Η δολοφονία του Charlie Kirk, ηγετικής φυσιογνωμίας του συντηρητικού κινήματος και ιδρυτή του οργανισμού Turning Point USA, αποτέλεσε το σημείο καμπής σε μια Αμερική που βράζει. Ήταν η σπίθα που άναψε τη φλόγα μέσα σε ένα ήδη εκρηκτικό περιβάλλον πολιτικής βίας, ψυχολογικής κατάρρευσης και κοινωνικής αποσύνθεσης. Τα πλάνα της δολοφονίας, που κυκλοφόρησαν στα κοινωνικά δίκτυα, προκάλεσαν σοκ, οργή και τρόμο· όχι μόνο για το γεγονός καθαυτό, αλλά επειδή επιβεβαίωσαν μια βαθιά ενόχληση που σιγοκαίει εδώ και χρόνια: ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ίσως βρίσκονται στο κατώφλι ενός νέου, άτυπου εμφυλίου πολέμου.
Μια πρόσφατη έρευνα της YouGov αποκάλυψε ένα εύρημα που θα έμοιαζε δυστοπικό πριν από μερικά χρόνια: «Περισσότεροι Αμερικανοί παρά όχι πιστεύουν ότι μέσα στην επόμενη δεκαετία η χώρα θα γνωρίσει εμφύλιο πόλεμο». Το γεγονός αυτό δεν είναι πλέον περιθωριακή ανησυχία· είναι η κυρίαρχη ψυχολογία μιας κοινωνίας που έχει χάσει την εμπιστοσύνη της στους θεσμούς, στα ΜΜΕ, και στην ίδια την ιδέα του κοινού συμφέροντος.
Η ατμόσφαιρα μυρίζει ηλεκτρισμό. Ο Donald Trump, με τη δεύτερη θητεία του να έχει μετατραπεί σε προσωπική σταυροφορία, χρησιμοποιεί στρατιωτική γλώσσα και δόγματα «εσωτερικού εχθρού». Ήδη έχει ενεργοποιήσει στρατό και εθνοφρουρά στο εσωτερικό, υπό το πρόσχημα της «αντιμετώπισης της εγχώριας τρομοκρατίας». Ο στενός του συνεργάτης Stephen Miller δηλώνει απερίφραστα ότι «το Δημοκρατικό Κόμμα είναι μια εξτρεμιστική οργάνωση που απειλεί την αμερικανική ασφάλεια». Ο πολιτικός λόγος έχει μετατραπεί σε ψυχροπολεμική ρητορική εμφύλιας προετοιμασίας· η αντιπολίτευση δεν είναι πλέον αντίπαλος, αλλά εχθρός.
Παράλληλα, εκατοντάδες πανεπιστημιακοί, ιστορικοί και πολιτικοί επιστήμονες προειδοποιούν ότι οι ΗΠΑ διολισθαίνουν προς έναν νέο τύπο αυταρχισμού: έναν αυταρχισμό «νομιμοποιημένο» από την οργή των πολιτών και τη συνενοχή των θεσμών. Τα μέσα ενημέρωσης έχουν απολέσει κάθε κύρος, ενώ το Κογκρέσο, βαθιά διχασμένο, αδυνατεί να ασκήσει έλεγχο στην εκτελεστική εξουσία. Το αποτέλεσμα είναι μια χώρα που λειτουργεί με τον αυτόματο πιλότο του φόβου, της δυσπιστίας και του παραλογισμού.
Η έκρηξη της πολιτικής βίας
Τα στοιχεία είναι αδιάψευστα. Σύμφωνα με τη US Political Violence Database του κοινωνιολόγου Peter Turchin, μεταξύ 2020 και 2024 καταγράφηκαν επτά πολιτικές δολοφονίες – ο υψηλότερος αριθμός των τελευταίων εξήντα ετών. Οι απειλές κατά πολιτικών προσώπων αυξάνονται εκθετικά: η Αστυνομία του Καπιτωλίου ερεύνησε πάνω από 9.000 απειλές εναντίον μελών του Κογκρέσου μόνο το 2024, ενώ το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας κατέγραψε εκατοντάδες περιστατικά εκφοβισμού εκλογικών υπαλλήλων.
