Το παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα Χαμάς ανακοίνωσε την Κυριακή ότι πρόκειται να απελευθερώσει μέσα στις επόμενες ημέρες τον Ίνταν Αλεξάντερ, Αμερικανοϊσραηλινό όμηρο που κρατείται στη Λωρίδα της Γάζας.
Η ανακοίνωση έγινε χωρίς να προσδιορίζεται συγκεκριμένη ημερομηνία και έρχεται σε μια κρίσιμη συγκυρία, λίγες μόνο ημέρες πριν από την προγραμματισμένη περιοδεία του Ντόναλντ Τραμπ στη Μέση Ανατολή.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ πρόκειται να επισκεφθεί διαδοχικά τη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα από τις 13 έως τις 16 Μαΐου. Σύμφωνα με τη Χαμάς, η απόφαση για την απελευθέρωση του 21χρονου στρατιώτη, ο οποίος αιχμαλωτίστηκε κατά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου 2023 στο νότιο Ισραήλ, ελήφθη στο πλαίσιο απευθείας συνομιλιών με αμερικανικές αρχές στη Ντόχα του Κατάρ.
Η εν λόγω επίθεση αποτέλεσε την απαρχή του πολέμου ανάμεσα στη Χαμάς και το Ισραήλ, ο οποίος συνεχίζεται με σφοδρότητα από τότε, με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και δραματική επιδείνωση της ανθρωπιστικής κατάστασης στη Γάζα.
Η ανακοίνωση της Χαμάς χαρακτηρίστηκε από τον Ντόναλντ Τραμπ, μέσω ανάρτησης στον ιστότοπό του Truth Social, ως «μνημειώδης είδηση», εκφράζοντας την ελπίδα ότι η επικείμενη απελευθέρωση του Αλεξάντερ θα αποτελέσει το πρώτο ουσιαστικό βήμα για τον τερματισμό της αιματηρής σύγκρουσης. Ο Ίνταν Αλεξάντερ είναι ο τελευταίος ζωντανός όμηρος με αμερικανική υπηκοότητα που εξακολουθεί να κρατείται από τη Χαμάς. Την ίδια στιγμή, η οικογένειά του επιβεβαίωσε πως ενημερώθηκε για την αναμενόμενη απελευθέρωσή του μέσα στις προσεχείς ημέρες, μέσω του φόρουμ των οικογενειών των ομήρων.
Παρά την εξέλιξη αυτή, η ισραηλινή κυβέρνηση δεν έδειξε διάθεση αποκλιμάκωσης. Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου διαμήνυσε ότι οι στρατιωτικές επιχειρήσεις θα συνεχιστούν με αμείωτη ένταση, επιμένοντας στον στόχο της ολοκληρωτικής εξουδετέρωσης της Χαμάς. Ωστόσο, η παλαιστινιακή οργάνωση, στην επίσημη ανακοίνωσή της, συνέδεσε την επικείμενη απελευθέρωση του Αλεξάντερ με τις προσπάθειες για συνολική εκεχειρία, αποκατάσταση της ροής ανθρωπιστικής βοήθειας και άνοιγμα των συνοριακών περασμάτων. Υπογράμμισε επίσης την ετοιμότητά της να ξεκινήσει άμεσα εντατικές διαπραγματεύσεις για τη σύναψη συνολικής συμφωνίας που θα προβλέπει τον τερματισμό του πολέμου, ανταλλαγή αιχμαλώτων, διαχείριση της Γάζας από ανεξάρτητο φορέα, ανοικοδόμηση και άρση του αποκλεισμού της περιοχής.
Η Χαμάς επιβεβαίωσε ότι είχε απευθείας συνομιλίες με την αμερικανική κυβέρνηση, χωρίς μεσολάβηση τρίτων, γεγονός που συνιστά εξέλιξη-ορόσημο στην πορεία του πολέμου στη Γάζα και στο διπλωματικό πεδίο. Δύο υψηλόβαθμα στελέχη της παλαιστινιακής ισλαμιστικής οργάνωσης αποκάλυψαν ότι η επικείμενη απελευθέρωση του Αμερικανοϊσραηλινού ομήρου Ίνταν Αλεξάντερ αποτέλεσε αντικείμενο αυτών των απευθείας επαφών με τις ΗΠΑ, οι οποίες φέρεται να ενημέρωσαν το Ισραήλ για την πρόθεση της Χαμάς να τον αφήσει ελεύθερο, ως «χειρονομία προς τους Αμερικανούς» και μάλιστα «άνευ όρων».
Σύμφωνα με το γραφείο του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, αναμένονται διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση και των υπολοίπων ομήρων, ωστόσο ξεκαθαρίζεται πως αυτές θα διεξαχθούν «υπό πυρά» και χωρίς παρέκκλιση από τους στρατιωτικούς στόχους του Ισραήλ.
