”Ο Επισκέπτης” του Ερίκ-Εμανουέλ Σμιτ μια αλληγορία του μεταφυσικού δράματος του εβραϊκού λαού! ”Θα ονομαστεί αιώνας του ανθρώπου αλλά θα είναι ο αιώνας όλων των πληγών”
”Ο Επισκέπτης” του Ερίκ-Εμανουέλ Σμιτ μια αλληγορία του μεταφυσικού δράματος του εβραϊκού λαού! ”Θα ονομαστεί αιώνας του ανθρώπου αλλά θα είναι ο αιώνας όλων των πληγών”
Όπως για τον Λακάν ο Θεός είναι ο ”Άλλος” για τον Ερίκ–Εμανουέλ Σμιτ είναι ο ”Ξένος” όπως τον χαρακτηρίζει στο θεατρικό έργο του ή ” Ο Επισκέπτης” όπως επιγράφει το έργο του.. ”Επεσκέψατο ημάς εξ ύψους” στη συγκεκριμένη περίπτωση από ένα παράθυρο ανοιχτό την καταπακτή των ουρανών.
”Ο Επισκέπτης” είναι ένα μεταφυσικό παράλληλο με τον ”Γκοντό” του Μπέκετ και τον ”Επιθεωρητή” του Γκόγκολ.
Η πρώτη του κουβέντα είναι ”Χαίρετε’‘ όπως Εκείνου..
Εισβάλει από το πουθενά από το υπερπέραν ή από ένα ανοιχτό παράθυρο ( της συνείδησης;) στο γραφείο και στη προσωπική ζωή του Φρόιντ σε μια οριακή για αυτόν στιγμή στη Βιέννη κι ενώ έχει εδραιωθεί ο ναζισμός και οι διωγμοί κατά των ομοφύλων του Εβραίων..
Αρχικά τον περνάει για κλέφτη κατά το ”θα έρθω σαν κλέφτης στη νύχτα”
Ο Φρόιντ πάει να τραβήξει όπλο εναντίον του . Δεν τον αναγνωρίζει .. και είναι αυτή η ίδια η μη αναγνώριση Του Προσώπου Του ή εις το Πρόσωπό Του που οδήγησε στη θεοκτονία. Μια αλληγορία του μεταφυσικού δράματος του εβραικού λαού..
”Ποιος είστε;” η ίδια πάντα ερώτηση του Ιακώβ στον άγγελο και του Μωυσή στο Θεό στο Σινά ποιο είναι το όνομα σου ένα ρώτημα που θα το επαναλάβει παρακάτω προσθέτοντας ” Ποιό είναι το όνομα σας …” H πάλη με το Θεό επαναλαμβάνεται.. Ο Ιακώβ πάλεψε με τον Άγγελο που ήταν ο Θεός γιατί δεν του αποκάλυπτε το όνομα Του και μετονομάστηκε σε Ισραήλ που σημαίνει η πάλη με το Θεό..
Οι εκδοχές του Φρόιντ ως ορθολογιστής που είναι είναι αρχικά δυο για τη μυστηριώδη αλλόκοτη παρουσία ”είστε ή κλέφτης ή άρρωστος” ύστερα το δίλημμά θα μεταβληθεί σε ”τρελός ή Θεός”.
Ο Ξένος στη συνέχεια εμφανίζεται μια ως ασθενής και νευρωτικός που τον αναζητεί η αστυνομία και μια αφήνει υπόνοιες ότι είναι ο Θεός όταν δεν το ισχυρίζεται κιόλας
”είναι αυτή η ευθραστότητα που δίνει δύναμη στην αγάπη”
Του λέει όλη του τη ζωή του αναφέρει ως και προσωπικά βιώματα που ποτέ δεν έχει εκμυστηρευθεί σε κανέναν του προβλέπει γεγονότα που θα ζήσει και του δίνει σχεδόν ως και ημερομηνία θανάτου του..
”Η σοφία συχνά συνίσταται στο ν΄ακολουθεί κανείς την τρέλα του παρά τη λογική του”…
Αφήνει υπαινιγμούς ότι είναι ο Θεός..
Λέει κάπου : ”όπως δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα ήταν το ίδιο και για εσάς τους ανθρώπους .. δεν μπορεί να με δει μόνο εσύ μπορείς να με δεις απόψε”
Φρόιντ: δεν μπορώ να πιστέψω ότι είσαι πραγματικά εσύ..
ΞΈΝΟΣ: Ξέρω. Δεν πιστεύεις σ΄εμένα. Ο Δρ Φρόιντ είναι ένας άθεος. ένας υπέροχος άθεος Ενας άθεος που προσηλυτίζει ένας κήρυκας της απιστίας.
Φρόιντ: γιατί σ΄ εμένα γιατί να μην πας σ έναν ιερέα ή σ΄ έναν ραβίνο;
(Και ύστερα και πάλι ελιγμός….)