Η δολοφονία Kirk ήρθε ως αποκορύφωμα μιας σειράς μικρότερων, αλλά αποκαλυπτικών επεισοδίων: πυροβολισμοί σε γραφεία κομματικών οργανώσεων, βανδαλισμοί σε σπίτια βουλευτών, επιθέσεις σε εκλογικά κέντρα. Η αμερικανική δημοκρατία έχει πάψει να λειτουργεί μέσα σε συναινετικούς θεσμούς και έχει μετατραπεί σε αρένα αμοιβαίου εκφοβισμού.
Μετά τη δολοφονία, το Κογκρέσο ανακοίνωσε ότι κάθε μέλος θα λαμβάνει 10.000 δολάρια τον μήνα για προσωπική ασφάλεια – διπλάσιο ποσό από πριν – ενώ η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ζήτησε επιπλέον 58 εκατομμύρια δολάρια για την προστασία εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας. Είναι η θεσμική παραδοχή μιας χώρας που πλέον κυβερνάται υπό καθεστώς απειλής.
«Τα δύο άκρα» και το νέο οικοσύστημα του μίσους
Αν και οι περισσότερες τρομοκρατικές ενέργειες των τελευταίων τριών δεκαετιών σχετίζονται με ακροδεξιούς εξτρεμιστές —όπως επισημαίνει η Anti-Defamation League (ADL)—, το Center for Strategic and International Studies (CSIS) κατέγραψε το πρώτο εξάμηνο του 2025 αύξηση στις επιθέσεις από αριστερές οργανώσεις: στοχευμένες δολοφονίες, εμπρησμούς και επιθέσεις σε εταιρείες που θεωρούνται «αντιλαϊκές». Το φαινόμενο δεν έχει πια οργανωμένη πολιτική μορφή. Οι δράστες είναι συνήθως «μοναχικοί λύκοι», ριζοσπαστικοποιημένοι μέσα σε σκοτεινά φόρουμ, στα κοινωνικά δίκτυα ή στις online κοινότητες των gamers.
Η βία έχει γίνει κουλτούρα. Memes, podcasts και βίντεο στο TikTok εξυμνούν την «αντίσταση» με όρους εκδίκησης και θυσίας. Ο Luigi Mangione, που δολοφόνησε τον CEO της United Healthcare, έχει μετατραπεί σε διαδικτυακό ήρωα — και το σατιρικό μιούζικαλ Luigi: The Musical γεμίζει θέατρα από νέους που χειροκροτούν έναν δολοφόνο ως «άνθρωπο που στάθηκε απέναντι στο σύστημα». Η λατρεία της βίας δεν είναι πλέον περιθωριακή — είναι mainstream.
Η κοινωνία σε διάλυση
Ο κοινωνικός ιστός καταρρέει. Σύμφωνα με το Pew Research Center, μόλις το 22% των Αμερικανών δηλώνει ότι εμπιστεύεται την ομοσπονδιακή κυβέρνηση – το χαμηλότερο ποσοστό από τη δεκαετία του ’60. Παράλληλα, το 72% πιστεύει ότι το αποτέλεσμα των επόμενων εκλογών θα προκαλέσει βία.
Η Αμερική αλλάζει ριζικά. Οι λευκοί δεν αποτελούν πλέον πλειοψηφία κάτω των 16 ετών· το δημογραφικό αυτό στοιχείο τροφοδοτεί θεωρίες «αντικατάστασης» και φυλετικής παρακμής. Για ένα μεγάλο μέρος της δεξιάς βάσης, η «παλιά Αμερική» πεθαίνει – και αυτό δημιουργεί υπαρξιακό πανικό. Οι συντηρητικοί βλέπουν το κράτος ως εχθρό, οι φιλελεύθεροι βλέπουν την κοινωνία ως θύμα «νεοφασιστικής» συνωμοσίας· και ανάμεσα τους, δεν υπάρχει πια κοινό έδαφος.