Από την πλευρά τους, Αίγυπτος και Κατάρ, που μέχρι τώρα διατηρούσαν ρόλο μεσολαβητών στις έμμεσες διαπραγματεύσεις Ισραήλ–Χαμάς, υποδέχθηκαν θετικά την ανακοίνωση, κάνοντάς λόγο για «χειρονομία καλής θέλησης» και «ενθαρρυντικό βήμα» που μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για επαναφορά των συνομιλιών, επίτευξη κατάπαυσης του πυρός, απελευθέρωση κρατουμένων και φυλακισμένων και διασφάλιση απρόσκοπτης ροής ανθρωπιστικής βοήθειας προς τον αποκλεισμένο παλαιστινιακό θύλακο.
Μέχρι στιγμής, η μόνη δημόσια αντίδραση από αμερικανικής πλευράς ήρθε μέσω του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος αποκάλεσε την επικείμενη απελευθέρωση «μνημειώδη είδηση». Επισήμως, η αμερικανική κυβέρνηση δεν έχει εκδώσει σχετική ανακοίνωση, παρά το γεγονός ότι έχει χαρακτηρίσει τη Χαμάς τρομοκρατική οργάνωση.
Πηγές αναφέρουν πως ήδη από τον Μάρτιο είχε υπάρξει η πρώτη άμεση επαφή ανάμεσα στις δύο πλευρές, με πρωτοβουλία του Αμερικανού ειδικού απεσταλμένου για θέματα ομήρων, Άνταμ Μπόλερ, και έπειτα από συνεννόηση με το Ισραήλ. Παράλληλα, ο πόλεμος συνεχίζεται χωρίς διακοπή. Ο ισραηλινός στρατός επανεκκίνησε τις επιχειρήσεις του στις 18 Μαρτίου, μετά από δίμηνη εύθραυστη εκεχειρία που είχε ξεκινήσει στις 19 Ιανουαρίου. Από τις 2 Μαρτίου, το Ισραήλ έχει απαγορεύσει την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα, βυθίζοντας περίπου 2,4 εκατομμύρια αμάχους σε ακόμα βαθύτερη κρίση, με γενικευμένες ελλείψεις σε τρόφιμα, φάρμακα και καύσιμα, εν μέσω ενός ασφυκτικού αποκλεισμού.
Η περίοδος ανακωχής που διήρκεσε από τις 19 Ιανουαρίου έως τις 17 Μαρτίου επέτρεψε την απελευθέρωση 33 Ισραηλινών ομήρων, οκτώ εκ των οποίων ήταν ήδη νεκροί, με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση περίπου 1.800 Παλαιστινίων κρατουμένων από το Ισραήλ. Ωστόσο, οι έμμεσες διαπραγματεύσεις ανάμεσα στο Τελ Αβίβ και τη Χαμάς έχουν περιέλθει πλέον σε αδιέξοδο, με την ισραηλινή κυβέρνηση να ανακοινώνει στις 5 Μαΐου νέο σχέδιο για την «κατάκτηση» της Λωρίδας της Γάζας, που περιλαμβάνει και περαιτέρω αναγκαστικό εσωτερικό εκτοπισμό αμάχων.
Η βία συνεχίζεται με αμείωτη ένταση. Το βράδυ της Κυριακής, ισραηλινοί αεροπορικοί βομβαρδισμοί, κυρίως στη Χαν Γιούνις, προκάλεσαν τον θάνατο 12 ανθρώπων, μεταξύ των οποίων και παιδιά. Οι επιθέσεις στόχευσαν σκηνές που φιλοξενούσαν εκτοπισμένους, με σκληρές εικόνες να καταγράφουν μέλη σωστικών συνεργείων να μεταφέρουν πτώματα και ένα τραυματισμένο βρέφος μέσα στο σκοτάδι. Ο ισραηλινός στρατός απέφυγε να σχολιάσει τους συγκεκριμένους βομβαρδισμούς, δηλώνοντας μόνο ότι η αεροπορία έπληξε πάνω από 50 «τρομοκρατικούς στόχους» το προηγούμενο 48ωρο.
Η πολεμική σύγκρουση πυροδοτήθηκε από την εφόρμηση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ την 7η Οκτωβρίου 2023, η οποία άφησε πίσω της 1.218 νεκρούς στην ισραηλινή πλευρά, στην πλειονότητά τους αμάχους. Από τους 251 ανθρώπους που απήχθησαν εκείνη την ημέρα, 58 παραμένουν ακόμα όμηροι στη Λωρίδα της Γάζας, με 34 εξ αυτών να έχουν κηρυχθεί νεκροί από τις ισραηλινές αρχές.
Η ισραηλινή απάντηση ήταν μια ευρείας κλίμακας εκστρατεία αντιποίνων, με τους μέχρι στιγμής νεκρούς Παλαιστινίους να ανέρχονται σε τουλάχιστον 52.829, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της κυβέρνησης της Χαμάς, στοιχεία που τα Ηνωμένα Έθνη θεωρούν αξιόπιστα.
Η πλειονότητα των θυμάτων είναι άμαχοι, ενώ η ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα επιδεινώνεται δραματικά λόγω του αποκλεισμού, των ελλείψεων σε βασικά αγαθά και της συνεχούς απειλής βίας.