Ο άνθρωπος που πριν λίγα χρόνια υποσχόταν «ασφάλεια», «σταθερότητα» και «μηδενική ανοχή στον εξτρεμισμό», σήμερα ζητάει από την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ να άρουν τις κυρώσεις απέναντι σε ένα καθεστώς με νέα σφαγές αμάχων, θρησκευτικό διχασμό και φονταμενταλιστικά στοιχεία.
Ο Εμμανουέλ Μακρόν, προσωποποίηση της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας και της αποξένωσης από τις θεμελιώδεις αξίες του δυτικού κόσμου, προχώρησε σε μία ακόμη ενέργεια που προκαλεί σοβαρά ερωτήματα. Από το Παρίσι, κάλεσε και υποδέχθηκε με τιμές αρχηγού κράτους τον μεταβατικό ηγέτη της Συρίας, Αχμέντ Αλ-Σαράα — ένα πρόσωπο με βεβαρημένο παρελθόν, καθώς υπήρξε πρώην στέλεχος της Αλ Κάιντα.
Η υποδοχή αυτή δεν περιορίστηκε σε ένα διπλωματικό σχήμα ευγένειας, αλλά συνοδεύτηκε από μια σαφή πολιτική θέση: ο Γάλλος πρόεδρος ζήτησε επίσημα την άρση των διεθνών κυρώσεων κατά της Συρίας. Η κίνηση αυτή σηματοδοτεί μια ανησυχητική στροφή στην εξωτερική πολιτική της Γαλλίας και επαναφέρει στο προσκήνιο ερωτήματα για τις προτεραιότητες και τα κριτήρια της ευρωπαϊκής διπλωματίας, καθώς και για το ποιους τελικά επιλέγει να στηρίξει στο παγκόσμιο γεωπολιτικό σκηνικό.
Ο άνθρωπος που μέχρι πρόσφατα υποσχόταν «ασφάλεια», «σταθερότητα» και «μηδενική ανοχή στον εξτρεμισμό» εμφανίζεται σήμερα να πρωτοστατεί σε μια πολιτική πλήρους αντιστροφής των δεδηλωμένων αρχών του. Ο Εμανουέλ Μακρόν ζητά από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες να άρουν τις κυρώσεις απέναντι σε ένα καθεστώς που συνεχίζει να εμπλέκεται σε σφαγές αμάχων, να συντηρεί θρησκευτικό διχασμό και να συνεργάζεται με φονταμενταλιστικά στοιχεία. Η ειρωνεία βαραίνει ακόμη περισσότερο αν αναλογιστεί κανείς ότι ο ίδιος ο Αχμέντ Αλ-Σαράα, τον οποίο η Γαλλία υποδέχεται με τιμές ηγέτη, δεν έχει καν τον έλεγχο των ενόπλων ομάδων που δηλώνει ότι εκπροσωπεί — ομάδες που κατηγορούνται για εκατοντάδες νεκρούς μόλις τον περασμένο Μάρτιο.
Κι όμως, η Γαλλία δείχνει να προχωρά σαν να μην έχει προηγηθεί τίποτα. Σαν να μην υπήρξε το Bataclan. Σαν να μην σκοτώθηκαν 130 άνθρωποι στις 13 Νοεμβρίου 2015, στο κέντρο του Παρισιού, από μαχητές του ισλαμιστικού εξτρεμισμού — αυτής της ίδιας ιδεολογίας που τώρα βρίσκει πρόσβαση σε επίσημα ευρωπαϊκά σαλόνια.
Μόλις μια δεκαετία μετά, το Παρίσι στρώνει κόκκινα χαλιά σε ισλαμιστές ηγέτες, μιλά για «συμφιλίωση» και πιέζει για οικονομική υποστήριξη ενός συριακού καθεστώτος με δεσμούς σε πρώην τρομοκρατικά δίκτυα. Η επιλογή αυτή δεν αποτελεί απλώς πολιτική κίνηση — είναι βαθύτατα συμβολική. Και το μήνυμα που εκπέμπεται είναι ξεκάθαρο: η συλλογική μνήμη είναι διαπραγματεύσιμη, και οι αρχές θυσιάζονται όταν εξυπηρετούν την τρέχουσα γεωπολιτική σκοπιμότητα.
Η Γαλλία του Εμανουέλ Μακρόν έχει μετατραπεί σε μια θλιβερή παρωδία του ίδιου της του εαυτού — μιας χώρας με ιστορία αντίστασης, διαφωτισμού και πολιτικής αυτογνωσίας, που πλέον ανέχεται τον ριζοσπαστισμό, φιμώνει εσωτερικές φωνές αντίθεσης και προσφέρει διεθνή αναγνώριση σε ανθρώπους και καθεστώτα που κάποτε προκαλούσαν τρόμο στις ευρωπαϊκές πόλεις. Από την υποτιθέμενη “μηδενική ανοχή” στον εξτρεμισμό, η γαλλική ηγεσία πέρασε χωρίς δισταγμό στη συνδιαλλαγή με εκπροσώπους του, υπό το πέπλο της διπλωματίας και του γεωπολιτικού ρεαλισμού.
Απέναντι σε αυτή την κυνική μεταστροφή, η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει σιωπηλή. Δεν αντιδρά, δεν διαφωνεί, δεν υπενθυμίζει. Η “αλληλεγγύη”, τα “ανθρώπινα δικαιώματα” και οι “ευρωπαϊκές αξίες” εφαρμόζονται επιλεκτικά — μόνο όταν εξυπηρετούν τους ισχυρούς και τις πολιτικές τους ανάγκες. Όταν δεν ενοχλούν τους συμμάχους, όταν δεν κοστίζουν διπλωματικά. Αυτή η αφωνία δεν είναι ουδέτερη∙ είναι συνενοχή. Κι όσο το Παρίσι στρώνει χαλιά σε πρώην εξτρεμιστές, το ευρωπαϊκό οικοδόμημα ραγίζει από μέσα, όχι από τις απειλές των “άλλων”, αλλά από την απώλεια της δικής του ταυτότητας.
Ο άνθρωπος που πριν λίγα χρόνια υποσχόταν «ασφάλεια», «σταθερότητα» και «μηδενική ανοχή στον εξτρεμισμό», σήμερα ζητάει από την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ να άρουν τις κυρώσεις απέναντι σε ένα καθεστώς με νέα σφαγές αμάχων, θρησκευτικό διχασμό και φονταμενταλιστικά στοιχεία.