Παρά την εμπειρία της πανδημίας COVID-19 και τις έντονες αντιδράσεις που προκάλεσαν οι πολιτικές μαζικού εμβολιασμού, η παγκόσμια εκστρατεία προχωρά στον επόμενο της γύρο με νέα δυναμική. Η Συμμαχία Εμβολίων Gavi, με τη στήριξη κρατών, εταιρειών και αναπτυξιακών τραπεζών, προετοιμάζει την επόμενη φάση, ενισχυμένη θεσμικά και οικονομικά.
Στο επίκεντρο των πρωτοβουλιών βρίσκεται ο Μπιλ Γκέιτς, μέσω του Ιδρύματος Gates, το οποίο παραμένει βασικός χρηματοδότης και συνιδρυτής της Gavi, του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και άλλων υπερεθνικών δομών.
Η εμπειρία της COVID-19 άφησε πίσω της πλήθος αναπάντητων ερωτημάτων, από την ελλιπή συλλογή στοιχείων για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων έως τις μη δημοσιοποιημένες συμβάσεις με τις φαρμακευτικές εταιρείες. Ωστόσο, οι διεθνείς οργανισμοί που είχαν τον κύριο ρόλο στην παγκόσμια στρατηγική κατά της πανδημίας δεν δείχνουν διάθεση αυτοκριτικής. Αντιθέτως, προωθούν τώρα ένα νέο, διευρυμένο πρόγραμμα εμβολιασμού, που περιλαμβάνει πάνω από 500 εκατομμύρια παιδιά έως το 2030, με εκτιμώμενο κόστος περίπου 12 δισεκατομμύρια δολάρια.
Στην Παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής για την Υγεία και την Ευημερία μέσω του Εμβολιασμού καταγράφηκε ρεκόρ δεσμεύσεων από δωρητές, με συμπληρωματική χρηματοδότηση ύψους 4,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων από διεθνή ιδρύματα χρηματοδότησης ανάπτυξης. Η Σύνοδος συνδιοργανώθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ίδρυμα Gates και την Gavi, με τη συμμετοχή εκπροσώπων 55 χωρών, 10 αρχηγών κρατών και 24 υπουργών, καθώς και στελεχών πολυμερών οργανισμών, εταιρειών και της φαρμακοβιομηχανίας.
Μεταξύ των ηγετών που δήλωσαν στήριξη στην πρωτοβουλία ήταν και ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος επανέλαβε την υποστήριξή του προς την αποστολή της Gavi, κάνοντας λόγο για την ανάγκη ισότιμης πρόσβασης σε εμβόλια και την ενίσχυση των συστημάτων υγείας, ειδικά για τους πιο ευάλωτους πληθυσμούς.
«Η Ελλάδα επιβεβαιώνει την ισχυρή της υποστήριξη προς την Gavi και την ζωτική της αποστολή στην προώθηση της ισότιμης πρόσβασης σε εμβόλια που σώζουν ζωές. Σε μια εποχή παγκόσμιων προκλήσεων, η Gavi ενσαρκώνει τη δύναμη της πολυμερούς προσέγγισης για την επίτευξη απτών αποτελεσμάτων, την ενίσχυση των συστημάτων υγείας και την προστασία των πιο ευάλωτων – ιδίως των παιδιών – σε όλο τον κόσμο, ώστε κανείς να μην μείνει πίσω».
Οι επικριτές ωστόσο ρωτούν: Δεν μάθαμε τίποτα από την περίοδο της COVID; Πού είναι η αναμέτρηση με την τεράστια ζημιά από τα εμβόλια, τις ανεκπλήρωτες υποσχέσεις προστασίας, τις καταπιεσμένες επικριτικές φωνές που λογοκρίθηκαν;
Η Gavi, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, ιδρύθηκε από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, τον ΠΟΥ, το Ίδρυμα Gates και τη φαρμακοβιομηχανία και λειτουργεί ως συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Δεν υπόκειται σε κοινοβουλευτικό ή δημοκρατικό έλεγχο, ενώ συνεργάζεται στενά με θεσμούς όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι αποφάσεις της αφορούν πρότυπα, προγράμματα και μηχανισμούς που επηρεάζουν την υγειονομική πολιτική σε παγκόσμιο επίπεδο.
Κατά την περίοδο της πανδημίας, ο Μπιλ Γκέιτς ενίσχυσε τον ρόλο του στην παγκόσμια υγειονομική στρατηγική μέσω της Gavi και του Ιδρύματός του, ενώ ταυτόχρονα επένδυσε σε φαρμακευτικές εταιρείες όπως η BioNTech και η Moderna. Παρέμεινε βασικός δωρητής του ΠΟΥ, μέχρι την πρόσφατη απόφαση μείωσης των κρατικών συνεισφορών από χώρες όπως οι ΗΠΑ. Οι εμπλοκές του σε τομείς όπως η πνευματική ιδιοκτησία των εμβολίων, η έρευνα, η παραγωγή και η ενημέρωση μέσω των μέσων δημιουργούν ένα πλαίσιο στενής επιρροής στον σχεδιασμό της πολιτικής δημόσιας υγείας.
Στις 20 Μαΐου 2025, ο ΠΟΥ υιοθέτησε τη Συμφωνία Πανδημίας στην 78η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας στη Γενεύη. Η απόφαση λήφθηκε χωρίς κοινοβουλευτική ψήφο, δημόσιο διάλογο ή δημοψήφισμα, και απαιτεί επικύρωση από τουλάχιστον 60 κράτη για να τεθεί σε ισχύ.
