Μετά από χρόνια αλόγιστων δαπανών και οικονομικής κακοδιαχείρισης, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, βύθισε την Αίγυπτο σε οικονομική κρίση. Ο πόλεμος στη Γάζα εμβάθυνε τον «πόνο».
Η καταστροφική έλλειψη ξένου συναλλάγματος και το βαρύ φορτίο χρέους της Αιγύπτου, οδήγησαν τον πληθωρισμό σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ και την αξία του εθνικού νομίσματος σε ιστορικά χαμηλά.
Ο πόλεμος στη Γάζα επιδείνωσε την κρίση, απειλώντας τον τουρισμό, βασική πηγή ξένου συναλλάγματος, και μειώνοντας στο μισό τα έσοδα της Αιγύπτου σε δολάρια από τη διώρυγα του Σουέζ, καθώς οι υποστηριζόμενοι από το Ιράν αντάρτες Χούθι, επιτίθενται στα πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα.
Η Αίγυπτος για τα εισαγόμενα αγαθά χρειάζεται δολάρια. Αυτό έχει καταστήσει το νόμισμα των Ηνωμένων Πολιτειών τόσο απαραίτητο όσο και σπάνιο, δημιουργώντας μια μαύρη αγορά στην οποία η αξία του αμερικανικού νομίσματος ξεπερνά κατά πολύ τη συναλλαγματική ισοτιμία που ορίζει τεχνητά η κυβέρνηση.
Ο κυβερνητικός «υπολογισμός» των 31 λιρών ανά δολάριο, ουδεμία σχέση έχει με την πραγματικότητα. Τον περασμένο μήνα η ισοτιμία έφτανε σε περίπου 70 λίρες ανά δολάριο, ενώ πριν από την κρίση κυμαινόταν στις 16 λίρες ανά δολάριο.
Η αναταραχή έχει μετατρέψει πολλούς σε απρόθυμους επενδυτές, με τη ζωή τους να διέπεται από αβεβαιότητα και φήμες, αναφέρουν χαρακτηριστικά οι New York Times.
Ο υπολογισμός της τιμής του δολαρίου στη μαύρη αγορά έχει γίνει τόσο συνηθισμένος όσο ο τσεκάρισμα της πρόγνωσης του καιρού. Ακόμη και οι πωλητές λαχανικών ανησυχούν για την τιμή του.
Αναζητώντας ασφαλή οικονομικά λιμάνια, όσοι Αιγύπτιοι είχαν αποταμιεύσεις άρχισαν να τις επενδύουν σε χρυσό, ακίνητα και αυτοκίνητα – σε οτιδήποτε πίστευαν ότι θα διατηρούσε την αξία τους σε υψηλότερες τιμές από ό,τι η αιγυπτιακή λίρα που παραπαίει.
Παραδοσιακά, οι Αιγύπτιοι αγόραζαν χρυσά κοσμήματα, ως μία στρατηγική αποταμίευσης. Εν μέσω κρίσης, αναγκάζονται να πουλήσουν, καθώς η ακρίβεια θερίζει. Οι κερδοσκόποι οργιάζουν για να αποκομίσουν γρήγορο κέρδος, δήλωσε ο Saeed Imbaby, ιδρυτής της iSagha, μιας πλατφόρμας εμπορίας χρυσού.
Η ζήτηση για χρυσό διπλασιάστηκε, εκτινάσσοντας την τιμή του Η αγορά διογκώθηκε τόσο πολύ που η κυβέρνηση ανακοίνωσε τον Νοέμβριο ότι συνεργάζεται με μια εταιρεία χρηματοοικονομικής τεχνολογίας για την εγκατάσταση Α.Τ.Μ. που θα δίνουν ράβδους χρυσού αντί για μετρητά.
Χάος στο Αλ Χαλίλι
Η κερδοσκοπία προκάλεσε χάος στην παραδοσιακή αγορά χρυσού του Αλ Χαλίλι (Khan el-Khalili) καθώς οι κοσμηματοπώλες βρέθηκαν αντιμέτωποι με μια διαρκώς μεταβαλλόμενη τιμή του χρυσού. Πολλοί σταμάτησαν να πωλούν εντελώς.
Ενώ η τιμή του χρυσού έχει γενικά αυξηθεί, η αξία του ανεβοκατεβαίνει ανάλογα με τη ζήτηση, απόρροια της οικονομικής αστάθειας που έχει μπερδέψει τόσο τους καταναλωτές όσο και τους εμπόρους.
«Δεν μπορώ να δουλέψω, γιατί δεν υπάρχει σταθερή τιμή για να πουλήσω», δήλωσε ο Αμίρ Σαλάχ, ιδιοκτήτης ενός μικρού κοσμηματοπωλείου. «Δεν καταλαβαίνω πολλά από αυτά που συμβαίνουν».
Καμπανάκι στην Δύση
Η αποτροπή της κατάρρευσης της οικονομίας της πολυπληθέστερης χώρας της Μέσης Ανατολής έχει αποκτήσει επείγουσα προτεραιότητα για τους δυτικούς εταίρους της Αιγύπτου εν μέσω του πολέμου στη Γάζα. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ανακοίνωσε ότι θα αυξήσει το ποσό ενός ήδη συμφωνηθέντος δανείου ύψους 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σε περίπου 8 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με διπλωμάτες στο Κάιρο που έχουν γνώση των συνομιλιών.
Αλλά λίγες λεπτομέρειες σχετικά με τη συμφωνία για τα Εμιράτα είναι διαθέσιμες.
Τα κεφάλαια θα απέτρεπαν τη χρεοκοπία, λένε οι αναλυτές, αλλά η Αίγυπτος κινδυνεύει με νέα κρίση εάν δεν προβεί σε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις για τη μείωση των δαπανών, την προσέλκυση περισσότερων ιδιωτικών επενδύσεων, την αύξηση των εξαγωγών και τη μείωση της κυριαρχίας του στρατού στην οικονομία.
Πριν από τη συμφωνία, η αυξανόμενη οικονομική πίεση είχε αναγκάσει την κυβέρνηση να προβεί σε ορισμένες αλλαγές, συμπεριλαμβανομένου του παγώματος ορισμένων δαπανηρών μεγαλεπήβολων έργων που επέβαλε ο Σίσι, μεταξύ των οποίων μια φανταχτερή νέα πρωτεύουσα στην έρημο.
Η συμφωνία «αλλάζει τα δεδομένα», δήλωσε ο Ταρέκ Ταουφίκ, πρόεδρος της Cairo Poultry Group και πρόεδρος του Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου της Αιγύπτου. «Το ερώτημα είναι, πώς θα χρησιμοποιηθούν τα χρήματα».