ΞΕΝΟΣ: ίσως δεν είμαι Θεός αλλά μόνο ένας καλός συγγραφέας
”και αυτό που νόμιζες ότι είναι η εξουσία του Δικαίου ήταν μόνο η κακή πίστη των αδαών’‘.
Είναι μια βραδιά οριακή ο Φρόιντ οφείλει να υπογράψει κάτι σαν δήλωση μετανοίας για να πάρει βίζα και να φυγαδευθούν μαζί με την κόρη του Άννα στο Παρίσι. Βιώνει μια εσωτερική πάλη. Η Γκεστάπο συλλαμβάνει την κόρη του. Τα περιθώρια στενεύουν. Ο απρόσκλητος Επισκέπτης έχει την εποπτεία των πάντων. Με τη διορατικότητα του, του περιγράφει τη σκηνή που η κόρη του με τέχνασμα κατά την παραμονή της στη Γκεστάπο καταφέρνει να αποφύγει την μοίρα των υπολοίπων ν΄ακολουθήσει τα καραβάνια του θανάτου στο εξοντωτήριο.
”Οι τρελοί είναι πάντα παιδιά που κανείς δεν έκανε όνειρα γι αυτά…”
Ο Φρόιντ ουσιαστικά καταμαρτυρά στο Θεό την Απουσία Του. ..
κι ο Ξένος επιστρέφει στο ανθρώπινο γένος την κατηγορία… και κλιμακώνει την επίθεση
ΞΈΝΟΣ: αν μπορούσατε να δείτε μπροστά.. θα βλέπατε ότι αυτός ο αιώνας είναι ένας από τους πιο παράξενους που έχει ζήσει ποτέ η γη. Θα ονομαστεί αιώνας του ανθρώπου αλλά θα είναι ο αιώνας όλων των πληγών.. Θα υπάρχει η κόκκινη πανούκλα από τα Ανατολικά και μετά η καφέ πανούκλα εδώ στη Δύση η πανούκλα που έχει αρχίσει να εξαπλώνεται στην Ευρώπη και που σύντομα θα καλύψει όλον τον κόσμο. .. και θα υπάρξουν κι άλλες πληγές αλλά όλες θα προέρχονται από τον ίδιο ιό αυτόν ακριβώς τον ιό που σας εμποδίζει να πιστέψετε σ’ εμένα: την αλαζονεία! Ποτέ η ανθρώπινη αλαζονεία δεν θα έχει πάει τόσο μακριά. Υπήρξε μα εποχή που η ανθρώπινη αλαζονεία απλώς αψηφούσε το Θεό! Σήμερα τον αντικαθιστά. Υπάρχει ένα θεικό ψήγμα μες στον άνθρωπο. Αυτό του επιτρέπει να αρνηθεί το Θεό… Κυρίαρχος τη φύσης εσείς θα λερώσετε τη γη και θα μαυρίσετε τα σύννεφα. Κυρίαρχος της ύλης θα ταρακουνήσετε την υδρόγειο. Κυρίαρχος της πολιτικής θα δημιουργήσετε ολοκληρωτισμό. Κυρίαρχος της ζωής θα διαλέγετε τα παιδιά σας από κατάλογο. Κυρίαρχος του σώματος σας θα φοβάστε την αρρώστια και το θάνατο τόσο πολύ που θα δεχθείτε να επιβιώσετε με οποιοδήποτε κόστος ( σσ το ζήσαμε επί κοβιντοκρατίας) όχι να ζήσετε αν επιβιώσετε αναισθητοποιημένοι όπως τα λαχανικά στο θερμοκήπιο. Δάσκαλοι της ηθικής θα πιστέψετε ότι είναι οι άνθρωποι που εφευρίσκουν του νόμους ( σσ το ζούμε με την Πολύχρωμη Δημοκρατία) και ότι τελικά όλα έχουν την ίδια αξία και έτσι όλα εν έχουν καμιά αξία ( σσ ισοπέδωση).Τότε ο Θεός σας θα είναι ο πλούτος..
Στην αρχή θα συγχαρείτε τον εαυτό σας που σκοτώσατε το Θεό. (σσ σε αυτή τη φάση είμαστε βλάσφημες γιορτές και επινίκια πανηγύρια θριαμβολογία κι έπαρση) Γιατί αν τίποτα δεν οφείλεται πλέον στο Θεό, όλα ανήκουν στον άνθρωπο… Φρόιντ δεν μπορείς να το δες ακόμη, ο κόσμος θα στερηθεί το φως. Θα εξηγήσετε τον άνθρωπο με όρους ανθρώπου και τη ζωή με όρους ζωής. Και τι θα είναι ο άνθρωπος; ένας τρελός στο κελί του που παίζει σκάκι μεταξύ του ασυνείδητου και το συνειδητού του. Μετά από εσάς το ανθρώπινο είδος θα περιοριστεί σε μια μοναχική φυλακή για πάντα . .. O αθεϊσμός αποκαλύφθηκε μια δυσιδαιμονία πολύ πιο ηλίθια από κάθε άλλη.