Η Συμφωνία προτείνει μηχανισμούς ψηφιακής τεκμηρίωσης υγείας, οι οποίοι θα συνδέονται με το ιστορικό εμβολιασμών και άλλες ιατρικές πληροφορίες. Ενώ δεν παρακάμπτονται άμεσα οι εθνικοί νόμοι, παρέχεται το θεσμικό πλαίσιο για την επιβολή καθεστώτων έκτακτης ανάγκης με διεθνή αιτιολόγηση, όπως υποχρεωτικά μέτρα υγείας ή ταξιδιωτικοί περιορισμοί.
Παράλληλα, χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου εντάσσονται σε μακροπρόθεσμα προγράμματα μέσω χρηματοδοτικών εργαλείων της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ. Η Gavi διαπραγματεύεται εκπτώσεις τιμών με τις φαρμακευτικές εταιρείες και οργανώνει αγορές μεγάλης κλίμακας, εξασφαλίζοντας εγγυήσεις και σταθερή ζήτηση.
Γιατί αυτή η πίεση για τα προγράμματα εμβολιασμού τώρα;
- Ο σκεπτικισμός σχετικά με τα εμβόλια αυξάνεται , ειδικά μετά την COVID – γι’ αυτό και όλο και περισσότεροι άνθρωποι στοχεύουν τα παιδιά και τις νέες ασθένειες.
- Ο ΠΟΥ εργάζεται πάνω σε μια παγκόσμια συμφωνία για την αντιμετώπιση πανδημιών που θα μπορούσε να καταστήσει τα προγράμματα εμβολιασμού νομικά υποχρεωτικά. Στις 20 Μαΐου 2025, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) υιοθέτησε αθόρυβα την πρώτη του Συμφωνία Πανδημίας στην 78η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας στη Γενεύη—χωρίς κοινοβουλευτική ψηφοφορία, δημόσια συζήτηση ή δημοψήφισμα. Ωστόσο, θα πρέπει να επικυρωθεί από τουλάχιστον 60 κράτη προτού τεθεί σε ισχύ, πράγμα που σημαίνει ότι εναπόκειται στους πολίτες να αποτρέψουν κάτι τέτοιο…Η προθεσμία για την εξαίρεση από τον Διεθνή Κανονισμό Υγείας είναι η 19η Ιουλίου 2025. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η συνθήκη προωθεί συστήματα ψηφιακής τεκμηρίωσης υγείας, που μπορούν εύκολα να εξελιχθούν σε μόνιμες ψηφιακές ταυτότητες συνδεδεμένες με την κατάσταση της υγείας σας, το ιστορικό εμβολιασμών και πολλά άλλα. Έτσι ενώ, Ο ΠΟΥ ίσως να μην μπορεί να παρακάμψει άμεσα τους εθνικούς νόμους, οι κυβερνήσεις θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτή τη συνθήκη για να δικαιολογήσουν καθεστώτα έκτακτης ανάγκης—σκεφτείτε lockdown, υποχρεωτικούς εμβολιασμούς ή υποχρεωτικές μάσκες, ή οποιοδήποτε άλλο νέο μέτρο υπό το πρόσχημα της «διεθνούς συμμόρφωσης».
- Οι αναπτυσσόμενες χώρες πρόκειται να συμπεριληφθούν σε μακροπρόθεσμα προγράμματα εμβολιασμού μέσω δανείων της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ , συχνά υπό όρους.
- Η Gavi κανονίζει μειώσεις τιμών με τη βιομηχανία, οι οποίες στη συνέχεια πωλούνται ως ανθρωπιστική βοήθεια – ενώ οι κατασκευαστές λαμβάνουν σταθερές ποσότητες χονδρικής αγοράς και εγγυήσεις αγοράς.
Το πλαίσιο της παγκόσμιας στρατηγικής εμβολιασμού διαμορφώνεται πλέον από ένα πλέγμα διεθνών θεσμών, μη κυβερνητικών οργανώσεων και ιδιωτικών συμφερόντων, με κοινό σημείο αναφοράς την ψηφιοποίηση, τη μαζική πρόληψη και την επιχειρησιακή ετοιμότητα απέναντι σε μελλοντικές υγειονομικές κρίσεις. Οι πολιτικές που εφαρμόζονται βασίζονται σε υπερεθνικές συμφωνίες και μηχανισμούς που μετατοπίζουν το κέντρο λήψης αποφάσεων έξω από τα όρια των εθνικών κοινοβουλίων.
Καθώς η Gavi και οι συνεργαζόμενοι οργανισμοί εισέρχονται σε μια νέα φάση παγκόσμιας δράσης, η υγειονομική στρατηγική μετασχηματίζεται σε ένα σύνθετο σύστημα διακυβέρνησης, στο οποίο η υγεία λειτουργεί ταυτόχρονα ως μέσο προστασίας και εργαλείο χάραξης πολιτικής σε παγκόσμια κλίμακα.
Όποιος ερμηνεύει την παγκόσμια εκστρατεία εμβολιασμού ως καθαρή φιλανθρωπία αγνοεί τη δυναμική της εξουσίας. Τα εμβόλια είναι το νέο γεωπολιτικό κεφάλαιο. Μια νέα, ψηφιακή τάξη υγείας εγκαθίσταται μέσω του Gavi και των συναφών δομών – από πάνω προς τα κάτω, τεχνοκρατική, με γνώμονα το κεφάλαιο.
Ο ρόλος του Μπιλ Γκέιτς είναι κεντρικός: Έχει δημιουργήσει εξάρτηση μεταξύ των κυβερνήσεων, έχει χτίσει θεσμούς, έχει οργανώσει αγορές — και έχει επωφεληθεί από κάθε βήμα. Τώρα στήνεται το σκηνικό για την επόμενη φάση: περισσότερος υποχρεωτικός εμβολιασμός, συλλογή περισσότερων δεδομένων, περισσότερος έλεγχος.
primenews