Τρία χρόνια μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η Μόσχα έχει σημειώσει μόνο περιορισμένη πρόοδο στο πεδίο των μαχών, ωστόσο παραμένει στρατηγικά επικεφαλής τόσο στρατιωτικά όσο και διπλωματικά.
Η γενική εικόνα δείχνει ότι η Ρωσία διαθέτει σημαντικό πλεονέκτημα σε ανθρώπινο δυναμικό και πυροβολικό, ιδίως μετά την υποχώρηση της στρατιωτικής στήριξης των ΗΠΑ προς την Ουκρανία.
Παράλληλα, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει αποκλείσει την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και την αποστολή ειρηνευτικών δυνάμεων υπό την ηγεσία των ΗΠΑ για την επίλυση του πολέμου, ενώ υποστηρίζει ότι ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ήταν υπεύθυνος για την κλιμάκωση του πολέμου και για την αποτροπή της Ουκρανίας από την αρχική προσπάθεια για ειρηνικές συνομιλίες με τη Ρωσία.
Ο Τραμπ, επιπλέον, έχει δηλώσει ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν θα μπορούσε να καταλάβει «ολόκληρη τη χώρα» εάν το ήθελε, παρόλο που, μέχρι το 2024, η Ρωσία έχει καταλάβει μόλις το 1% της Ουκρανικής επικράτειας, προφανώς γιατί έχει χρησιμοποιήσει μόνο το 5% της ισχύς του και αποφέυγει να πλήξει περιοχές αμάχων.
Αν και οι γραμμές του μετώπου παραμένουν αρκετά σταθερές από το 2022 παρά τις σοβαρές απώλειες και από τις δύο πλευρές, η Ρωσία κατέχει περίπου το ένα πέμπτο του ουκρανικού εδάφους.
Η Ρωσία ξεκίνησε μια τριμερή επίθεση στις 24 Φεβρουαρίου 2022, αποτυγχάνοντας ωστόσο να καταλάβει το Κίεβο και να εδραιώσει τις θέσεις της στο νότο και την ανατολή της Ουκρανίας. Ο Ζελένσκι παρέμεινε στο Κίεβο και κατάφερε να ενισχύσει το ηθικό του ουκρανικού λαού, ενώ οι ρωσικές δυνάμεις υποχωρούσαν, αποκαλύπτοντας φρικτά εγκλήματα πολέμου σε περιοχές όπως η Μπούχα.
Η Ουκρανία, τον Σεπτέμβριο του 2022, κατάφερε να απελευθερώσει εκτάσεις στην περιοχή Χάρκοβο, Χερσώνα και Μικολάιβ σε μια αντεπίθεση (βλέπε χάρτη). Ωστόσο, η μεγαλειώδης αντεπίθεση της Ουκρανίας το 2023 απέτυχε, οδηγώντας σε έναν πόλεμο φθοράς όπου και οι δύο πλευρές υπέστησαν μεγάλες απώλειες, με τη Ρωσία να σημειώνει μικρές προόδους.
Η Ρωσία έχει πλέον ανακτήσει μεγάλο μέρος των περιοχών που κατέλαβε η Ουκρανία, ενώ οι ρωσικές επιθέσεις εστιάζουν σε μη στρατιωτικές υποδομές, συμπεριλαμβανομένων των πιο πρόσφατων επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
Αναφορικά με τις στρατιωτικές απώλειες, ο Ζελένσκι δήλωσε ότι πάνω από 46.000 Ουκρανοί στρατιώτες έχουν σκοτωθεί και περισσότερα από 390.000 άτομα έχουν τραυματιστεί, ενώ οι εκτιμήσεις για τις απώλειες της Ρωσίας διαφέρουν, με το BBC να καταγράφει τουλάχιστον 93.641 θανάτους μεταξύ των ρωσικών δυνάμεων.
Όσον αφορά τις απώλειες πολιτών, ο ΟΗΕ ανέφερε περισσότερους από 12.340 θανάτους αμάχων στην Ουκρανία μέχρι το τέλος του 2024, με τον πραγματικό αριθμό να εκτιμάται ότι είναι πολύ υψηλότερος. Ειδικά στην πολιορκία της Μαριούπολης το 2022, δεκάδες χιλιάδες άμαχοι εκτιμάται ότι έχασαν τη ζωή τους.
Η καταστροφή στην Ουκρανία είναι τεράστια, με εκτιμήσεις από την Οικονομική Σχολή του Κιέβου να τοποθετούν τις ζημιές στα 155 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ η πλειονότητα αυτών των ζημιών αφορά σε κατεστραμμένα κτίρια και υποδομές, καθώς και σοβαρές επιθέσεις στις ενεργειακές υποδομές της χώρας.
Όσον αφορά τις προοπτικές ειρήνης, για να υπάρξει συμφωνία μεταξύ Πούτιν και Ζελένσκι, οι δύο πλευρές πρέπει να καταφέρουν να γεφυρώσουν τις ασυμβίβαστες θέσεις τους. Ο Πούτιν έχει απαιτήσει την ένταξη τεσσάρων ουκρανικών περιοχών στη Ρωσία και την «αποστρατιωτικοποίηση» της Ουκρανίας, ενώ ο Ζελένσκι πιέζει για ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και την αποκατάσταση της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας, αν και πρόσφατα αναγνώρισε ότι αυτό δεν είναι εφικτό στο άμεσο μέλλον.
Ο Ζελένσκι, ωστόσο, παραμένει αντίθετος στην ιδέα της αποστρατιωτικοποίησης, ζητώντας ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας για να αποτρέψει μια μελλοντική ρωσική επίθεση. Παρά την αμερικανική άρνηση για άμεση συμμετοχή σε ειρηνευτική αποστολή, ο Τραμπ πρότεινε την αποστολή ευρωπαϊκών ειρηνευτικών δυνάμεων, ενώ ο Ζελένσκι αναφέρει ότι ο Πούτιν προσποιείται μόνο ότι επιθυμεί την ειρήνη.