…
Φρόιντ: αν είσαι Θεός , απόδειξέ το!! Πιστεύω ό,τι βλέπω.
ΞΕΝΟΣ: με βλέπεις.
Φρόιντ: Βλέπω μόνο έναν άντρα.. ( σσ η ίδια πάντα απόρριψη..Ήρθε ως άνθρωπος ο Υιός του Θεού ως Υιός του Ανθρώπου κι απορρίφθηκε)
..
Φρόιντ: κάνε ένα θαύμα (σσ ότι του ζήτησε και ο πειρασμός στην έρημο)
ΞΕΝΟΣ: το θαύμα θα ήταν να με πίστευες. ..
Δεν θέλετε την τρυφερότητα του Θεού έναν Θεό που κλαίει που υποφέρει που γονατίζει ( σσ ουσιαστικά εδώ του υποδεικνύει το Χριστό)
(Κάμπτεται γυρνάει στην κόρη του που μόλις ήρθε από τη Γκεστάπο)
-είχα μια εξαιρετική επίσκεψη που μου έδωσε ελπίδα.
Φρόιντ: με αφήνεις
ΞΕΝΟΣ: δε σε έχω αφήσει ποτέ.
Φ: δεν θα σε ξαναδώ
Ξ: Θα με βλέπεις όσο θέλεις. όχι όμως με τα μάτια σου.
Φ: τότε πως
Ξ: (βάζοντας το δάχτυλο στην καρδιά του) Ήμουν εδώ, Φρόιντ ήμουν πάντα εδώ κρυμμένος . Δεν με βρήκες ποτέ και δεν με έχασες ποτέ… ένας Θεός που θα εμφανιζόταν ξακάθαρα ως Θεός δεν θα ήταν Θεός αλλά απλώς ο βασιλιάς του κόσμου.. ( σσ και ο Χριστός δεν ήταν ένας κοσμικός άρχων ΄΄μεσσίας”) Είμαι μυστήριο Φρόιντ όχι αίνιγμα. ..
Μέχρι σήμερα το βράδυ νόμιζες ότι η ζωή είναι ένας παραλογισμός τώρα ξέρεις πως είναι ένα μυστήριο!
O Φρόιντ θέλει να λύσει το μυστήριο με τραγικό τρόπο .. όπως έγινε και στην ιστορία. Πυροβολεί τον Ξένο καθώς αυτός ήδη έχει φύγει .. Θέλει να δει αν είναι ο τρελός ή ο Θεός..
-μου ξέφυγε.. (παραδέχεται)
ίσως και να έριξε στον αέρα ίσως το ένα ίσως το άλλο.. το θέμα παραμένει ανοιχτό σαν αυτό το παράθυρο την ουράνια καταπακτή … Το παράθυρο παραπέμπει στη θέα στη θέαση.. εδώ ως σύμβολο μιας μεταφυσικής ενόρασης.
Και κάποιες διαπιστώσεις του συγγραφέα κατά τη ροή του έργου:
”oι άνθρωποι δεν αλλάζουν Άννα, ο κόσμος αλλάζει”
”Πάντα οι άλλοι φταίνε επειδή εμείς δεν αλλάζουμε ποτέ”
”Είχα ξεχάσει ότι ήμουν Εβραίος αλλά μου το θύμισαν οι ναζί” ……
YΓ στη γαλλική όπου είναι το πρωτότυπο του έργου ο τίτλος είναι (Le Visiteur) δηλ. ο επισκέπτης μόνο που εδώ η ρίζα της λέξης είναι από το ρήμα voir βλέπω που με τη σειρά του προέρχεται από το λατινικό videre της ίδιας έννοιας. Δηλ. κατά λέξη ο επισκέπτης είναι αυτός που έρχεται να μας δει και που τον βλέπουμε. Εξού όμως και το vision που είναι το όραμα.. Ο μεταφυσικός Επισκέπτης.
ΥΓ Η μεγάλη πολιτισμική συνεισφορά του Εβραϊκού λαού κι αυτή είναι αναπαλλοτρίωτη είναι ότι είναι το πρώτο έθνος που ακολούθησε το μονοθεϊσμό.. Στο έργο είναι ο Ξένος που δίνει στο Φρόιντ τον τίτλο του βιβλίου του ” ο Μωυσής και ο Μονοθεισμός”. Ο κάθε λαός που θέλει να επιβιώσει πρέπει να πιάνει το νήμα της ιστορίας εκεί που διακόπηκε.. στην ακμή του..
dimpenews.com