Κλιματική Αλλαγή: Η κατασκευή συναίνεσης αναφέρεται στην ιδέα ότι ορισμένοι οργανισμοί, για παράδειγμα η IPCC, και ομάδες όπως οι επιστήμονες του κλίματος, χρησιμοποιούν διάφορες στρατηγικές για να δημιουργήσουν την ψευδαίσθηση μιας ευρείας συμφωνίας για ένα θέμα, ακόμη και όταν αυτή μπορεί να μην υπάρχει.

Σε ιστορικές περιπτώσεις, οι επιστημονικές κοινότητες εξοστράκισαν άτομα όπως ο Galileo Galilei που αμφισβητούσαν την επιστημονική συναίνεση. Αν και οι λεπτομέρειες είναι πολύπλοκες, τέτοιες περιπτώσεις εγείρουν ερωτήματα σχετικά με τον τρόπο χειρισμού των διαφωνιών και το κατά πόσον η “συναίνεση” αντανακλά πραγματική συμφωνία ή πίεση για συμμόρφωση.

Όταν τα άτομα και οι ομάδες περιβάλλουν τον εαυτό τους με πληροφορίες και απόψεις που ενισχύουν τις υπάρχουσες πεποιθήσεις τους, περιορίζουν την έκθεση σε εναλλακτικές απόψεις. Αυτό οδηγεί άμεσα στην ομαδική σκέψη και στη δυσκολία δίκαιης αξιολόγησης των διαφορετικών φωνών.

Η κατασκευασμένη συναίνεση μπορεί να επιτευχθεί με ποικίλα μέσα. Για παράδειγμα, αποκλεισμός των διαφωνούντων φωνών- Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη φίμωση των επικριτών, την περιθωριοποίησή τους εντός του οργανισμού ή ακόμη και την ενεργή απομάκρυνσή τους από τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.

Ο έλεγχος των πληροφοριών είναι μια άλλη τακτική στην κατασκευή συναίνεσης. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τον περιορισμό της πρόσβασης σε πληροφορίες που έρχονται σε αντίθεση με την επιθυμητή αφήγηση, επηρεάζοντας τη διαδικασία δημοσίευσης με κριτές, χειραγωγώντας τα δεδομένα ή χρησιμοποιώντας μεροληπτικές αναφορές.

Τέλος, η χρήση κοινωνικής πίεσης και ομαδικής σκέψης – Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος όπου τα άτομα αισθάνονται πιεσμένα να συμμορφωθούν με τη γνώμη της πλειοψηφίας, ακόμη και αν έχουν αμφιβολίες.

Η διασταύρωση της επιστήμης, της πολιτικής και του δημόσιου λόγου είναι ένα πολύπλοκο και συχνά αμφιλεγόμενο πεδίο, ιδίως σε θέματα παγκόσμιας σημασίας, όπως η κλιματική αλλαγή. Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) και η πρόσφατη νομική υπόθεση που αφορά τον Dr. Michael E. Mann, έναν διακεκριμένο επιστήμονα του κλίματος, αποτελούν παραδείγματα των εντάσεων που μπορεί να προκύψουν όταν αμφισβητείται η λεγόμενη “επιστημονική συναίνεση”.

Ωστόσο, υπάρχει πράγματι μια τέτοια “επιστημονική συναίνεση”, την οποία υποστηρίζουν τόσο διακεκριμένοι επιστήμονες του κλίματος όσο και μεγάλα κυβερνητικά ιδρύματα, ή έχει κατασκευαστεί;

Οι διαφορετικές φωνές στο πλαίσιο της IPCC έχουν προκαλέσει διαμάχες όλα αυτά τα χρόνια. Ορισμένοι επιστήμονες και εμπειρογνώμονες έχουν εκφράσει ανησυχίες σχετικά με τη διαδικασία και τα συμπεράσματα της IPCC, και ορισμένοι έχουν ακόμη και εγκαταλείψει ή αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τον οργανισμό.

Ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα είναι η περίπτωση του Dr. Chris Landsea, ειδικού σε θέματα τυφώνων, ο οποίος παραιτήθηκε από την IPCC το 2005. Εξέφρασε τις ανησυχίες του ότι η IPCC είχε αρχίσει να πολιτικοποιείται, ιδίως γύρω από το θέμα των τυφώνων και της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Ο Landsea ανησυχούσε ότι οι δηλώσεις των αξιωματούχων της IPCC δεν υποστηρίζονταν από την υπάρχουσα επιστήμη και, κατά την άποψή του, υπερτονίζονταν η σχέση μεταξύ της δραστηριότητας των τυφώνων και της υπερθέρμανσης του πλανήτη χωρίς επαρκή στοιχεία.

Ένα άλλο παράδειγμα είναι ο οικονομολόγος Richard Tol, ο οποίος αποχώρησε από την IPCC το 2014, επικαλούμενος ανησυχίες σχετικά με τις συνοπτικές εκθέσεις του οργανισμού, οι οποίες θεωρούσε ότι ήταν υπερβολικά κινδυνολογικές και δεν αντιπροσώπευαν με ακρίβεια την υποκείμενη επιστήμη. Ο Tol υποστήριξε ότι η περίληψη έδινε έμφαση στις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής χωρίς να παρουσιάζει εξίσου τις αβεβαιότητες ή τις δυνατότητες προσαρμογής και μετριασμού. Πίστευε ότι αυτή η έλλειψη ισορροπίας δεν αντανακλούσε με ακρίβεια την υποκείμενη επιστημονική έρευνα και τις οικονομικές αναλύσεις… κάτι που συζητώ εδώ.

Υπήρξαν επίσης περιπτώσεις απομάκρυνσης διαφωνούντων από την IPCC. Το 2010, μια ομάδα επιστημόνων έστειλε επιστολή στην IPCC, κατηγορώντας τον οργανισμό ότι καταπνίγει τις διαφορετικές απόψεις και ότι επιδίδεται σε “πολιτική χειραγώγηση”. Η επιστολή υπογράφηκε από έναν αριθμό διακεκριμένων επιστημόνων.

Παρά τις αντιπαραθέσεις αυτές, η IPCC παραμένει η κορυφαία αρχή για την κλιματική αλλαγή και οι εκθέσεις της είναι ευρέως σεβαστές και αναφέρονται από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και τους επιστήμονες σε όλο τον κόσμο.

Πρόσφατα, η αγωγή δυσφήμισης του κλιματικού επιστήμονα Michael Mann κατά δύο bloggers προκάλεσε ανησυχίες σχετικά με την καταστολή των επικριτών της κλιματικής κινδυνολογίας και την κατασκευή συναίνεσης. Η μήνυση του Mann είναι μια σαφής προσπάθεια να φιμωθούν όσοι αμφισβητούν το έργο του και την ευρύτερη αφήγηση της καταστροφικής κλιματικής αλλαγής. Αυτή η αγωγή και η επακόλουθη καταδίκη ύψους 1 εκατ. δολαρίων θα έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα στην ελευθερία του λόγου, αποθαρρύνοντας άλλους από το να εκφράζουν διαφορετικές απόψεις υπό το φόβο ότι θα αντιμετωπίσουν παρόμοια νομική δράση.

Τα παραδείγματα αυτά υποδηλώνουν ότι η συναίνεση για την κλιματική αλλαγή κατασκευάζεται με τη φίμωση των διαφορετικών φωνών και την προώθηση μόνο των απόψεων εκείνων που υποστηρίζουν την κυρίαρχη αφήγηση. Αυτό έχει οδηγήσει σε στρεβλή αντίληψη του κοινού για τα επιστημονικά στοιχεία και εμποδίζει μια ισορροπημένη και ανοιχτή συζήτηση για την κλιματική αλλαγή.

Εν κατακλείδι, οι ενέργειες επιφανών επιστημόνων του κλίματος και μεγάλων κυβερνητικών ιδρυμάτων έφεραν στο φως ανησυχίες σχετικά με την καταστολή των επικριτών της κλιματικής κινδυνολογίας και την πιθανή κατασκευή συναίνεσης. Μένει να δούμε πώς οι ενέργειες αυτές θα επηρεάσουν την ευρύτερη συζήτηση για την κλιματική αλλαγή και την ελευθερία έκφρασης όσων έχουν διαφορετικές απόψεις… Αλλά έτσι ακριβώς κατασκευάζεται η συναίνεση.