H Άγκυρα επιδιώκει με ταχύτητα να ενισχύσει την αεροπορική της ισχύ, πιέζοντας τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη να εγκρίνουν την πώληση σύγχρονων μαχητικών αεροσκαφών, σε μια προσπάθεια να καλύψει το χαμένο έδαφος έναντι περιφερειακών ανταγωνιστών όπως το Ισραήλ και η Ελλάδα.
Επιμέλεια: Χρήστος Κωνσταντινίδης
Σύμφωνα με πηγές του Reuters, η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ με τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό της Συμμαχίας, έχει προτείνει στην Ουάσιγκτον και σε ευρωπαϊκές κυβερνήσεις διάφορους μηχανισμούς για την απόκτηση μαχητικών Eurofighter Typhoon, F-16 και – σε δεύτερο χρόνο – των αμερικανικών F-35, από τα οποία αποκλείστηκε λόγω των κυρώσεων CAATSA για την αγορά ρωσικών S-400.
Προσωρινή λύση με μεταχειρισμένα Typhoon
Η Άγκυρα βρίσκεται κοντά σε συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ισπανία για την αγορά 40 Typhoon, με τα 12 πρώτα – μεταχειρισμένα – να προέρχονται από το Κατάρ και το Ομάν ώστε να καλυφθούν άμεσα επιχειρησιακές ανάγκες. Τα υπόλοιπα 28 αναμένεται να παραδοθούν τα επόμενα χρόνια, μετά την οριστικοποίηση της σύμβασης.
Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κατά τις επισκέψεις του σε Κατάρ και Ομάν, αναμένεται να συζητήσει τις τελικές λεπτομέρειες για τον αριθμό, την τιμή και το χρονοδιάγραμμα των παραδόσεων, ενώ εντός του μήνα προγραμματίζει συναντήσεις με τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ και τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς για να «κλείσει» η συμφωνία.
Το Λονδίνο έχει ήδη δηλώσει πως το μνημόνιο κατανόησης του Ιουλίου «ανοίγει τον δρόμο για παραγγελία ύψους πολλών δισεκατομμυρίων λιρών», ενώ το Βερολίνο υποστηρίζει πολιτικά την πώληση.
Στόχος η επιστροφή στα F-35
Παράλληλα, η Τουρκία προσπαθεί να ξεπεράσει τον αποκλεισμό της από το πρόγραμμα των F-35. Σύμφωνα με το Reuters, η Άγκυρα εξετάζει τη δυνατότητα προσωρινής προεδρικής “waiver” από τις ΗΠΑ ώστε να αρθεί το εμπόδιο των κυρώσεων CAATSA και να επιτευχθεί μια σταδιακή «επαναπροσέγγιση» με την Ουάσιγκτον.
Ο Ερντογάν, ο οποίος διατηρεί θετική προσωπική σχέση με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, φέρεται να αξιοποιεί τη συμβολή του στις διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα ως διπλωματικό χαρτί για την επαναφορά των F-35 στην τουρκική αεροπορία.
Ωστόσο, η κατοχή των ρωσικών S-400 παραμένει το μεγαλύτερο εμπόδιο. «Και οι δύο πλευρές γνωρίζουν ότι το ζήτημα πρέπει να λυθεί. Αν θα γίνει μέσω προεδρικής εξαίρεσης ή με απόφαση του Κογκρέσου, εξαρτάται από τις ΗΠΑ», δήλωσε στο Reuters ο Χαρούν Αρμαγκάν, αναπληρωτής υπεύθυνος εξωτερικών σχέσεων του κυβερνώντος κόμματος AKP.
Η ανησυχία για Ισραήλ και Ελλάδα
Η τουρκική κινητοποίηση ήρθε μετά τις αεροπορικές επιθέσεις του Ισραήλ κατά στόχων σε Ιράν, Συρία, Λίβανο και Κατάρ, που αποκάλυψαν – όπως παραδέχονται Τούρκοι αξιωματούχοι – σημαντικά κενά στην άμυνα της χώρας. Η Άγκυρα θεωρεί ότι πρέπει να επιταχύνει την ενίσχυση της αεροπορίας της ώστε να μην «μείνει πίσω» από το Ισραήλ, το οποίο διαθέτει εκατοντάδες F-15, F-16 και F-35, αλλά και από την Ελλάδα, η οποία αναμένεται να παραλάβει τα δικά της F-35 μέσα στα επόμενα τρία χρόνια.
Το εγχώριο μαχητικό KAAN και το “Steel Dome”
Η Τουρκία συνεχίζει παράλληλα την ανάπτυξη του δικού της μαχητικού KAAN, το οποίο όμως, όπως παραδέχονται κυβερνητικοί κύκλοι, θα χρειαστεί χρόνια για να αντικαταστήσει τα F-16 που αποτελούν σήμερα τη ραχοκοκαλιά της τουρκικής αεροπορίας.
Η αναβάθμιση του στόλου εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πρόγραμμα ενίσχυσης της αντιαεροπορικής άμυνας, το οποίο περιλαμβάνει το εγχώριο σύστημα “Steel Dome” και νέες επενδύσεις σε πυραυλικά συστήματα μεγάλης εμβέλειας.
Ο πρώην ταξίαρχος της τουρκικής αεροπορίας και βουλευτής της αντιπολίτευσης, Γιανκί Μπαγτσιογλού, δήλωσε ότι η κυβέρνηση «οφείλει να επιταχύνει τα σχέδια για το KAAN, τα Eurofighter και τα F-16», προσθέτοντας πως «το αμυντικό σύστημα της χώρας δεν βρίσκεται ακόμη στο επιθυμητό επίπεδο».
Το μπαράζ διπλωματικών επαφών των επόμενων εβδομάδων θα δείξει αν η Άγκυρα μπορεί να πείσει τους Δυτικούς εταίρους να της ανοίξουν ξανά τον δρόμο για την αεροπορική ισορροπία στην Ανατολική Μεσόγειο.