να μετατρέψει τη προσωρινή του παρουσία στα Υψώματα του Golan σε μόνιμη εδαφική προσάρτηση. Αν και ο πόλεμος δεν είναι σίγουρος, η κλιμακούμενη εχθρότητα και οι αντικρουόμενοι στόχοι φέρνουν τη σύγκρουση σε νέο επίπεδο.
Η απώλεια του Ιράν
Για το Ιράν, η πτώση του Assad σημαίνει την απώλεια ενός σημαντικού συμμάχου στον σιιτικό «άξονα της αντίστασης» εναντίον του Ισραήλ και των ΗΠΑ. Η Τεχεράνη είχε επενδύσει σημαντικά στην υποστήριξη του καθεστώτος Assad για πάνω από 45 χρόνια, με περίπου 30 δισεκατομμύρια δολάρια από την έναρξη της εξέγερσης το 2011. Η αποχώρηση του Assad περιορίζει την επιρροή του Ιράν στη Συρία και την υποστήριξή του στους συμμάχους του, όπως η Hezbollah. Η ξαφνική κατάρρευση του καθεστώτος Assad προκαλεί ανησυχία για τη στρατηγική του Ιράν στην περιοχή και το ρόλο του στη μελλοντική Συρία. Ο ηγέτης του HTS, al-Sharaa, έχει εκφράσει την αποδοκιμασία του για το Ιράν και τη Hezbollah, δίνοντας προτεραιότητα στην ανοικοδόμηση και την ενότητα της Συρίας, κάτι που αναμφίβολα θα οδηγήσει σε αντιπαραθέσεις με το Ιράν.
Το μέλλον της Συρίας παραμένει αβέβαιο και πολλά εξαρτώνται από τις κινήσεις του HTS για την οικοδόμηση ενός πολιτικού συστήματος που θα ενοποιήσει την χώρα και θα αποτρέψει την αποσταθεροποίησή της.
The post Ο «πόλεμος» Νετανιάχου και Ερντογάν πάνω από το πτώμα της Συρίας first appeared on Prime News.