Η ανισότητα έχει φτάσει σε ιστορικά ύψη. Το 1% του πληθυσμού κατέχει περισσότερο πλούτο από το 90% που βρίσκεται χαμηλότερα στη διαστρωμάτωση. Ο Peter Turchin ονομάζει το φαινόμενο αυτό «υπερπαραγωγή ελίτ»: πάρα πολλοί μορφωμένοι και φιλόδοξοι άνθρωποι για πολύ λίγες θέσεις εξουσίας. Ιστορικά, αυτό είναι το σημείο όπου ξεκινούν οι επαναστάσεις.
Η ιστορική επανάληψη
Η σημερινή κατάσταση θυμίζει επικίνδυνα την Αμερική του τέλους του 19ου αιώνα – την εποχή των «βαρόνων των ληστών». Μια μικρή ολιγαρχία πλούτου ελέγχει τα πάντα: την ενέργεια, τις επικοινωνίες, τις τράπεζες, ακόμη και την πληροφόρηση. Ο μέσος πολίτης βυθίζεται σε χρέη, ενώ η παραγωγική τάξη διαλύεται.
Η κρίση εκείνης της εποχής αποσοβήθηκε μόνο χάρη στις Προοδευτικές Μεταρρυθμίσεις (Progressive Era) των αρχών του 20ού αιώνα: κοινωνική ασφάλιση, δικαιώματα εργαζομένων, φορολογία των πλουσίων, έλεγχος των μονοπωλίων. Σήμερα, όμως, τέτοια συλλογική πολιτική βούληση δεν υπάρχει. Οι δημοκρατικοί έχουν απολέσει την επαφή με τη λαϊκή τάξη, ενώ οι ρεπουμπλικανοί έχουν μετατραπεί σε προσωπολατρικό κίνημα γύρω από τον Trump.
Ο κίνδυνος της συνταγματικής εκτροπής
Η δεύτερη θητεία Trump μοιάζει με πείραμα «ελεγχόμενης κρίσης». Η κυβέρνηση επιχειρεί να εδραιώσει ένα νέο δόγμα «εθνικής ανασφάλειας», που δικαιολογεί την επιτήρηση, την προληπτική καταστολή και τη λογοκρισία. Οι υπηρεσίες πληροφοριών έχουν ήδη αποκτήσει εξουσίες που παρακάμπτουν το Κογκρέσο, ενώ ο Λευκός Οίκος φλερτάρει με τη ρητορική των executive orders που αγγίζουν τα όρια της αντισυνταγματικότητας.
Αν η δημοκρατία μετατραπεί σε καθεστώς «έκτακτης ανάγκης», τότε ο δρόμος προς την αυταρχική σταθεροποίηση είναι ανοιχτός. Η Ιστορία διδάσκει ότι οι δημοκρατίες δεν καταρρέουν από πραξικοπήματα· πεθαίνουν από τον φόβο, τη συνήθεια και την κόπωση των πολιτών.
Ο αργός θάνατος του αμερικανικού ονείρου
Η δολοφονία του Charlie Kirk είναι περισσότερο από ένα πολιτικό γεγονός. Είναι το σύμπτωμα μιας κοινωνίας που έχει χάσει την ικανότητα να συνυπάρχει. Στον πυρήνα του προβλήματος δεν βρίσκεται ο Trump, ούτε η Αριστερά, αλλά η ίδια η αποσύνθεση του κοινωνικού δεσμού. Μια χώρα που κάποτε γεννήθηκε από την ελευθερία, σήμερα ζει με τον φόβο.
Αν η Αμερική δεν κατορθώσει να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη, την αξιοπρέπεια και τη στοιχειώδη ηθική της πολιτικής, τότε ο δρόμος προς τη βία είναι δεδομένος. Όπως έγραψε ο Τόκβιλ πριν από δύο αιώνες, «οι δημοκρατίες δεν αυτοκτονούν με ξίφος· πεθαίνουν με χειροκρότημα».
Και ίσως η σημερινή Αμερική, εγκλωβισμένη ανάμεσα σε οργή και φόβο, να έχει ήδη αρχίσει να χειροκροτεί το τέλος της.
The post Οι ΗΠΑ και ο κίνδυνος μιας νέας εμφύλιας έκρηξης first appeared on Prime News.