Την ώρα που το Δικαστήριο Διεθνούς Εμπορίου των ΗΠΑ χαρακτήριζε παράνομους τους δασμούς που είχε επιβάλει η κυβέρνηση Τραμπ, η Ουάσιγκτον ανακοίνωνε νέο πακέτο κυρώσεων κατά της Κίνας. Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ κάλεσε τις εταιρείες τεχνολογίας των ΗΠΑ να σταματήσουν την παροχή λογισμικού για την ανάπτυξη ημιαγωγών σε κινεζικές επιχειρήσεις, σε μια προσπάθεια να αναχαιτίσει την πρόοδο του Πεκίνου στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης.
Η Κίνα, από την πλευρά της, αντέδρασε με φειδώ. Όπως ανέφερε ο ειδικός στις τηλεπικοινωνίες Ξιανγκ Λιγκάνγκ στην εφημερίδα Global Times, οι κινεζικές εταιρείες χρησιμοποιούσαν ξένο λογισμικό κυρίως για λόγους απόδοσης, χωρίς αυτό να σημαίνει έλλειψη εγχώριων ερευνητικών δυνατοτήτων.
Ο αντίκτυπος της εμπορικής διαμάχης γίνεται εντονότερος στην αγορά πρώτων υλών. Από τις αρχές Απριλίου, το Πεκίνο έχει επιβάλει περιορισμούς στις εξαγωγές επτά κρίσιμων σπάνιων γαιών και μαγνητών, σε αντίποινα για τους αμερικανικούς δασμούς. Όπως επισημαίνει ο Γενς Εσκελουντ, πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου της ΕΕ στην Κίνα, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις ήδη αντιμετωπίζουν σοβαρές ελλείψεις πρώτων υλών, με κάποιες να διακόπτουν πλήρως την παραγωγή τους.
Η Κίνα κατέχει το 85% της παγκόσμιας δυναμικότητας κατεργασίας σπάνιων γαιών και εξορύσσει περίπου το 70% των σχετικών πρώτων υλών. Το μερίδιό της είναι ακόμη μεγαλύτερο στην παραγωγή επεξεργασμένων προϊόντων, όπως οι μαγνήτες. Οι σπάνιες γαίες είναι απαραίτητες για τη βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας, όπως η κατασκευή υπολογιστικών ημιαγωγών, ηλεκτρικών κινητήρων, μπαταριών, ρότορων ανεμογεννητριών, αεροσκαφών και αμυντικών συστημάτων. Πολλές χώρες είχαν στο παρελθόν επιλέξει να μεταφέρουν την παραγωγή στην Κίνα λόγω του περιβαλλοντικού κόστους, με αποτέλεσμα να εξαρτώνται πλέον πλήρως από την κινεζική αλυσίδα εφοδιασμού.
Παρά τη μερική άρση δασμών τον Μάιο και την αναστολή νέων μέτρων, οι περιορισμοί στις εξαγωγές σπάνιων γαιών παραμένουν. Το Εμπορικό Επιμελητήριο της ΕΕ κάνει λόγο για «σημαντικές καθυστερήσεις» στην έκδοση των σχετικών αδειών από τις κινεζικές αρχές. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο του Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία, η συνέχιση του εμπορικού πολέμου ενδέχεται να μειώσει την οικονομική παραγωγή των ΗΠΑ κατά 1,6%, ενώ και η Κίνα θα αντιμετωπίσει απώλειες. Το IfW προειδοποιεί ότι η απότομη διακοπή των κινεζικών προμηθειών θα εκτινάξει το κόστος για ευρωπαϊκά και αμερικανικά προϊόντα.
Στο πλαίσιο προσωρινής συμφωνίας, οι πρόσθετοι δασμοί μειώθηκαν για 90 ημέρες: στο 10% για αμερικανικά προϊόντα που εισάγονται στην Κίνα και στο 30% για κινεζικά προϊόντα που εξάγονται στις ΗΠΑ. Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο χωρών αναμένεται να συνεχιστούν έως τα μέσα Αυγούστου.
Το πρόβλημα τέθηκε επί τάπητος σε πρόσφατη συνάντηση μεταξύ εταιρειών ημιαγωγών από την ΕΕ και την Κίνα. Εκπρόσωποι του κινεζικού Υπουργείου Εμπορίου υποσχέθηκαν να επιταχύνουν την έκδοση αδειών, χωρίς ωστόσο να δώσουν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα ή δεσμεύσεις. Το Εμπορικό Επιμελητήριο της ΕΕ τονίζει ότι το πρόβλημα με τις σπάνιες γαίες αποτελεί μόνο την «κορυφή του παγόβουνου». Σε πρόσφατη έρευνα, το 73% των ευρωπαϊκών εταιρειών δήλωσε ότι οι επιχειρηματικές συνθήκες στην Κίνα επιδεινώθηκαν το 2024, ενώ το 63% ανέφερε ότι έχασε επιχειρηματικές ευκαιρίες εξαιτίας κανονιστικών εμποδίων ή δυσκολίας πρόσβασης στην αγορά.
Η επίδραση διαφέρει ανάλογα με τον τομέα δραστηριότητας: στον κλάδο της ιατρικής τεχνολογίας όλες οι επιχειρήσεις επηρεάστηκαν, ενώ στην αυτοκινητοβιομηχανία το ποσοστό ήταν 39%. Νέα συνάντηση μεταξύ εμπορικών αντιπροσωπειών της ΕΕ και της Κίνας έχει προγραμματιστεί για τις αρχές Ιουνίου στο Παρίσι, ενώ σύνοδος κορυφής ΕΕ–Κίνας αναμένεται να πραγματοποιηθεί στο Πεκίνο τον Ιούλιο.